Türkiye’den İsrail’e en son bu seviyede ziyaret, periyodun Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Ali Babacan tarafından 2007’de gerçekleştirilmişti. Hamas’ın Türkiye’deki varlığı İsrail nezdinde rahatsızlık yaratmaya devam ederken Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu Kudüs ziyareti öncesinde Filistin’in Ramallah kentine giderek işbirliği vurgusu yapmıştı. Filistin Dışişleri Bakanı Riyad Malki ile görüşen Çavuşoğlu, “Bağımsız ve hükümran bir devlete sahip olma gayretinde Filistinli kardeşlerimizin yanında olmaya devam edeceğiz” sözlerini kullanmıştı.
Filistin’de bağımsızlık ve işbirliği iletilerini verdikten sonra 15 yılın akabinde gerçekleşecek birinci görüşme için Kudüs yolunu tutan Çavuşoğlu, takvimler 24 Mayıs’ı gösterdiğinde İsrail Dışişleri Bakanı Yair Lapid ile bir ortaya geldi. Türkiye ve İsrail medyasının yakından takip ettiği bu görüşmede “Büyükelçi” atamalarının yapılması beklenirken taraflar yalnızca “pozitif gündem” vurgusu yaptı.
Bıçakçı: Türkiye Hamas’ı gözden çıkarmazsa…
Büyükelçi atamalarının bu görüşmelerde yapılmaması, İsrail’in Türkiye’den net bir uygun niyet adımı beklediği ve Tel Aviv idaresinin Ankara’ya tam olarak güvenemediği halinde yorumlandı. 15 yıl sonrasında gelen bu görüşmeye dair değerlendirmelerini sorduğumuz Doç. Dr. Salih Bıçakçı, “Türkiye Haması gözden çıkarmazsa büyükelçi atamasını daha çok bekler” tabirlerini kullandı.
Bıçakçı, “Türkiye’nin Yair Lapid ziyareti öncesi atacağı âlâ niyet adımlarını net bir halde göstermesi lazım. Beklenen büyükelçi atamalarının gerçekleşmemesi de bu yüzden olabilir. Güzel niyet göstergesi olarak bir adım atmak için vakit kazanılmış oldu” diye konuştu.
‘İsrail ile olağanlaşmak istiyorsa Hamas’ı ülkede tutamaz’
İsrail Cumhurbaşkanı’nın 9 Mart’ta gerçekleştirdiği Ankara ziyaretini takiben Filistinli bir yetkili tarafından ortaya atılan “İsrail, Türkiye’ye Hamas üyelerinin bir listesini ve kimilerinin ‘terörist’ faaliyetlere karıştığına dair bilgi verdi. Bunun üzerine Türkiye, Hamas ile temasa geçerek onlara ‘Burada bu türlü bir şey yapmayacağınıza kelam vermiştiniz, artık gitmeniz gerekiyor’ dediler” argümanını sorduğumuz Bıçakçı, “İsrail Hamas konusuna takılmış durumda. Türkiye de alttan alta operasyonları ya başlatmıştır ya da başlatacaktır. Türkiye, aşikâr şahısların yavaş yavaş gönderilmesi için planlar yapacak. Zira Türkiye, İsrail ile sahiden olağanlaşmak istiyorsa, göz nazaran göre Hamas üyelerini ülkede tutamaz. Bu çok açık ve net. Bunu yalnızca bir örnek teşkil etmesi açısından söylüyorum; göçmenler ve göçmenlerin iadesi durumu ileride Hamas üyeleri için de geçerli olabilir” dedi.
‘İsrail tarafının sürece yönelik kuşkuları var’
Bıçakçı, olağanlaşma sürecinde İsrail tarafının birtakım telaşları olduğunu lisana getirerek, “Yapılan görüşme pek yumuşamaya yönelik, teknik nereye gideceğiniz bilemediğimiz fakat sivil havacılık, turizm ve iktisat endeksli bir görüşmeydi lakin bu görüşmede ne olmasını beklerdik? Büyükelçilerin atanmasını beklerdik. Bunun için adım atılmasını beklerdik ve bu olmadı. İsrail tarafının sürecin nasıl işleyeceğine dair kuşku ve kuşkuları var. Her iki ülkenin de kendi iç siyasetine bağlı olarak sorunları var. Bana sorarsanız bu ziyarette inanç tazelendi fakat herkesin içindeki kuşku ve nasıl ilerleneceği konusundaki tasalar baki kaldı” diye konuştu.
‘Sosyolojik seviyede de güvensizlik var’
15 yılda yıkılan şey, bir iki yılda inşa edilemez diyen Doç. Dr. Bıçakçı, “Her iki taraf için de bu geçerli zira orası da çok değişti biz de çok değiştik. Onların geride bıraktığı 14 yıllık bir Netanyahu devri var. Bizde devam eden mevcut hükümet var. Bütün bunları hesaba kattığınız vakit her iki tarafın yalnızca politik seviyede değil sosyolojik seviyede de güvensizlikleri var birbirine karşı. Bunun aşılması vakit alacaktır. Bunu gazeteciler üzerinden de aşmaya çalışacak her iki taraf. Zira Türk Dışişleri bunu yaptı. İsrailli gazetecileri davet etti, gezdirdi. İstanbul, Ankara, Edirne… Sinagogları gösterdiler böylelikle yumuşak güç oluşturmaya çalışılıyor İsrail’de. Lakin bu zannettikleri kadar kolay çalışacak ve işleyecek bir süreç değil. Göreceğiz daima beraber” sözlerini kullandı.
‘İsrail gazını bizimle paylaşsın üzere heyecanımız varsa bu vakit alacak’
Bıçakçı şöyle devam etti: “İsrail çabucak doğalgazını bizimle paylaşsın üzere heyecanlarımız varsa bu vakit alacak. Ekonomik ilgiler bütün problemlere karşın rayında gidiyordu fakat bu bağlantıda biz çok satan, üreten taraf değiliz. Bu ikili bağlantıları stratejik maksatlara döndürmek için vakte ve güzel bir planlamaya muhtaçlık var. Çok kırılgan bir süreçteyiz. Yaza giriyoruz İsrail Gazze’ye müdahale edebilir, birisi çıkıp Türkiye’den bir şey derse İsrail ya da Türkiye istikrar siyasetini nasıl sürdürecek? Zira İsrail’in koalisyon hükümeti de çatlaklar ve zayıflıklarla duruyor. Ben olağanlaşma sürecinin planlanabildiğini ve net olduğunu sanmıyorum herkes ne yapsak diye birbirine bakıyor. Bu tip stratejik ve diplomatik operasyonların planlı bir halde yürütülmesi gerektiğini düşünüyorum. Bizim bu türlü bir stratejimiz varmış üzere durmuyor bana nazaran.”
