Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Lideri Şemsi Bayraktar, haziran ayında üretici ile market ortasındaki fiyat farklılıklarını, haziran ayı girdi fiyatlarını ve süt kesiminde yaşanan son gelişmeleri yaptığı imajlı basın açıklamasında kıymetlendirdi. Bayraktar, haziran ayında üretici ile market ortasındaki fiyat farkının en fazla yüzde 598 ile elmada görüldüğünü belirterek, açıklamasını şöyle sürdürdü:
“Elmadaki fiyat farkını yüzde 281.9 ile yeşil mercimek, yüzde 256.2 ile maydanoz, yüzde 249.8 ile ıspanak, yüzde 237.2 ile kuru fasulye, yüzde 223.4 ile kuru incir, yüzde 223 ile marul ve yüzde 221 ile havuç izledi. Haziran ayında elmada üretici market fiyat farkı yüzde 600’e yaklaşırken, 9 eserde yüzde 200’ün üzerinde gerçekleşti. Elma 7 kat, yeşil mercimek 3.8 kat, maydanoz 3.6 kat, ıspanak 3.5 kat, kuru fasulye 3.4 kat, marul, kuru incir, havuç ve nohut 3.2 kat ve kuru üzüm 3 kat fazlaya tüketiciye satıldı. Üreticide 2 lira olan elma 13 lira 96 kuruşa, 8 lira 18 kuruş olan yeşil mercimek 31 lira 24 kuruşa, 1 lira 5 kuruş olan maydanoz 3 lira 74 kuruşa, 4 lira olan ıspanak 13 lira 99 kuruşa, 7 lira 94 kuruş olan kuru fasulye 26 lira 77 kuruşa, 32 lira olan kuru incir 103 lira 48 kuruşa, 2 lira 13 kuruş olan marul 6 lira 88 kuruşa, 3 lira olan havuç 9 lira 63 kuruşa markette satıldı.”
Markette 37 eserin 16’sının fiyatı arttı
Haziran ayında markette 37 eserin 16’sında fiyat artışı, 21’inde ise fiyat azalışı görüldüğünü belirten Bayraktar, şöyle konuştu:
“Haziran ayında markette fiyatı en fazla artan eser yüzde 28,3 ile Antep fıstığında oldu. Antep fıstığındaki fiyat artışını yüzde 22,1 ile limon, yüzde 15,7 ile toz şeker, yüzde 12,1 ile elma, yüzde 11,8 ile salatalık, yüzde 10,6 ile yeşil mercimek ve yüzde 9,7 ile sivri biber takip etti. Markette fiyatı en çok azalan eser ise yüzde 46,1 ile domates oldu. Domatesteki fiyat düşüşünü yüzde 23,9 ile patates, yüzde 23,2 ile kabak, yüzde 18,6 ile marul, yüzde 17,8 ile kuru üzüm, yüzde 15,9 ile havuç, yüzde 14,8 ile tavuk eti, yüzde 13,4 ile kırmızı mercimek, yüzde 12,6 ile maydanoz izledi. Haziran ayında üreticide fiyatı en çok düşen eser yüzde 38,5 ile domates oldu. Domatesteki fiyat düşüşünü yüzde 25 ile havuç, yüzde 13,2 ile çilek, yüzde 11,8 ile patates, yüzde 4,4 ile kuzu eti, yüzde 1,4 ile dana eti izledi. Üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 84,6 ile sivri biberde görüldü. Sivri biberdeki fiyat artışını yüzde 65,4 ile salatalık, yüzde 41 ile kabak, yüzde 40,8 ile yeşil soğan, yüzde 37,8 ile kırmızı mercimek, yüzde 33,3 ile ıspanak, yüzde 25 ile limon, yüzde 22,5 ile patlıcan takip etti. Haziran ayında üreticide 29 eserin 15’inde fiyat artışı olurken, 6’sında fiyat düşüşü görüldü, 8 eserde ise fiyat değişimi olmadı. Üretici fiyatlarında elma, kuru fasulye, nohut, yeşil mercimek, pirinç, kuru kayısı, kuru üzüm ve kuru incirde fiyat değişimi olmadı.”
Fiyat değişiminin sebepleri
TZOB Genel Lideri, üretici ile marketlerdeki fiyat değişimlerinin sebeplerini ise şöyle açıkladı:
- Haziran ayında fiyatı en fazla artan eser markette Antep fıstığı, üreticide sivri biber, fiyatı en fazla düşen eser ise markette ve üreticide domates oldu.
- Sivri biber, salatalık, kabak ve patlıcan fiyatlarındaki artışa sera eserlerinden tarla eserlerine geçiş devri olması sebebiyle azalan eser arzı sebep olmuştur.
- Limonda piyasaya depolardan yatak limon arzının devam etmesi, depo masraflarının artması fiyatların yükselmesine yol açtı.
- Ispanak, maydanoz ve yeşil soğanda havaların ısınması nedeniyle hasat edilen eser ölçüsündeki azalma fiyata yansıdı.
- Kırmızı mercimek fiyatı yeni döneme ilişkin olup, arzdaki düşüş fiyata yansıdı.
- Domates, havuç, çilek ve patateste arz fazlalığı fiyatların düşmesinde tesirli olmuştur.
- Havaların ısınmasıyla birlikte tarla eserlerinin piyasaya arzının artması, önümüzdeki periyot tüketici fiyatlarına olumlu istikamette yansıyacaktır.
Gübre fiyatları bir ayda yüzde 20 arttı
Bayraktar’ın verdiği bilgiye nazaran haziran ayında, mayıs ayına nazaran gübre fiyatları üre gübresi hariç artış gösterdi. Haziran ayında 20.20.0 kompoze gübresi fiyatı yüzde 20, DAP gübresi yüzde 18,4, amonyum sülfat gübresi yaklaşık yüzde 6,3, kalsiyum amonyum nitrat gübresi yüzde 2 artış gösterirken, üre gübresi fiyatı yüzde 1,5 oranında düştü. Geçen yılın haziran ayına nazaran ise son bir yılda, üre gübresi yüzde 230, kalsiyum amonyum nitrat gübresi yüzde 226, amonyum sülfat gübresi yüzde 219, 20.20.0 kompoze gübresi yüzde 218 ve DAP gübresi yüzde 201 oranında arttı. Bayraktar, öbür girdilerdeki artışları da şöyle anlattı:
Girdi fiyatları düşürülmeli, takviyeler artırılmalı
“Mazot fiyatı aylık olarak yüzde 24,8, son bir yıla nazaran ise yüzde 276,2 oranında arttı. Besi yemi haziran ayında mayıs ayına nazaran yüzde 9, süt yemi ise yüzde 10, son bir yılda ise besi yemi yüzde 123, süt yemi ise yüzde 126 oranında arttı. Elektrik fiyatları son bir yılda yüzde 129,4, zirai ilaç fiyatları ise yüzde 89,2 ile artış gösterdi. Üreticilerimiz girdi fiyatları artışına yetişemiyorken, bir de kuraklık, don, dolu, çok yağış, sel, hortum üzere doğal afetlere ağır bir biçimde maruz kalarak açık alanda üretim yapmaya çalışıyorlar. Üreticilerimizin geleceği görmelerini, üretimde kalmalarını sağlamak için girdiler makul fiyatlardan üreticilere ulaştırılmalı, girdi dayanakları artırılmalı, ekimden evvel dayanaklar açıklanmalı ve en kısa müddette üreticilere verilmelidir.”
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Lideri Şemsi Bayraktar, haziran ayında üretici ile market ortasındaki fiyat farklılıklarını, haziran ayı girdi fiyatlarını ve süt kesiminde yaşanan son gelişmeleri yaptığı imajlı basın açıklamasında kıymetlendirdi. Bayraktar, haziran ayında üretici ile market ortasındaki fiyat farkının en fazla yüzde 598 ile elmada görüldüğünü belirterek, açıklamasını şöyle sürdürdü:
“Elmadaki fiyat farkını yüzde 281.9 ile yeşil mercimek, yüzde 256.2 ile maydanoz, yüzde 249.8 ile ıspanak, yüzde 237.2 ile kuru fasulye, yüzde 223.4 ile kuru incir, yüzde 223 ile marul ve yüzde 221 ile havuç izledi. Haziran ayında elmada üretici market fiyat farkı yüzde 600’e yaklaşırken, 9 eserde yüzde 200’ün üzerinde gerçekleşti. Elma 7 kat, yeşil mercimek 3.8 kat, maydanoz 3.6 kat, ıspanak 3.5 kat, kuru fasulye 3.4 kat, marul, kuru incir, havuç ve nohut 3.2 kat ve kuru üzüm 3 kat fazlaya tüketiciye satıldı. Üreticide 2 lira olan elma 13 lira 96 kuruşa, 8 lira 18 kuruş olan yeşil mercimek 31 lira 24 kuruşa, 1 lira 5 kuruş olan maydanoz 3 lira 74 kuruşa, 4 lira olan ıspanak 13 lira 99 kuruşa, 7 lira 94 kuruş olan kuru fasulye 26 lira 77 kuruşa, 32 lira olan kuru incir 103 lira 48 kuruşa, 2 lira 13 kuruş olan marul 6 lira 88 kuruşa, 3 lira olan havuç 9 lira 63 kuruşa markette satıldı.”
Markette 37 eserin 16’sının fiyatı arttı
Haziran ayında markette 37 eserin 16’sında fiyat artışı, 21’inde ise fiyat azalışı görüldüğünü belirten Bayraktar, şöyle konuştu:
“Haziran ayında markette fiyatı en fazla artan eser yüzde 28,3 ile Antep fıstığında oldu. Antep fıstığındaki fiyat artışını yüzde 22,1 ile limon, yüzde 15,7 ile toz şeker, yüzde 12,1 ile elma, yüzde 11,8 ile salatalık, yüzde 10,6 ile yeşil mercimek ve yüzde 9,7 ile sivri biber takip etti. Markette fiyatı en çok azalan eser ise yüzde 46,1 ile domates oldu. Domatesteki fiyat düşüşünü yüzde 23,9 ile patates, yüzde 23,2 ile kabak, yüzde 18,6 ile marul, yüzde 17,8 ile kuru üzüm, yüzde 15,9 ile havuç, yüzde 14,8 ile tavuk eti, yüzde 13,4 ile kırmızı mercimek, yüzde 12,6 ile maydanoz izledi. Haziran ayında üreticide fiyatı en çok düşen eser yüzde 38,5 ile domates oldu. Domatesteki fiyat düşüşünü yüzde 25 ile havuç, yüzde 13,2 ile çilek, yüzde 11,8 ile patates, yüzde 4,4 ile kuzu eti, yüzde 1,4 ile dana eti izledi. Üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 84,6 ile sivri biberde görüldü. Sivri biberdeki fiyat artışını yüzde 65,4 ile salatalık, yüzde 41 ile kabak, yüzde 40,8 ile yeşil soğan, yüzde 37,8 ile kırmızı mercimek, yüzde 33,3 ile ıspanak, yüzde 25 ile limon, yüzde 22,5 ile patlıcan takip etti. Haziran ayında üreticide 29 eserin 15’inde fiyat artışı olurken, 6’sında fiyat düşüşü görüldü, 8 eserde ise fiyat değişimi olmadı. Üretici fiyatlarında elma, kuru fasulye, nohut, yeşil mercimek, pirinç, kuru kayısı, kuru üzüm ve kuru incirde fiyat değişimi olmadı.”
Fiyat değişiminin sebepleri
TZOB Genel Lideri, üretici ile marketlerdeki fiyat değişimlerinin sebeplerini ise şöyle açıkladı:
- Haziran ayında fiyatı en fazla artan eser markette Antep fıstığı, üreticide sivri biber, fiyatı en fazla düşen eser ise markette ve üreticide domates oldu.
- Sivri biber, salatalık, kabak ve patlıcan fiyatlarındaki artışa sera eserlerinden tarla eserlerine geçiş devri olması sebebiyle azalan eser arzı sebep olmuştur.
- Limonda piyasaya depolardan yatak limon arzının devam etmesi, depo masraflarının artması fiyatların yükselmesine yol açtı.
- Ispanak, maydanoz ve yeşil soğanda havaların ısınması nedeniyle hasat edilen eser ölçüsündeki azalma fiyata yansıdı.
- Kırmızı mercimek fiyatı yeni döneme ilişkin olup, arzdaki düşüş fiyata yansıdı.
- Domates, havuç, çilek ve patateste arz fazlalığı fiyatların düşmesinde tesirli olmuştur.
- Havaların ısınmasıyla birlikte tarla eserlerinin piyasaya arzının artması, önümüzdeki periyot tüketici fiyatlarına olumlu istikamette yansıyacaktır.
Gübre fiyatları bir ayda yüzde 20 arttı
Bayraktar’ın verdiği bilgiye nazaran haziran ayında, mayıs ayına nazaran gübre fiyatları üre gübresi hariç artış gösterdi. Haziran ayında 20.20.0 kompoze gübresi fiyatı yüzde 20, DAP gübresi yüzde 18,4, amonyum sülfat gübresi yaklaşık yüzde 6,3, kalsiyum amonyum nitrat gübresi yüzde 2 artış gösterirken, üre gübresi fiyatı yüzde 1,5 oranında düştü. Geçen yılın haziran ayına nazaran ise son bir yılda, üre gübresi yüzde 230, kalsiyum amonyum nitrat gübresi yüzde 226, amonyum sülfat gübresi yüzde 219, 20.20.0 kompoze gübresi yüzde 218 ve DAP gübresi yüzde 201 oranında arttı. Bayraktar, öbür girdilerdeki artışları da şöyle anlattı:
Girdi fiyatları düşürülmeli, takviyeler artırılmalı
“Mazot fiyatı aylık olarak yüzde 24,8, son bir yıla nazaran ise yüzde 276,2 oranında arttı. Besi yemi haziran ayında mayıs ayına nazaran yüzde 9, süt yemi ise yüzde 10, son bir yılda ise besi yemi yüzde 123, süt yemi ise yüzde 126 oranında arttı. Elektrik fiyatları son bir yılda yüzde 129,4, zirai ilaç fiyatları ise yüzde 89,2 ile artış gösterdi. Üreticilerimiz girdi fiyatları artışına yetişemiyorken, bir de kuraklık, don, dolu, çok yağış, sel, hortum üzere doğal afetlere ağır bir biçimde maruz kalarak açık alanda üretim yapmaya çalışıyorlar. Üreticilerimizin geleceği görmelerini, üretimde kalmalarını sağlamak için girdiler makul fiyatlardan üreticilere ulaştırılmalı, girdi dayanakları artırılmalı, ekimden evvel dayanaklar açıklanmalı ve en kısa müddette üreticilere verilmelidir.”
