Bu yıl 32’incisi düzenlenen NATO Başkanlar Doruğu akabinde dönüş yolunda gazetecilerin sorularını yanıtlayan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, iç ve dış siyasete dair değerlendirmelerde bulundu. İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya girişinin önünü açan ve “taviz” yorumlarına neden olan üçlü mutabakatla ilgili konuşan Erdoğan, “Biz bu noktada en başından beri ortaya koyduğumuz unsurlu ve dirayetli tavrı Madrid’de de sürdürdük” dedi.
Erdoğan, İsveç ve Finlandiya ile imzalanan üçlü mutabakatı şöyle kıymetlendirdi: “NATO Devlet ve Hükümet Liderleri Tepesi münasebetiyle Madrid’e gerçekleştirdiğimiz ziyareti tamamlamış bulunuyoruz. Ukrayna’daki savaşla birlikte düşünüldüğünde NATO tarihindeki en değerli doruklardan birisini muvaffakiyetle gerçekleştirdik. NATO’nun Avrupa-Atlantik coğrafyasının güvenliği bakımından oynadığı asli rolü bu vesileyle bir defa daha teyit ettik. Madrid Doruğu bu kritik periyotta birlik ve dayanışma iletisi verilmesi bakımından kıymetli bir fırsat teşkil etti. Tepede NATO’nun amaçlarını ortaya koyan ve önümüzdeki devirde yapılması gereken çalışmalara taraf verecek olan yeni Stratejik Konsepti kabul ettik.
‘İlkeli ve dirayetli duruşu Madrid’de sürdürdük’
İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üyelik müracaatları, tabiatıyla tepe bağlamında öne çıkan mevzulardan birisi oldu. Biz bu noktada en başından beri ortaya koyduğumuz unsurlu ve dirayetli tavrı Madrid’de de sürdürdük. Bu ülkelerin özellikle terörle uğraş alanında legal taleplerimize yönelik bağlayıcı taahhütlerde bulunmaları, somut ve net adımlar atmaları gerektiğini kendilerine tabir ettik. Genel Sekreterin kolaylaştırıcılığında gerçekleştirdiğimiz dörtlü tepe ardından imzalanan muhtırayla tüm bu konuları kayıt altına aldık.
Ülkemizin bu muhtırayla elde ettiği kazanımlar yanında Türkiye bilhassa terörle uğraş alanında pek çok prensip imza atmıştır. Kuzey Atlantik Kurulunda birinci kere talebimizle ‘Terörizm ve Güney’ bahisli özel oturum düzenlendi. Terörizmin bütün cins ve tezahürleriyle temel iki tehditten biri olduğu, İttifak’ın en üst rehber evrakına girdi. Sonlarımız ve ulusal güvenliğimiz temelinde 360 derece yaklaşıma her evrakta atıf yaptırdık. Stratejik Konsept’te birinci sefer, terör örgütlerinin ‘halklarımızın ve topraklarımızın’ yanı sıra ‘güvenlik kuvvetlerimizi’ tehdit ettiğini kayıt altına aldırdık.
Ayrıca Finlandiya ve İsveç’le imzaladığımız üçlü muhtıradaki terörizm ve dayanışma konuları tüm müttefikler için yol gösterici olacaktır. Bundan sonra PKK ve FETÖ mensupları için terör propagandası yapmak, ülkemize ve vatandaşlarımıza saldırmak, insanları tehdit etmek, ortalığı yakıp yıkmak çok daha zorlaşacaktır.
‘Muhalefet gölge düşürmeye çalışsa da bu diplomatik zaferdir’
Her ne kadar muhalefet gölgelemeye çalışsa da NATO Doruğu Türkiye için büyük bir diplomatik zafer olmuştur. Bu gerçeği yalnızca muhataplarımız değil akıl, vicdan ve minimum seviyede diplomasi bilgisi olan herkes tasdik ediyor. Terör örgütüne sırtını dayayanların Türkiye’nin kazanımları karşısında yaşadıkları hayal kırıklığını hepimiz görüyoruz.
Elbette verilen kelamlar kıymetlidir lakin bizim için asıl olan uygulamalardır. Terörle gayretinde tekraren gerisinden hançerlenmiş bir ülke olarak ihtiyatlı davranıyoruz. Bundan sonraki süreçte ülkemize verilen kelamların yerine getirilip getirilmediğini yakından takip edeceğiz.
NATO bağlamında ele aldığımız bahislerin yanı sıra tepe sırasında pek çok ikili görüşme de gerçekleştirdik. Fransa, Romanya ve Güney Kore cumhurbaşkanları, Birleşik Krallık ve Hollanda başbakanları, İspanya hükümet lideri, Almanya ve Avusturya Şansölyelerinin yanı sıra Avrupa Birliği Kurulu Lideri ile ikili görüşmelerimiz oldu. Amerikan Lideri Sayın Biden’la da ikili sorunlarımızı ve bölgesel hususları ele aldık. Bu kanılarla ziyaretimiz ve temaslarımızın hayırlara vesile olmasını Rabbimden niyaz ediyorum.
İşte Cumhurbaşkanı Erdoğan’a sorulan sorulan ve karşılıkları:
SORU: İsveç ve Finlandiya ile yaptığınız mutabakat ve NATO’nun aldığı kararlarla, Türkiye’nin NATO’yu terörle çaba konusunda “istediği tarafta hareket etmeye” en azından kağıt üzerinde yönlendirdiğini anlıyoruz. İkili görüşmelerinizde muhataplarınızın terörle çaba konusunda samimiyetlerini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Erdoğan: Madrid Doruğunda alınan ve kayda geçen bütün bu kararlar uygulamada ne getirecek ne götürecek bunu alışılmış vakit içerisinde görme fırsatımız olacak. Kaldı ki şunu bilmemiz gerekiyor; bu atılan imzalar bu işin bitmesi manasına gelmiyor. Kimileri zannediyorum biraz da bunun telaşı içindeler. İş bitmiyor. Bu daha bir davettir. Bu davetle bir süreç başlıyor. Bunun ne kadar süreceği aşikâr değil. Şu anda bu natürel kayıtlara giriyor. Bu kayıtlarla birlikte nereye varacak onu da göreceğiz. Fakat görünen bir gerçek var ki bunlar şu anda bizim ne kadar gerçek yolda olduğumuzun en hoş ispatıdır.
Yaptığımız görüşmelerle PKK/PYD/YPG, FETÖ, tüm bu terör örgütleri NATO’nun artık yazılı kayıtlarına giriyor. Bu işin yazılı kayda girmesi birinci kere oluyor. Yani PKK Avrupa Birliği’nin metinlerinde vardı fakat YPG/PYD ve FETÖ yoktu. Pekala sorun bakalım, bunları bu metinlere koydurana kadar nasıl bir çaba verildi? Biz sinyali verdik, onlar da çabucak yaptı üzere bir şey olmadı. Onlar bu metinlere girmemesi için çaba verirken, biz de “Bu metinlere girecek. Girmediği takdirde, kusura bakmayın. Bu bizim kırmızı çizgimizdir” dedik. Takımlarımız görüştüler, konuştular, en sonunda metinlere bunlar da girdi. İş o formda davet mektubu haline geldi. Lakin daha süreç bitmedi. Bundan sonra daha bu işin uzun bir seyahati var, süreci var. Biz sabırla bu çabayı sürdürdük. İnşallah sonu da hayır olur diyoruz.
Buradaki toplantımızda da gerek İsveç gerek Finlandiya’daki terör örgütü faaliyetlerine dair bütün bilgi, evrak, imgeleri tekrar ortaya koyduk. Hem bunları hem de kitapçıkları flash bellekler içinde kendilerine verdik. dedik. Türkiye 40 yıldır bu çabayı sürdürüyor ve bizim 40 bin insanımızı, vatandaşımızı bunlar şehit ettiler. Artık bütün bu süreçten sonra biz kalkıp da bu terör örgütlerinin faaliyetlerine müsaade edenlere el bebek gül bebek buyurun yürüyün mü diyeceğiz? Burada ayrıyeten terörizm oturumunda İrtibat Başkanlığımızın hazırladığı, terörün gerçek yüzünü ve ülkemizin terörle gayretini anlatan bir görüntü yayınladık. O görüntü da alışılmış bunları çok etkiledi.
‘Bundan sonrası onların kucağında’
SORU: Gördüğüm kadarıyla İsveç ve Finlandiya’nın kendi kamuoylarından da birtakım baskılar var. Şayet bu türlü bir şey olur da geri adım atarlarsa, buradaki taahhütlerini yerine getirmezlerse, Türkiye’nin beklentilerine cevap vermemeye devam ederlerse, üyeliklerinin bloke edilmesi, askıya alınması, üyelik süreçlerinin dondurulması mümkün olabilir mi? Sanki bu türlü bir şey taahhüt edildi mi?
Erdoğan: Zati buraya giriş, davet yahut kabul bu türlü bir anda olan işler değil. Makedonya ile ilgili süreç uzun yıllar sürdü. Bunlar bu türlü çabucak olan işler değil. Bu süreç içerisinde ne yapacaklar, nasıl bir yol izleyecekler? Bunlar gerçekleştikten sonra, bu süreçte takip edeceğiz. Ki onay merciimiz parlamentomuzdur. Parlamentomuzun onayı olmadan zati bu iş yürürlük kazanmıyor. Onun için bu mevzuda bir telaşa gerek yok.
Bundan sonraki şey onların kucağındadır. Şu anda İsveç ve Finlandiya NATO üyesi olmuş değildir. Bunun bir kez bu formda bilinmesi lazım. Ancak bu işten cehli olanlar zannediyorlar ki bu iki ülke artık NATO üyesi oldu. Hayır, bu türlü bir şey yok. Onun için telaşa da gerek yok. Bu işin idraki içinde olanlar bu sürecin nasıl takip edildiğini yahut edileceğini çok güzel bilirler. Bu bakımdan bizler bu müzakereleri arkadaşlarımızla nasıl kararlı bir biçimde yürüttüysek, bundan sonra da tıpkı kararlılıkla takibini yaparız. Bundan sonraki süreç bilhassa İsveç ve Finlandiya’ya aittir. Rastgele bir yanlışları vesaire olduğu vakit zati kapı üzere dokümanlar elde, oradan gereğini yaparız.
‘3-4 hatalı iadesi kâfi değil’
SORU: Terörle uğraş kapsamında bu kelam konusu iki ülkeden yakın vakitte birtakım terör suçlularının iadesi kelam konusu olabilir mi?
Erdoğan: Artık bu bahiste verilmiş kelamlar var. Örneğin İsveç 73 teröristi bize gönderecek. Şu anda 3-4 tane gönderdiler. Lakin bunlar bizim için kâfi değil. Natürel bunları Adalet Bakanlığımız, Dışişleri Bakanlığımız, Ulusal İstihbarat Teşkilatımız yakın markaja alıp takibini yapacak ve bu teröristleri gönderin bakalım diyecek. Bunların hepsi bizim taleplerimiz olarak şu anda ortada. Bunlar geldi geldi; gelmediği takdirde gereği ne ise o gereğini de biz her an kurumlarımız ve ünitelerimiz vasıtasıyla yapmaya devam edeceğiz.
SORU: NATO’daki terörizm bahisli oturumda önderlere gösterdiğiniz görüntüye tepkileri nasıldı? 40 yıllık uğraşımızın kısa periyodik bir gösterimi olarak ikna edilmelerini sağlamış mıdır
Erdoğan: Birkaç başkan oraya atıfta bulunarak konuşmalarını yaptı. Bu değerliydi. Biz de aslında konuşmamızda bilhassa atıfta bulunduk. Ben etkili olduğu inancındayım. Kendilerine dağıttığımız kitapçıklar ve flashbellek içindeki bilgi ve görsel dokümanlar da herhalde bunları çok daha etkileyecek diye düşünüyorum.
‘Denge siyaseti yürüteceğiz’
SORU: NATO Genel Sekreterinin basın toplantısını da takip ettik. Şunu söyledi; NATO’nun yeni konseptinde direkt maksat birinci olarak Rusya olarak anılıyor. İkinci bir tehdit olarak da Çin’e işaret ediliyor. Bu yeni durum yeni bir Soğuk Savaş üzere görünüyor. Biz de NATO üyesiyiz. Türkiye’nin Rusya ile olan münasebetlerinde bu yeni konsept ziyan verebilir mi?
Erdoğan: Biliyorsunuz, bu süreçle ilgili olarak bizim baştan itibaren bir yaklaşım biçimimiz var. Bu da nedir? Burada bir istikrar siyaseti güderek süreci işletmekten yanayız. Bu istikrar siyaseti anlayışımızı, bundan sonraki süreçte de tekrar devam ettireceğiz. Çünkü bizim şu anda Rusya ile muhakkak irtibatlarımız var. Bugün bizim kullandığımız doğalgazın yaklaşık yüzde 40’ını oradan alıyoruz. Öbür tarafta şu anda nükleer güçle ilgili Akkuyu Santrali çalışmamız var. Dördüncü kısmının temeli de birkaç ay içerisinde, tahminen de temmuz ayı içerisinde atılacak. Dördüncü kısmın temelinin atılmasıyla birlikte bu santralin inşallah süratlenip 2023-2024 üzere devreye alınması kelam konusu olacak.
Bunu da Güç ve Doğal Kaynaklar Bakanım yakın biçimde takip ediyor. Bunun dışında bizim savunma sanayiine yönelik de bağlantılarımız, irtibatlarımız var. Bütün bunlar şu anda bizi birbirimize bağlantılı hale getiren mevzular. Münasebetiyle da biz hem Rusya ile hem Ukrayna ile bu münasebetleri devam ettireceğiz ve istikrar siyasetiyle da bu işi sürdüreceğiz. İstiyoruz ki diplomasi trafiğimiz buradan katiyen ziyan görmesin.
SORU: Suriye’ye yönelik yeni harekatın, hazırlıklar tamamlanır tamamlanmaz başlayacağını açıklamıştınız. Rusya’nın yeni çekinceleri mi kelam konusu? Mümkün harekata yönelik bir ay evvel başlayan açıklamaların akabinde bir farklılık, bir denklem değişikliği kelam konusu mu? Hazırlıkların tamamlanmasından kastınız askeri mi, diplomatik mi?
Erdoğan: Bu bahisle ilgili olarak benim her vakit bir sözüm var; bir gece birdenbire gelebiliriz. Hiç telaşa gerek yok. Aceleye gerek yok. Biz zati şu anda o bölgede çalışıyoruz. Malum, bir taraftan Irak’ın kuzeyindeki çalışmalarımız, bir taraftan tekrar birebir halde Suriye’nin kuzeyinde, Afrin’de vesaire çalışmalarımız var. Bu ortada tabi ıstırabımız büyük, şehitlerimiz de oluyor fakat onlara 1’e 10 bedelini ödetiyoruz. Şu anda bu harekât yürüyor. Fakat natürel şu ana kadar anlaşılanın yahut anladığınızın ötesinde beklentiler var. Onun da farkındayım. Biraz sabırlı olursak, biz şu anda peyderpey yürüttüğümüz operasyonların fevkinde olanı da inşallah en güçlü formda vakti saati geldiğinde gerçekleştiririz.
SORU: Ankara’dan ayrılmadan evvel Esenboğa’da yaptığınız basın toplantısında 5. maddeyi hatırlattınız ve dediniz ki “Binlerce tır silah geliyor ve güneyimizde teröristlere veriliyor. Lider Biden ile yaptığım telefon görüşmesinde bunu kendisine söyledim lakin Madrid’deki görüşmemizde de bunları tekrar yeniden söyleyeceğim.” Biden’la yaptığınız görüşmede bu mevzu gündeme geldi mi?
Erdoğan: Elbette söyledim. Trump devrinden aldım; dedim ki binlerce tır silah, araç, gereç, mühimmat buraya getirildi. Biz artık burada terörü müzakere edeceğiz. Fakat Türkiye’yi gaye alan teröristlere silah, mühimmat, araç, gereç bu biçimde verilirken biz NATO’da ortaklar olarak nasıl dayanışma içinde olacağız?
SORU: Devamında şunu sormak istiyorum aslında; daha evvelki vakitlerde Washington idaresini YPG’ye verilen silahlarla ilgili olarak diyorlardı ki “YPG DEAŞ’a karşı bizim taktik manada desteklediğimiz bir örgüt.” Artık Türkiye olarak tüm bunları karşı tarafa iletiyoruz. Bu yeni durumu nasıl izah ediyorlar? Yani stratejik ortağına parasıyla vermediği silahları taktik ortağına hibe etmesini Washington idaresi nasıl açıklıyor?
Erdoğan: Onların izahından çok biz ne anlıyoruz o kıymetli. Şahsen Türkiye Cumhuriyeti’nin Reis-i Cumhur’u olarak bana onların getirdiği açıklamalar hiçbir vakit etki etmez. Niçin? Zira bizim gördüklerimiz var. Onlar hiçbir vakit kalkıp da “Evet, bunlar terör örgütüdür” derler mi? Demeyecekler. Bunların gerçek manada PYD/YPG, DEAŞ, DHKP-C’ye karşı rastgele bir çaba vermesi yahut onlarla savaşması kelam konusu olabilir mi?
SORU: Yunanistan’la bağlarda bir müddettir gergin bir periyoda girildi. Sizin de çok net açıklamalarınız oldu ve en temel sıkıntı zati adaların silahlandırılması konusu. Bu noktada sizin açıklamalarınızın Yunanistan tarafından gereğince anlaşıldığını düşünüyor musunuz? Abdülhamid Han gemimiz en son filoya katıldı. Doğu Akdeniz’de bilhassa de Kıbrıs açıklarında sondaj çalışmaları yapacak mı?
Erdoğan: Yunanistan’ın başındaki zatın hali esasen belirli oldu. Bu hal karşısında da kimi aracıları devreye sokuyorlar. Yaptığım görüşmelerde çabucak hemen bütün cumhurbaşkanları, başbakanlar “Biz aracı olalım, bir ortaya getirelim, görüşmeniz olmayacak mı, en azından bu yıl sonuna kadar görüşme yapsanız” üzere bir yaklaşım ortaya koydular. Biz de kendilerine şunu söyledik; “Kusura bakmayın, bizim şimdilik bu görüşmeye ayıracak vaktimiz yok.” Zira adaları şu anda nasıl silahlandırdıkları ortada. Öteki taraftan hava alanımızı daima ihlal ediyorlar. Artık bizimle uyumlu bir hale gelecek olan kalkıp da hava alanlarımızı ihlal etmek suretiyle bizi tahrik eder mi? Bir de adalara gidiyor; oralarda beton barınaklar yapmak, çukurlar kazmak suretiyle oralardan da sinyal vermeye kalkıyor. Güzel niyeti yok. Güzel niyeti olsa bu adımları atmaz. Bunları yaptığına nazaran, kusura bakmasın, biz bu yıl bir sefer Yüksek Seviyeli Stratejik Kurul Toplantısını yapamayız, yapmayacağız. Ve o artık Türkiye’deki gelişmeleri beklesin. Kendisine de çeki tertip versin. Kendisine çeki nizam vermedikten sonra bizim bir ortaya gelmemiz mümkün değil.
SORU: Rusya-Ukrayna savaşı sonrasında hem bölgede hem dünyada ülkeler ortası münasebetlerde yeni bir periyot başladı. Türkiye de bu süreçte aktif bir diplomasi yürütürken, bir yandan da gerektiğinde sert güç kullanmaktan geri durmuyor. NATO’da alınan bu sonuçla da bu yeni sürecin çok tesirli olduğunu görüyoruz. Bölgesinde ve dünyada Türkiye’nin bu etkin ve aktif rolüyle ilgili siz ne dersiniz sanki? Yeni devri siz nasıl yorumlarsınız?
Erdoğan: Bir sefer siyaset yapıyoruz. Siyaset yapmanın ötesinde 780 bin kilometrekarelik Türkiye’yi yönetiyoruz. 85 milyon nüfusuyla güçlü bir Türkiye var. Bu güçlü Türkiye’mizi bizim geleceğe çok daha güçlü bir biçimde taşımamız, götürmemiz lazım. Az evvelki soruda değinilen Abdülhamid Han sondaj gemimiz de bu yaklaşımın bir adımı. Olağan bu süreç birilerini rahatsız ediyor. Düşünün 20 yıl evvel ne sismik araştırma ne de sondaj gemimiz vardı. Ancak artık 2 tane sismik araştırma, 4 tane sondaj gemimizle biz Karadeniz’i ve Akdeniz’i daima arayacağız, tarayacağız ve buralardan bir sonuç çıkarmaya çalışacağız. Şu anda bize verilen raporlara nazaran de inşallah bu yıl sonu itibariyle, önümüzdeki yılın başı itibariyle sonuçlar artık gelmeye başlayacak.
Çünkü bu hususla ilgili raporlarda artık sinyaller veriliyor. İnşallah bu doğalgazı, petrolü gördüğümüz andan itibaren bizim olağan bu hususta vatandaşımızı da rahatlatma sürecimiz ayrıyeten başlayacak. Bu hususta bu gemilerimiz yalnızca kendi ülkemizde değil ülke dışında da iş görecekler. Olağan Abdülhamid Han devreye girdiği günlerde, malum siyasi partilerin bir adedinin başında bulunan ve kendine güya tarihçi diyen hanımefendinin, Sultan Abdülhamid’e çok nahoş bir yaklaşımda bulunması, biraz da bu ismin belirlenmesine vesile oldu. Zira biz Sultan Abdülhamid Han hakkında bu türlü olumsuz sözler kullanılmasına fırsat vermeyiz. O Osmanlı’nın son periyodunda 33 yıl bu toprakları yönetmiş, yönetim etmiş. Kalkacaksın sen ecdadına laf söyleyeceksin. Biz buna asla müsaade etmeyiz. Onun için de orada sondaj çalışması yapan gemimize nasıl Abdülhamid Han ismini verdiysek, inşallah oradan gelecek sonuçlar de en hoş karşılık olacaktır. Ecdadına hürmeti olmayanın bu millete de hürmeti olmaz, geleceğine de hürmeti olmaz. Bu biçimde de adımı atmış olduk. Bütün bu gelişmelerle birlikte inşallah biz 2023’e hazırlanmanın uğraşı içerisindeyiz. Bu çabayı milletimizle birlikte yürütecek ve NATO’nun 70 yıllık bir üyesi olarak çok daha isabetli, çok daha güzel adımları atmaya devam edeceğiz.
SORU: İç siyasetle ilgili bir soru sormak istiyorum. 6’lı masanın adayı muhakkak değil. Bir taraftan da 6’lı masanın büyük ortağı CHP’nin HDP ile bağının son periyotta arttığını görüyoruz. 6’lı masanın özellikle da CHP’nin HDP ile olan münasebetini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Erdoğan: Daha evvel de söyledim; biz şu anda yalnızca kendimize bakıyoruz. Onların ne yaptığı ne ettiği bizi pek ırgalamıyor. Fakat görünen gerçek o ki bu işin üstü şişhane altı kaval. Onun için biz ne yapacağız ne edeceğiz ona bakalım. Bunların 6’sı, artı 1’le de 7’si ne üzere adımlar atacaklar, nasıl bir aday belirleyecekler? Biz şu anda adayımızı belirlemişiz, Cumhur İttifakı olarak yolumuza devam ediyoruz. Rabbim sonunu hayretsin. 2023 inşallah ülkemiz için hayırlara vesile olur.
SORU: Geçtiğimiz günlerde tüm Türkiye’yi derinden etkileyen Pınar Gültekin cinayeti davasında ceza indirim kararı çıktı. Bu indirim kararına ait değerlendirmeniz nasıl olur? Bir de bu cins hatalarla ilgili idam konusu da gündeme geldi. Bayan cinayetlerine yönelik idam cezası olur mu?
Erdoğan: Bu bahis ile ilgili olarak Devlet Bey’in de esasen bir açıklaması olmuştu. İdam konusu ülkemizin yine gündemine gelebilir ve bu tartışmaya açılabilir. Tabi Pınar Hanım’ın vefatı rastgele bir vefat de değil. Büsbütün burada bir vahşet kelam konusu. Bu vahşet bu millete yakışmaz. Bu türlü bir şeye katlanmamız da mümkün değil. Bunun için de gerekli müzakereleri, tartışmaları Adalet Bakanım ile de yaptık, bunları konuştuk. Gerekirse bu tekrar gündeme getirilerek tartışma konusu haline gelmeli. Bu tartışmadan ne çıkar bunu görmeliyiz. Akabinde da çıkan sonuca nazaran bir adım atılabilir. Zira Pınar Hanım’ın durumunun gibisi birçok vahşetler var. Bunlar sahiden bu türlü yenilir yutulur şeyler değil. Onun için burada da bu işin müzakeresi tartışmaları hepsi yapılır. Olağan bu bir anayasa değişikliği gerektiren de bir bahis. Daha evvel de söylemiştim, burada Adalet Bakanlığımızın yaptığı çalışmada parlamento bu türlü bir karar alması halinde ben bu türlü bir kararı onaylarım.
SORU: Mahmut Ustaosmanoğlu’nun cenazesinde laikliğe uyulmadığı gerekçesiyle Atatürkçü Niyet Derneği tarafından yargıya başvurulacağı açıklandı. Bunun yanında muhalefet genel liderleri taziyelerini bildirmediler, adeta yok saydılar. “16 milyon İstanbullunun belediye başkanıyım” diyen İBB Lideri, en az 1 milyon kişinin toplandığı cenaze merasimine gelmediği üzere, taziye de bildirmedi. Hem bu laiklik noktasında yargıya taşımayı hem de taziye iletmemeyi nasıl değerlendirirsiniz?
Erdoğan: Bunların taziyesi bu kadar kıymetli mi? Hiç gerek yok. Oraya gelenler, bilhassa Mahmut Ustaosmanoğlu Hocaefendi’nin bütün hayatı boyunca vermiş olduğu çabayı yaşayanlar, buna hürmet duyanlar. Ben de bu ülkenin Cumhurbaşkanı olarak orada bulundum. Arkadaşlarımla birlikte bulundum. CHP’den de bir arkadaş geldi. O da orada bulundu. Demek ki nasibi olanlar da varmış. Bunlar maalesef nasibi olmayanlar. O söylediğiniz derneklerin zati üsluplarını biliyorsunuz. Bunlar asla bizi üzmez. Bu ülkede artık laiklik tartışması diye bir şey kalmamıştır. Bunu onlar düşünsün. Laiklikle alakalı bütün tanımlar vesaire hepsi bilhassa partimin tüzüğünde de en hoş biçimiyle vardır. Biz o çerçeve içerisinde laikliği yaşadık, yaşıyoruz. Ve birilerinden de icazet almamıza gerek yok. Ana muhalefetin başı bu cenazeyle ilgili bir taziye niçin göndermemiş yahut yavru muhalefet niçin göndermemiş; bundan ötürü hiç dertlenmeye gerek yok ki. Herkes nasibini alır. Unutmayın, nasibûke yusibûke; nasibin neyse onu bulursun. Aslında Mahmut Ustaosmanoğlu Hocaefendi kendisini sahiden yaşamış, onun hisleriyle amel etmiş, amel etmeye devam edenlerle birlikte Hakk’a yürüdü. Hoş olan da o değil mi?
SORU: İBB Lideri, Sayın Cumhurbaşkanı beni davet etmiyor diyordu. Sanki cenazeye katılmak için sizden davet mi bekledi?
Erdoğan: Bu türlü bir şeyin daveti olur mu? Bir şeyi unutmayalım. Mescide daveti kim yapar? Müezzin yapar. Ezan davettir. Bu davete icabet eden nasibini alır. Lakin buralarla alakası yoksa, seçim vakti Eyüp Sultan Camii’ne gidip Kur’an-ı Kerim’i açıp Yasin-i Şerif’i okumaya çalışanlar, kalkıp buralarda da gerek salayı gerekse ezanı duymadıysa; gözleri var görmez, kulakları var duymaz, lisanları var hakkı söylemez; hasebiyle onların kalpleri körelmiştir.
SORU: Geçtiğimiz günlerde garip bir olay oldu. Türk Ocakları bir sempozyum düzenledi ve orada Sayın Kılıçdaroğlu, İmamoğlu ve Kaftancıoğlu İslam dünyasının problemlerini tartıştı. Kemal Kılıçdaroğlu orada referans olarak “din afyondur” diyen Karl Marx’tan satırlar okudu. Bunlar Türkiye’de ne yapmak istiyorlar?
Erdoğan: Devlet Beyefendi de bu hususta esasen konuşmasında pek hoş, sertse sert, taşı gediğine koymaksa en hoş biçimiyle söz etti. Bu da CHP’nin yeni bir takiyesi işte. Bay Kemal ve CHP zihniyeti milletin hangi sıkıntısını çözmüş de sıra İslam dünyasının sıkıntılarına gelmiş? Halbuki Türkiye’de İslam’a sorun olan, dini kıymetlere karşı duran şahsen kendileri… Bunların milleti kandırmak için atmayacakları takla kalmadı. Fakat milletimiz feraset sahibi. Bunlara gereken dersi sandıkta yeniden verecektir.
SORU: Minimum fiyatla ilgili sizin beklentiniz nedir?
Erdoğan: Minimum Fiyat Tespit Kurulu çalışıyor. İnşallah arkadaşlarımız çalışmayı efradını cami ağyarını mani bir biçimde bitirirler. Biliyorum ki Taban Fiyat Tespit Kurulu en ülkü seviyeyi belirleyecek. Biz de inşallah müjdeli haberi personellerimizle, emekçilerimizle paylaşırız. Hiçbir vatandaşımızı enflasyona ezdirmeme kelamımız, kararlığımız var. Kaidelere nazaran ne yapılması gerekiyorsa onu yapmaya devam edeceğiz.
SORU: NATO’da tarihi bir sonuca da şahitlik ettik. Sayın Bahçeli bunu ulusal bir muvaffakiyet olarak tanımladı. Buradaki muvaffakiyet ve kazanım bu kadar ortadayken, muhalefet önderleri ne dediler diye baktığımızda, Kemal Kılıçdaroğlu “asla giremezler dedin, gittin imzayı bastın geldin” diyor. Akşener de “ülkemizin çıkarlarıyla bağdaşmayan bir taviz” olarak nitelemiş. Muhalefetin bu tavrını, bakış açısını nasıl değerlendirirsiniz?
Erdoğan: İsmi üzerinde muhalefet. Biz bu ülkelerle ilgili “Bunlar terörle gayret konusunda terörizme meydan verdiği sürece, teröristlere kapıları açık tuttuğu sürece bizden takviye alamazlar” dedik. Şu anda da tıpkı noktadayız. Değişen bir şey yok. Şayet NATO toplantısında terör şovları ekrana yansıtıldıysa bunun bir anlayışı var. Şayet başkanlara kitapları, manzaraları, evrakları dağıttıysak bunun bir anlayışı var. “Buna bir bakın. Burada ne var ne yok bunları görün” dedik. Tabi iş bitmedi. Ne Kılıçdaroğlu ne Meral Akşener, bunlar siyaseti hala öğrenmiş değiller. Yani NATO’ya nasıl girilir yahut girilmez bunlardan haberleri yok. Evvel bunu öğrenmeleri lazım. Televizyonlarda bir tanesi Dışişleri Bakanlarının imza attığı muhtırayla ilgili, Genel Sekreterin de imza attığından bahsediyor. Genel Sekreterin imzası yok. Evvel bu işi bir öğren. Burada yalnızca Türkiye, İsveç ve Finlandiya Dışişleri Bakanlarının imzaları var. Şurası da kıymetli; bu imzalarla davet süreci başladı. Bunlar NATO’ya girmiş değil. Bu türlü bir şey de yok. Kaldı ki Türkiye’nin bu işe evet demesi Tayyip Erdoğan’la da bitmiyor. Nerede bitiyor? Parlamentoda bitiyor. Parlamentonun onay yetkisi var. Bu o denli bir mutabakat. Yani NATO’ya girmesi için bizim bir kere parlamentomuzdan onay alması lazım. Bunları da bilmeleri lazım.
SORU: Bilgi kirliliklerinin ana kaynaklarından bir tanesi de maalesef toplumsal medya. Dezenformasyon yasası hazırlığınız vardı. Kuruldan geçti lakin Meclis genel konseyine gideceği vakit Eylül ayına ertelendi. Türkiye’yi ve medyayı, hepimizi direkt ilgilendiren bu yasa niçin bu kadar gecikiyor ve ertelendi?
Erdoğan: Bilhassa bu hafta diğer kıymetli olan kimi maddelerin çıkması süreci de vardı. Bunun içinde öğrenci affı, 3600 ek gösterge ve öteki yasalar var. Burada mutabakat sağlandı, bir konsensüs oldu. Cumhur İttifakı ile muhalefet şöyle bir anlayışa geldiler; “biz evvel bu 5-6 tane maddeyi çabucak çıkaralım, Meclis açıldığında da bunu hallederiz” dediler. Küme Başkanvekili arkadaşımız beni aradı. “Böyle bir durum var. Mutabakatımız tamam, ama dezenformasyonla çabayı Meclisin açılışına bırakmaya ne dersiniz?” dediler. Biz de “mademki aranızda bu türlü bir mutabakat var, hiç olmazsa başkalarını çıkaralım. Onları çabucak yürürlüğe sokmuş oluruz. Böylelikle bu süreci dayanışma içerisinde bitirmiş oluruz” dedik ve onu Meclisin açılışına bırakmış olduk.
Bu yıl 32’incisi düzenlenen NATO Başkanlar Doruğu akabinde dönüş yolunda gazetecilerin sorularını yanıtlayan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, iç ve dış siyasete dair değerlendirmelerde bulundu. İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya girişinin önünü açan ve “taviz” yorumlarına neden olan üçlü mutabakatla ilgili konuşan Erdoğan, “Biz bu noktada en başından beri ortaya koyduğumuz unsurlu ve dirayetli tavrı Madrid’de de sürdürdük” dedi.
Erdoğan, İsveç ve Finlandiya ile imzalanan üçlü mutabakatı şöyle kıymetlendirdi: “NATO Devlet ve Hükümet Liderleri Tepesi münasebetiyle Madrid’e gerçekleştirdiğimiz ziyareti tamamlamış bulunuyoruz. Ukrayna’daki savaşla birlikte düşünüldüğünde NATO tarihindeki en değerli doruklardan birisini muvaffakiyetle gerçekleştirdik. NATO’nun Avrupa-Atlantik coğrafyasının güvenliği bakımından oynadığı asli rolü bu vesileyle bir defa daha teyit ettik. Madrid Doruğu bu kritik periyotta birlik ve dayanışma iletisi verilmesi bakımından kıymetli bir fırsat teşkil etti. Tepede NATO’nun amaçlarını ortaya koyan ve önümüzdeki devirde yapılması gereken çalışmalara taraf verecek olan yeni Stratejik Konsepti kabul ettik.
‘İlkeli ve dirayetli duruşu Madrid’de sürdürdük’
İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üyelik müracaatları, tabiatıyla tepe bağlamında öne çıkan mevzulardan birisi oldu. Biz bu noktada en başından beri ortaya koyduğumuz unsurlu ve dirayetli tavrı Madrid’de de sürdürdük. Bu ülkelerin özellikle terörle uğraş alanında legal taleplerimize yönelik bağlayıcı taahhütlerde bulunmaları, somut ve net adımlar atmaları gerektiğini kendilerine tabir ettik. Genel Sekreterin kolaylaştırıcılığında gerçekleştirdiğimiz dörtlü tepe ardından imzalanan muhtırayla tüm bu konuları kayıt altına aldık.
Ülkemizin bu muhtırayla elde ettiği kazanımlar yanında Türkiye bilhassa terörle uğraş alanında pek çok prensip imza atmıştır. Kuzey Atlantik Kurulunda birinci kere talebimizle ‘Terörizm ve Güney’ bahisli özel oturum düzenlendi. Terörizmin bütün cins ve tezahürleriyle temel iki tehditten biri olduğu, İttifak’ın en üst rehber evrakına girdi. Sonlarımız ve ulusal güvenliğimiz temelinde 360 derece yaklaşıma her evrakta atıf yaptırdık. Stratejik Konsept’te birinci sefer, terör örgütlerinin ‘halklarımızın ve topraklarımızın’ yanı sıra ‘güvenlik kuvvetlerimizi’ tehdit ettiğini kayıt altına aldırdık.
Ayrıca Finlandiya ve İsveç’le imzaladığımız üçlü muhtıradaki terörizm ve dayanışma konuları tüm müttefikler için yol gösterici olacaktır. Bundan sonra PKK ve FETÖ mensupları için terör propagandası yapmak, ülkemize ve vatandaşlarımıza saldırmak, insanları tehdit etmek, ortalığı yakıp yıkmak çok daha zorlaşacaktır.
‘Muhalefet gölge düşürmeye çalışsa da bu diplomatik zaferdir’
Her ne kadar muhalefet gölgelemeye çalışsa da NATO Doruğu Türkiye için büyük bir diplomatik zafer olmuştur. Bu gerçeği yalnızca muhataplarımız değil akıl, vicdan ve minimum seviyede diplomasi bilgisi olan herkes tasdik ediyor. Terör örgütüne sırtını dayayanların Türkiye’nin kazanımları karşısında yaşadıkları hayal kırıklığını hepimiz görüyoruz.
Elbette verilen kelamlar kıymetlidir lakin bizim için asıl olan uygulamalardır. Terörle gayretinde tekraren gerisinden hançerlenmiş bir ülke olarak ihtiyatlı davranıyoruz. Bundan sonraki süreçte ülkemize verilen kelamların yerine getirilip getirilmediğini yakından takip edeceğiz.
NATO bağlamında ele aldığımız bahislerin yanı sıra tepe sırasında pek çok ikili görüşme de gerçekleştirdik. Fransa, Romanya ve Güney Kore cumhurbaşkanları, Birleşik Krallık ve Hollanda başbakanları, İspanya hükümet lideri, Almanya ve Avusturya Şansölyelerinin yanı sıra Avrupa Birliği Kurulu Lideri ile ikili görüşmelerimiz oldu. Amerikan Lideri Sayın Biden’la da ikili sorunlarımızı ve bölgesel hususları ele aldık. Bu kanılarla ziyaretimiz ve temaslarımızın hayırlara vesile olmasını Rabbimden niyaz ediyorum.
İşte Cumhurbaşkanı Erdoğan’a sorulan sorulan ve karşılıkları:
SORU: İsveç ve Finlandiya ile yaptığınız mutabakat ve NATO’nun aldığı kararlarla, Türkiye’nin NATO’yu terörle çaba konusunda “istediği tarafta hareket etmeye” en azından kağıt üzerinde yönlendirdiğini anlıyoruz. İkili görüşmelerinizde muhataplarınızın terörle çaba konusunda samimiyetlerini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Erdoğan: Madrid Doruğunda alınan ve kayda geçen bütün bu kararlar uygulamada ne getirecek ne götürecek bunu alışılmış vakit içerisinde görme fırsatımız olacak. Kaldı ki şunu bilmemiz gerekiyor; bu atılan imzalar bu işin bitmesi manasına gelmiyor. Kimileri zannediyorum biraz da bunun telaşı içindeler. İş bitmiyor. Bu daha bir davettir. Bu davetle bir süreç başlıyor. Bunun ne kadar süreceği aşikâr değil. Şu anda bu natürel kayıtlara giriyor. Bu kayıtlarla birlikte nereye varacak onu da göreceğiz. Fakat görünen bir gerçek var ki bunlar şu anda bizim ne kadar gerçek yolda olduğumuzun en hoş ispatıdır.
Yaptığımız görüşmelerle PKK/PYD/YPG, FETÖ, tüm bu terör örgütleri NATO’nun artık yazılı kayıtlarına giriyor. Bu işin yazılı kayda girmesi birinci kere oluyor. Yani PKK Avrupa Birliği’nin metinlerinde vardı fakat YPG/PYD ve FETÖ yoktu. Pekala sorun bakalım, bunları bu metinlere koydurana kadar nasıl bir çaba verildi? Biz sinyali verdik, onlar da çabucak yaptı üzere bir şey olmadı. Onlar bu metinlere girmemesi için çaba verirken, biz de “Bu metinlere girecek. Girmediği takdirde, kusura bakmayın. Bu bizim kırmızı çizgimizdir” dedik. Takımlarımız görüştüler, konuştular, en sonunda metinlere bunlar da girdi. İş o formda davet mektubu haline geldi. Lakin daha süreç bitmedi. Bundan sonra daha bu işin uzun bir seyahati var, süreci var. Biz sabırla bu çabayı sürdürdük. İnşallah sonu da hayır olur diyoruz.
Buradaki toplantımızda da gerek İsveç gerek Finlandiya’daki terör örgütü faaliyetlerine dair bütün bilgi, evrak, imgeleri tekrar ortaya koyduk. Hem bunları hem de kitapçıkları flash bellekler içinde kendilerine verdik. dedik. Türkiye 40 yıldır bu çabayı sürdürüyor ve bizim 40 bin insanımızı, vatandaşımızı bunlar şehit ettiler. Artık bütün bu süreçten sonra biz kalkıp da bu terör örgütlerinin faaliyetlerine müsaade edenlere el bebek gül bebek buyurun yürüyün mü diyeceğiz? Burada ayrıyeten terörizm oturumunda İrtibat Başkanlığımızın hazırladığı, terörün gerçek yüzünü ve ülkemizin terörle gayretini anlatan bir görüntü yayınladık. O görüntü da alışılmış bunları çok etkiledi.
‘Bundan sonrası onların kucağında’
SORU: Gördüğüm kadarıyla İsveç ve Finlandiya’nın kendi kamuoylarından da birtakım baskılar var. Şayet bu türlü bir şey olur da geri adım atarlarsa, buradaki taahhütlerini yerine getirmezlerse, Türkiye’nin beklentilerine cevap vermemeye devam ederlerse, üyeliklerinin bloke edilmesi, askıya alınması, üyelik süreçlerinin dondurulması mümkün olabilir mi? Sanki bu türlü bir şey taahhüt edildi mi?
Erdoğan: Zati buraya giriş, davet yahut kabul bu türlü bir anda olan işler değil. Makedonya ile ilgili süreç uzun yıllar sürdü. Bunlar bu türlü çabucak olan işler değil. Bu süreç içerisinde ne yapacaklar, nasıl bir yol izleyecekler? Bunlar gerçekleştikten sonra, bu süreçte takip edeceğiz. Ki onay merciimiz parlamentomuzdur. Parlamentomuzun onayı olmadan zati bu iş yürürlük kazanmıyor. Onun için bu mevzuda bir telaşa gerek yok.
Bundan sonraki şey onların kucağındadır. Şu anda İsveç ve Finlandiya NATO üyesi olmuş değildir. Bunun bir kez bu formda bilinmesi lazım. Ancak bu işten cehli olanlar zannediyorlar ki bu iki ülke artık NATO üyesi oldu. Hayır, bu türlü bir şey yok. Onun için telaşa da gerek yok. Bu işin idraki içinde olanlar bu sürecin nasıl takip edildiğini yahut edileceğini çok güzel bilirler. Bu bakımdan bizler bu müzakereleri arkadaşlarımızla nasıl kararlı bir biçimde yürüttüysek, bundan sonra da tıpkı kararlılıkla takibini yaparız. Bundan sonraki süreç bilhassa İsveç ve Finlandiya’ya aittir. Rastgele bir yanlışları vesaire olduğu vakit zati kapı üzere dokümanlar elde, oradan gereğini yaparız.
‘3-4 hatalı iadesi kâfi değil’
SORU: Terörle uğraş kapsamında bu kelam konusu iki ülkeden yakın vakitte birtakım terör suçlularının iadesi kelam konusu olabilir mi?
Erdoğan: Artık bu bahiste verilmiş kelamlar var. Örneğin İsveç 73 teröristi bize gönderecek. Şu anda 3-4 tane gönderdiler. Lakin bunlar bizim için kâfi değil. Natürel bunları Adalet Bakanlığımız, Dışişleri Bakanlığımız, Ulusal İstihbarat Teşkilatımız yakın markaja alıp takibini yapacak ve bu teröristleri gönderin bakalım diyecek. Bunların hepsi bizim taleplerimiz olarak şu anda ortada. Bunlar geldi geldi; gelmediği takdirde gereği ne ise o gereğini de biz her an kurumlarımız ve ünitelerimiz vasıtasıyla yapmaya devam edeceğiz.
SORU: NATO’daki terörizm bahisli oturumda önderlere gösterdiğiniz görüntüye tepkileri nasıldı? 40 yıllık uğraşımızın kısa periyodik bir gösterimi olarak ikna edilmelerini sağlamış mıdır
Erdoğan: Birkaç başkan oraya atıfta bulunarak konuşmalarını yaptı. Bu değerliydi. Biz de aslında konuşmamızda bilhassa atıfta bulunduk. Ben etkili olduğu inancındayım. Kendilerine dağıttığımız kitapçıklar ve flashbellek içindeki bilgi ve görsel dokümanlar da herhalde bunları çok daha etkileyecek diye düşünüyorum.
‘Denge siyaseti yürüteceğiz’
SORU: NATO Genel Sekreterinin basın toplantısını da takip ettik. Şunu söyledi; NATO’nun yeni konseptinde direkt maksat birinci olarak Rusya olarak anılıyor. İkinci bir tehdit olarak da Çin’e işaret ediliyor. Bu yeni durum yeni bir Soğuk Savaş üzere görünüyor. Biz de NATO üyesiyiz. Türkiye’nin Rusya ile olan münasebetlerinde bu yeni konsept ziyan verebilir mi?
Erdoğan: Biliyorsunuz, bu süreçle ilgili olarak bizim baştan itibaren bir yaklaşım biçimimiz var. Bu da nedir? Burada bir istikrar siyaseti güderek süreci işletmekten yanayız. Bu istikrar siyaseti anlayışımızı, bundan sonraki süreçte de tekrar devam ettireceğiz. Çünkü bizim şu anda Rusya ile muhakkak irtibatlarımız var. Bugün bizim kullandığımız doğalgazın yaklaşık yüzde 40’ını oradan alıyoruz. Öbür tarafta şu anda nükleer güçle ilgili Akkuyu Santrali çalışmamız var. Dördüncü kısmının temeli de birkaç ay içerisinde, tahminen de temmuz ayı içerisinde atılacak. Dördüncü kısmın temelinin atılmasıyla birlikte bu santralin inşallah süratlenip 2023-2024 üzere devreye alınması kelam konusu olacak.
Bunu da Güç ve Doğal Kaynaklar Bakanım yakın biçimde takip ediyor. Bunun dışında bizim savunma sanayiine yönelik de bağlantılarımız, irtibatlarımız var. Bütün bunlar şu anda bizi birbirimize bağlantılı hale getiren mevzular. Münasebetiyle da biz hem Rusya ile hem Ukrayna ile bu münasebetleri devam ettireceğiz ve istikrar siyasetiyle da bu işi sürdüreceğiz. İstiyoruz ki diplomasi trafiğimiz buradan katiyen ziyan görmesin.
SORU: Suriye’ye yönelik yeni harekatın, hazırlıklar tamamlanır tamamlanmaz başlayacağını açıklamıştınız. Rusya’nın yeni çekinceleri mi kelam konusu? Mümkün harekata yönelik bir ay evvel başlayan açıklamaların akabinde bir farklılık, bir denklem değişikliği kelam konusu mu? Hazırlıkların tamamlanmasından kastınız askeri mi, diplomatik mi?
Erdoğan: Bu bahisle ilgili olarak benim her vakit bir sözüm var; bir gece birdenbire gelebiliriz. Hiç telaşa gerek yok. Aceleye gerek yok. Biz zati şu anda o bölgede çalışıyoruz. Malum, bir taraftan Irak’ın kuzeyindeki çalışmalarımız, bir taraftan tekrar birebir halde Suriye’nin kuzeyinde, Afrin’de vesaire çalışmalarımız var. Bu ortada tabi ıstırabımız büyük, şehitlerimiz de oluyor fakat onlara 1’e 10 bedelini ödetiyoruz. Şu anda bu harekât yürüyor. Fakat natürel şu ana kadar anlaşılanın yahut anladığınızın ötesinde beklentiler var. Onun da farkındayım. Biraz sabırlı olursak, biz şu anda peyderpey yürüttüğümüz operasyonların fevkinde olanı da inşallah en güçlü formda vakti saati geldiğinde gerçekleştiririz.
SORU: Ankara’dan ayrılmadan evvel Esenboğa’da yaptığınız basın toplantısında 5. maddeyi hatırlattınız ve dediniz ki “Binlerce tır silah geliyor ve güneyimizde teröristlere veriliyor. Lider Biden ile yaptığım telefon görüşmesinde bunu kendisine söyledim lakin Madrid’deki görüşmemizde de bunları tekrar yeniden söyleyeceğim.” Biden’la yaptığınız görüşmede bu mevzu gündeme geldi mi?
Erdoğan: Elbette söyledim. Trump devrinden aldım; dedim ki binlerce tır silah, araç, gereç, mühimmat buraya getirildi. Biz artık burada terörü müzakere edeceğiz. Fakat Türkiye’yi gaye alan teröristlere silah, mühimmat, araç, gereç bu biçimde verilirken biz NATO’da ortaklar olarak nasıl dayanışma içinde olacağız?
SORU: Devamında şunu sormak istiyorum aslında; daha evvelki vakitlerde Washington idaresini YPG’ye verilen silahlarla ilgili olarak diyorlardı ki “YPG DEAŞ’a karşı bizim taktik manada desteklediğimiz bir örgüt.” Artık Türkiye olarak tüm bunları karşı tarafa iletiyoruz. Bu yeni durumu nasıl izah ediyorlar? Yani stratejik ortağına parasıyla vermediği silahları taktik ortağına hibe etmesini Washington idaresi nasıl açıklıyor?
Erdoğan: Onların izahından çok biz ne anlıyoruz o kıymetli. Şahsen Türkiye Cumhuriyeti’nin Reis-i Cumhur’u olarak bana onların getirdiği açıklamalar hiçbir vakit etki etmez. Niçin? Zira bizim gördüklerimiz var. Onlar hiçbir vakit kalkıp da “Evet, bunlar terör örgütüdür” derler mi? Demeyecekler. Bunların gerçek manada PYD/YPG, DEAŞ, DHKP-C’ye karşı rastgele bir çaba vermesi yahut onlarla savaşması kelam konusu olabilir mi?
SORU: Yunanistan’la bağlarda bir müddettir gergin bir periyoda girildi. Sizin de çok net açıklamalarınız oldu ve en temel sıkıntı zati adaların silahlandırılması konusu. Bu noktada sizin açıklamalarınızın Yunanistan tarafından gereğince anlaşıldığını düşünüyor musunuz? Abdülhamid Han gemimiz en son filoya katıldı. Doğu Akdeniz’de bilhassa de Kıbrıs açıklarında sondaj çalışmaları yapacak mı?
Erdoğan: Yunanistan’ın başındaki zatın hali esasen belirli oldu. Bu hal karşısında da kimi aracıları devreye sokuyorlar. Yaptığım görüşmelerde çabucak hemen bütün cumhurbaşkanları, başbakanlar “Biz aracı olalım, bir ortaya getirelim, görüşmeniz olmayacak mı, en azından bu yıl sonuna kadar görüşme yapsanız” üzere bir yaklaşım ortaya koydular. Biz de kendilerine şunu söyledik; “Kusura bakmayın, bizim şimdilik bu görüşmeye ayıracak vaktimiz yok.” Zira adaları şu anda nasıl silahlandırdıkları ortada. Öteki taraftan hava alanımızı daima ihlal ediyorlar. Artık bizimle uyumlu bir hale gelecek olan kalkıp da hava alanlarımızı ihlal etmek suretiyle bizi tahrik eder mi? Bir de adalara gidiyor; oralarda beton barınaklar yapmak, çukurlar kazmak suretiyle oralardan da sinyal vermeye kalkıyor. Güzel niyeti yok. Güzel niyeti olsa bu adımları atmaz. Bunları yaptığına nazaran, kusura bakmasın, biz bu yıl bir sefer Yüksek Seviyeli Stratejik Kurul Toplantısını yapamayız, yapmayacağız. Ve o artık Türkiye’deki gelişmeleri beklesin. Kendisine de çeki tertip versin. Kendisine çeki nizam vermedikten sonra bizim bir ortaya gelmemiz mümkün değil.
SORU: Rusya-Ukrayna savaşı sonrasında hem bölgede hem dünyada ülkeler ortası münasebetlerde yeni bir periyot başladı. Türkiye de bu süreçte aktif bir diplomasi yürütürken, bir yandan da gerektiğinde sert güç kullanmaktan geri durmuyor. NATO’da alınan bu sonuçla da bu yeni sürecin çok tesirli olduğunu görüyoruz. Bölgesinde ve dünyada Türkiye’nin bu etkin ve aktif rolüyle ilgili siz ne dersiniz sanki? Yeni devri siz nasıl yorumlarsınız?
Erdoğan: Bir sefer siyaset yapıyoruz. Siyaset yapmanın ötesinde 780 bin kilometrekarelik Türkiye’yi yönetiyoruz. 85 milyon nüfusuyla güçlü bir Türkiye var. Bu güçlü Türkiye’mizi bizim geleceğe çok daha güçlü bir biçimde taşımamız, götürmemiz lazım. Az evvelki soruda değinilen Abdülhamid Han sondaj gemimiz de bu yaklaşımın bir adımı. Olağan bu süreç birilerini rahatsız ediyor. Düşünün 20 yıl evvel ne sismik araştırma ne de sondaj gemimiz vardı. Ancak artık 2 tane sismik araştırma, 4 tane sondaj gemimizle biz Karadeniz’i ve Akdeniz’i daima arayacağız, tarayacağız ve buralardan bir sonuç çıkarmaya çalışacağız. Şu anda bize verilen raporlara nazaran de inşallah bu yıl sonu itibariyle, önümüzdeki yılın başı itibariyle sonuçlar artık gelmeye başlayacak.
Çünkü bu hususla ilgili raporlarda artık sinyaller veriliyor. İnşallah bu doğalgazı, petrolü gördüğümüz andan itibaren bizim olağan bu hususta vatandaşımızı da rahatlatma sürecimiz ayrıyeten başlayacak. Bu hususta bu gemilerimiz yalnızca kendi ülkemizde değil ülke dışında da iş görecekler. Olağan Abdülhamid Han devreye girdiği günlerde, malum siyasi partilerin bir adedinin başında bulunan ve kendine güya tarihçi diyen hanımefendinin, Sultan Abdülhamid’e çok nahoş bir yaklaşımda bulunması, biraz da bu ismin belirlenmesine vesile oldu. Zira biz Sultan Abdülhamid Han hakkında bu türlü olumsuz sözler kullanılmasına fırsat vermeyiz. O Osmanlı’nın son periyodunda 33 yıl bu toprakları yönetmiş, yönetim etmiş. Kalkacaksın sen ecdadına laf söyleyeceksin. Biz buna asla müsaade etmeyiz. Onun için de orada sondaj çalışması yapan gemimize nasıl Abdülhamid Han ismini verdiysek, inşallah oradan gelecek sonuçlar de en hoş karşılık olacaktır. Ecdadına hürmeti olmayanın bu millete de hürmeti olmaz, geleceğine de hürmeti olmaz. Bu biçimde de adımı atmış olduk. Bütün bu gelişmelerle birlikte inşallah biz 2023’e hazırlanmanın uğraşı içerisindeyiz. Bu çabayı milletimizle birlikte yürütecek ve NATO’nun 70 yıllık bir üyesi olarak çok daha isabetli, çok daha güzel adımları atmaya devam edeceğiz.
SORU: İç siyasetle ilgili bir soru sormak istiyorum. 6’lı masanın adayı muhakkak değil. Bir taraftan da 6’lı masanın büyük ortağı CHP’nin HDP ile bağının son periyotta arttığını görüyoruz. 6’lı masanın özellikle da CHP’nin HDP ile olan münasebetini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Erdoğan: Daha evvel de söyledim; biz şu anda yalnızca kendimize bakıyoruz. Onların ne yaptığı ne ettiği bizi pek ırgalamıyor. Fakat görünen gerçek o ki bu işin üstü şişhane altı kaval. Onun için biz ne yapacağız ne edeceğiz ona bakalım. Bunların 6’sı, artı 1’le de 7’si ne üzere adımlar atacaklar, nasıl bir aday belirleyecekler? Biz şu anda adayımızı belirlemişiz, Cumhur İttifakı olarak yolumuza devam ediyoruz. Rabbim sonunu hayretsin. 2023 inşallah ülkemiz için hayırlara vesile olur.
SORU: Geçtiğimiz günlerde tüm Türkiye’yi derinden etkileyen Pınar Gültekin cinayeti davasında ceza indirim kararı çıktı. Bu indirim kararına ait değerlendirmeniz nasıl olur? Bir de bu cins hatalarla ilgili idam konusu da gündeme geldi. Bayan cinayetlerine yönelik idam cezası olur mu?
Erdoğan: Bu bahis ile ilgili olarak Devlet Bey’in de esasen bir açıklaması olmuştu. İdam konusu ülkemizin yine gündemine gelebilir ve bu tartışmaya açılabilir. Tabi Pınar Hanım’ın vefatı rastgele bir vefat de değil. Büsbütün burada bir vahşet kelam konusu. Bu vahşet bu millete yakışmaz. Bu türlü bir şeye katlanmamız da mümkün değil. Bunun için de gerekli müzakereleri, tartışmaları Adalet Bakanım ile de yaptık, bunları konuştuk. Gerekirse bu tekrar gündeme getirilerek tartışma konusu haline gelmeli. Bu tartışmadan ne çıkar bunu görmeliyiz. Akabinde da çıkan sonuca nazaran bir adım atılabilir. Zira Pınar Hanım’ın durumunun gibisi birçok vahşetler var. Bunlar sahiden bu türlü yenilir yutulur şeyler değil. Onun için burada da bu işin müzakeresi tartışmaları hepsi yapılır. Olağan bu bir anayasa değişikliği gerektiren de bir bahis. Daha evvel de söylemiştim, burada Adalet Bakanlığımızın yaptığı çalışmada parlamento bu türlü bir karar alması halinde ben bu türlü bir kararı onaylarım.
SORU: Mahmut Ustaosmanoğlu’nun cenazesinde laikliğe uyulmadığı gerekçesiyle Atatürkçü Niyet Derneği tarafından yargıya başvurulacağı açıklandı. Bunun yanında muhalefet genel liderleri taziyelerini bildirmediler, adeta yok saydılar. “16 milyon İstanbullunun belediye başkanıyım” diyen İBB Lideri, en az 1 milyon kişinin toplandığı cenaze merasimine gelmediği üzere, taziye de bildirmedi. Hem bu laiklik noktasında yargıya taşımayı hem de taziye iletmemeyi nasıl değerlendirirsiniz?
Erdoğan: Bunların taziyesi bu kadar kıymetli mi? Hiç gerek yok. Oraya gelenler, bilhassa Mahmut Ustaosmanoğlu Hocaefendi’nin bütün hayatı boyunca vermiş olduğu çabayı yaşayanlar, buna hürmet duyanlar. Ben de bu ülkenin Cumhurbaşkanı olarak orada bulundum. Arkadaşlarımla birlikte bulundum. CHP’den de bir arkadaş geldi. O da orada bulundu. Demek ki nasibi olanlar da varmış. Bunlar maalesef nasibi olmayanlar. O söylediğiniz derneklerin zati üsluplarını biliyorsunuz. Bunlar asla bizi üzmez. Bu ülkede artık laiklik tartışması diye bir şey kalmamıştır. Bunu onlar düşünsün. Laiklikle alakalı bütün tanımlar vesaire hepsi bilhassa partimin tüzüğünde de en hoş biçimiyle vardır. Biz o çerçeve içerisinde laikliği yaşadık, yaşıyoruz. Ve birilerinden de icazet almamıza gerek yok. Ana muhalefetin başı bu cenazeyle ilgili bir taziye niçin göndermemiş yahut yavru muhalefet niçin göndermemiş; bundan ötürü hiç dertlenmeye gerek yok ki. Herkes nasibini alır. Unutmayın, nasibûke yusibûke; nasibin neyse onu bulursun. Aslında Mahmut Ustaosmanoğlu Hocaefendi kendisini sahiden yaşamış, onun hisleriyle amel etmiş, amel etmeye devam edenlerle birlikte Hakk’a yürüdü. Hoş olan da o değil mi?
SORU: İBB Lideri, Sayın Cumhurbaşkanı beni davet etmiyor diyordu. Sanki cenazeye katılmak için sizden davet mi bekledi?
Erdoğan: Bu türlü bir şeyin daveti olur mu? Bir şeyi unutmayalım. Mescide daveti kim yapar? Müezzin yapar. Ezan davettir. Bu davete icabet eden nasibini alır. Lakin buralarla alakası yoksa, seçim vakti Eyüp Sultan Camii’ne gidip Kur’an-ı Kerim’i açıp Yasin-i Şerif’i okumaya çalışanlar, kalkıp buralarda da gerek salayı gerekse ezanı duymadıysa; gözleri var görmez, kulakları var duymaz, lisanları var hakkı söylemez; hasebiyle onların kalpleri körelmiştir.
SORU: Geçtiğimiz günlerde garip bir olay oldu. Türk Ocakları bir sempozyum düzenledi ve orada Sayın Kılıçdaroğlu, İmamoğlu ve Kaftancıoğlu İslam dünyasının problemlerini tartıştı. Kemal Kılıçdaroğlu orada referans olarak “din afyondur” diyen Karl Marx’tan satırlar okudu. Bunlar Türkiye’de ne yapmak istiyorlar?
Erdoğan: Devlet Beyefendi de bu hususta esasen konuşmasında pek hoş, sertse sert, taşı gediğine koymaksa en hoş biçimiyle söz etti. Bu da CHP’nin yeni bir takiyesi işte. Bay Kemal ve CHP zihniyeti milletin hangi sıkıntısını çözmüş de sıra İslam dünyasının sıkıntılarına gelmiş? Halbuki Türkiye’de İslam’a sorun olan, dini kıymetlere karşı duran şahsen kendileri… Bunların milleti kandırmak için atmayacakları takla kalmadı. Fakat milletimiz feraset sahibi. Bunlara gereken dersi sandıkta yeniden verecektir.
SORU: Minimum fiyatla ilgili sizin beklentiniz nedir?
Erdoğan: Minimum Fiyat Tespit Kurulu çalışıyor. İnşallah arkadaşlarımız çalışmayı efradını cami ağyarını mani bir biçimde bitirirler. Biliyorum ki Taban Fiyat Tespit Kurulu en ülkü seviyeyi belirleyecek. Biz de inşallah müjdeli haberi personellerimizle, emekçilerimizle paylaşırız. Hiçbir vatandaşımızı enflasyona ezdirmeme kelamımız, kararlığımız var. Kaidelere nazaran ne yapılması gerekiyorsa onu yapmaya devam edeceğiz.
SORU: NATO’da tarihi bir sonuca da şahitlik ettik. Sayın Bahçeli bunu ulusal bir muvaffakiyet olarak tanımladı. Buradaki muvaffakiyet ve kazanım bu kadar ortadayken, muhalefet önderleri ne dediler diye baktığımızda, Kemal Kılıçdaroğlu “asla giremezler dedin, gittin imzayı bastın geldin” diyor. Akşener de “ülkemizin çıkarlarıyla bağdaşmayan bir taviz” olarak nitelemiş. Muhalefetin bu tavrını, bakış açısını nasıl değerlendirirsiniz?
Erdoğan: İsmi üzerinde muhalefet. Biz bu ülkelerle ilgili “Bunlar terörle gayret konusunda terörizme meydan verdiği sürece, teröristlere kapıları açık tuttuğu sürece bizden takviye alamazlar” dedik. Şu anda da tıpkı noktadayız. Değişen bir şey yok. Şayet NATO toplantısında terör şovları ekrana yansıtıldıysa bunun bir anlayışı var. Şayet başkanlara kitapları, manzaraları, evrakları dağıttıysak bunun bir anlayışı var. “Buna bir bakın. Burada ne var ne yok bunları görün” dedik. Tabi iş bitmedi. Ne Kılıçdaroğlu ne Meral Akşener, bunlar siyaseti hala öğrenmiş değiller. Yani NATO’ya nasıl girilir yahut girilmez bunlardan haberleri yok. Evvel bunu öğrenmeleri lazım. Televizyonlarda bir tanesi Dışişleri Bakanlarının imza attığı muhtırayla ilgili, Genel Sekreterin de imza attığından bahsediyor. Genel Sekreterin imzası yok. Evvel bu işi bir öğren. Burada yalnızca Türkiye, İsveç ve Finlandiya Dışişleri Bakanlarının imzaları var. Şurası da kıymetli; bu imzalarla davet süreci başladı. Bunlar NATO’ya girmiş değil. Bu türlü bir şey de yok. Kaldı ki Türkiye’nin bu işe evet demesi Tayyip Erdoğan’la da bitmiyor. Nerede bitiyor? Parlamentoda bitiyor. Parlamentonun onay yetkisi var. Bu o denli bir mutabakat. Yani NATO’ya girmesi için bizim bir kere parlamentomuzdan onay alması lazım. Bunları da bilmeleri lazım.
SORU: Bilgi kirliliklerinin ana kaynaklarından bir tanesi de maalesef toplumsal medya. Dezenformasyon yasası hazırlığınız vardı. Kuruldan geçti lakin Meclis genel konseyine gideceği vakit Eylül ayına ertelendi. Türkiye’yi ve medyayı, hepimizi direkt ilgilendiren bu yasa niçin bu kadar gecikiyor ve ertelendi?
Erdoğan: Bilhassa bu hafta diğer kıymetli olan kimi maddelerin çıkması süreci de vardı. Bunun içinde öğrenci affı, 3600 ek gösterge ve öteki yasalar var. Burada mutabakat sağlandı, bir konsensüs oldu. Cumhur İttifakı ile muhalefet şöyle bir anlayışa geldiler; “biz evvel bu 5-6 tane maddeyi çabucak çıkaralım, Meclis açıldığında da bunu hallederiz” dediler. Küme Başkanvekili arkadaşımız beni aradı. “Böyle bir durum var. Mutabakatımız tamam, ama dezenformasyonla çabayı Meclisin açılışına bırakmaya ne dersiniz?” dediler. Biz de “mademki aranızda bu türlü bir mutabakat var, hiç olmazsa başkalarını çıkaralım. Onları çabucak yürürlüğe sokmuş oluruz. Böylelikle bu süreci dayanışma içerisinde bitirmiş oluruz” dedik ve onu Meclisin açılışına bırakmış olduk.
