Gazeteci Cemal Kaşıkçı davasının Arabistan’a periyodu sonrasında ikinci bahar yaşayan Ankara ve Riyad ortasında ikili ve bölgesel bahislerin yanı sıra sıhhat, güç, besin güvenliği, tarım teknolojileri, savunma sanayi, finans, ticaret, turizm, müteahhitlik, gayrimenkul üzere kritik alanlarda mutabakatların imzalanması bekleniyor.
Arabistan’la yaşanan sorunlar
Mısır’da 2013 yılında devrin Genelkurmay Lideri Abdülfettah el Sisi komutasında gerçekleştirilen askeri darbe sonrası Müslüman Kardeşler’e (İhvan) art çıkan AKP iktidarı, Suudi Arabistan’ı Sisi’yi desteklemekle suçlamış ve iki ülke ortasında birinci sarsıntılar yaşanmaya başlamıştı. Mısır’daki askeri darbe akabinde gelen Katar krizi sonrası yeterlice zedelenen bağlar, takvimler 2018 yılını gösterdiğinde gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın İstanbul’daki Suudi Arabistan Konsolosluğu’nda öldürülmesi sonrası inceldiği yerden kopmuştu.
Türkiye iktisadı ve sıcak para arayışı
Türkiye’nin içinde bulunduğu döviz ve borç krizi seçim arifesinde kendini hiç olmadığı kadar göstermeye başlayınca yürüttüğü “Külhanbeyi” diplomasisinden uzaklaşan Türkiye, 2020 yılından bu yana ortasının açık olduğu birtakım ülkelere yönelik “normalleşme” siyaseti yürütüyor.
‘Doların ve riyalin kurbanı kimi devletler hakikati söyleyemediler’
Nakite sıkışan ve itimadı zedelenen yabancı yatırımcıyı tekrar kendisine çekmeye çalışan Türkiye’nin Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, bugün 2018 yılında gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın cinayeti sebebiyle akın oklarını yönelttiği Suudi Arabistan’ın Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’la kucaklaşacak. Erdoğan, 2 Ekim 2018 tarihinde İstanbul’da bulunan Suudi Arabistan Başkonsolosluğunda öldürülen Cemal Kaşıkçı cinayeti için “Bunu Suudi devleti ya da halkının değil, kraliyet hükümeti içindeki bir gölge devletin çıkarları için yaptılar” tabirlerini kullanmıştı. Erdoğan, 14 Aralık 2018 yılında İstanbul’da düzenlenen İslam İşbirliği Teşkilatına Üye Gözlemci Devletlerin Anayasa ve Yüksek Mahkemeleri Birinci Yargı Konferansı’nda Kaşıkçı cinayetiyle ilgili, “ABD Senatosu’nda gelişmeler oldu. Daha gelişerek devam edecek, zira biz ABD’lilere bütün bilgileri verdik. BM’de ABD’nin Daimi Temsilcisi Halley açıkça isim verdi. İş artık bütün çıplaklığıyla ortaya çıkıyor. Sonuna kadar elbette kovalayacağız. İslam dünyasından birtakım kısımlar ve ülkeler ne yazık ki doların ve riyalin kurbanı olanlar bu olaylar karşısında hakkı ve hakikati söylemediler. Hak yerini bulacak. Adalet yerini bulsun” demişti.
Ziyaret öncesi piyasalar
Dünya genelinde artan enflasyon sonrası “swap” mutabakatı sözü sıkça duyulur hale geldi. Veliaht Prens’in ziyareti sırasında ise tarafların bir swap mutabakatı yapma ihtimali üzerinde duruluyor. Türkçe karşılığı “takas” olan swap, ülkelerin muhakkak bir faiz üzerinden para ünitelerini değiş tokuş yapmaları manasına geliyor. Türkiye ülkeye “döviz kazandıracak” bir çıkış yolu ararken gerçekleştirilecek bu ziyaretin ekonomik olarak getirilerinin ne olacağı ise merak konusu. Kimi çevreler, muahedenin 40 milyar dolarının swap, 10 milyar dolarının ise nakit olmak üzere 50 milyar dolarlık bir paketi içerdiğini tez ediyor.
Biden: Bin Selman ile görüşmeyeceğim
Başkan olarak vazifeye gelmesinin akabinde birinci sefer Ortadoğu ziyaretine çıkacak olan ABD Lideri Joe Biden’ın 13-16 Temmuz’daki Ortadoğu rotasında Türkiye yer almıyor. Beyaz Saray, Biden’ın 13-16 Temmuz’da İsrail ve Suudi Arabistan’ı ziyaret edeceği ve buradaki temasları kapsamında Veliaht Prens Muhammed bin Selman ile de görüşeceğini duyurmuştu.
Biden ise Veliaht Prens Selman ile görüşüp görüşmeyeceği sorusuna cevaben, “Muhammed bin Selman ile görüşmeyeceğim, oraya memleketler arası bir toplantı için gidiyorum. O (Muhammed Bin Selman) da bu toplantının bir kesimi olacak” cevabını vermişti. Biden, “Suudi Arabistan’da (Gazeteci Cemal) Kaşıkçı cinayetini nasıl ele alacaksınız?” halindeki soruya ise , “Bugüne kadar nasıl ele aldıysam öyle” demişti. Beyaz Saray Sözcüsü Karine Jean-Pierre, Suudi Arabistan’ı ziyarete hazırlanan ABD Lideri Joe Biden’ın, cinayete kurban giden gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayetinin ardında Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın olduğuna ait istihbarat raporunun doğruluğuna inandığını söz etmişti.
ABD’nin Kaşıkçı raporu
ABD’nin, 2021 yılında kamuoyuna açıkladığı Cemal Kaşıkçı cinayeti ile ilgili istihbarat raporunda “Suudi Arabistan Veliaht Prensi’nin, İstanbul, Türkiye’de gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın yakalanması yahut öldürülmesine yönelik operasyonu onayladığını değerlendiriyoruz” denilmişti.
Erdoğan Kaşıkçı cinayetiyle ilgili neler demişti?
“Veliaht Prens dedi ki, Kaşıkçı başkonsolosluktan çıktı. Bunlar dünyayı enayi zannediyor, insanları enayi zannediyor. Bu millet enayi değil, hesabı sormasını bilir”
“Kaşıkçı’nın vücudu nerede? Suudi gazetecinin mevt fermanını kim imzaladı? Ortalarında bir isimli tıp görevlisinin de bulunduğu 15 katili iki uçakla İstanbul’a kim yolladı?”
“Suudi Arabistan’daki mahkeme süreci hakkında birçok soru işareti bulunduğu bir sır değil. Mahkemeyi çevreleyen neredeyse tam bir şeffaflık yokluğu, duruşmaların kapalı yapılması ve Kaşıkçı’nın katillerinin fiilen hür oldukları tezleri milletlerarası toplumun beklentilerini karşılamıyor ve Suudi Arabistan’ın prestijini zedeliyor.”
“Bizim, insanlığın çıkarları böylesi bir kabahatin bir daha hiçbir yerde işlenmemesini sağlamaktan geçer. Cezasızlıkla gayret bu sonuca varmanın en kolay yoludur. Ve Cemal’in ailesine bunu borçluyuz.”
“Yargılayamıyorsanız, kabahatin işlendiği yer İstanbul olduğu için bunu İstanbul mahkemelerinin milletlerarası hukuka nazaran yargılaması gerekir”
