Görevini 8 Aralık 2021 tarihinde Olaf Scholz’a devrettiğinden bu yana basına açıklama yapmamaya ihtimam gösteren Merkel, evvelki akşam Alman Devlet Televizyonu ARD ve ZDF’nin ortak kanalı Phönix’te haftalık “Der Spiegel” mecmuasının yazar-muhabiri Alexander Osang’ın sorularını canlı yayında yanıtladı. Merkel, 16 yıllık başbakanlığı periyodunda hiçbir vakit sorumluluk üstlenmekten kaçınmadığını vurguladı. Rusya’nın Kırım’ı ilhakından sonra müttefiklerle ve Avrupa Birliği’ne (AB) üye ülke başkanlarıyla yaptığı görüşmelerde, yaptırım konusunda önemli düşünceler yaşandığına dikkat çekti. Çok açık bir biçimde “Yaptırım için kendi ortamızda çoğunluk sağlayamadık” itirafında bulundu. Angela Merkel, Rusya ile yaşanan meselelerin diplomatik tekniklerle çözülmesi için uyguladığı siyaset nedeniyle özür dilemesinin kelam konusu olmadığının da altını çizdi.
‘SOĞUK SAVAŞ BİTMEDİ’
Başkent Berlin’deki ünlü “Berliner Ensemble” tiyatro binasının dev salonunda çok sayıda izleyicinin katıldığı “Benim ülkem nedir” ismi altında yapılan söyleşide Merkel, vazifesi boyunca tarihe karışan eski Sovyetler Birliği sonrası gelişmelerle yakından ilgilendiğini söyledi. Angela Merkel, “Putin, 2007 yılında bana Sovyetler Birliği’nin dağılmasının 20’nci yüzyılın en makûs gelişmesi olduğunu söyledi. Benim için ise bu kurtuluştu. Putin’in bu yaklaşımı, bu bahiste çok farklı düşündüğümüzü açık bir biçimde ortaya koydu. Soğuk Savaş’ı sona erdirmek gayesi gerçekleşmemişti. Putin’in görüşünü paylaşmıyorum. Lakin bunu engellemek için bir güvenlik mimarisi yaratmak da mümkün olmadı” dedi. Merkel, “Ama şunu da bir sefer daha çok açık bir biçimde vurgulamak istiyorum: Ukrayna’ya akının savunulacak hiçbir istikameti yoktur. Milletlerarası hukuka alışılmamış biçimdeki bu hücumun, savaşın affedilecek de hiçbir tarafı yoktur” dedi.
PUTİN VE DEMOKRASİ
Angela Merkel, kıymetler anlayışında Putin ile kendisi ortasında dağlar kadar fark olduğunu da söyledi. “Putin, demokrasiyi yanlış buluyor, ben ise hakikat buluyorum. Ben daima ülkemin çıkarları için çalıştım. Savaşsız, barış içinde bunun nasıl mümkün olacağını bulmak için çalıştım. Kalbim daima Ukrayna için attı. Fakat gerçekleri de göz önünde bulundurmalıyız. Günümüzde herkes zaferin ne olduğunu soruyor. Ben, Ukrayna’nın mümkün mertebe muvaffakiyetle çıkmasını istiyorum bu savaştan. Amaç bu” açıklamasında da bulundu.
‘SİNYALLERİ HİSSETMİŞTİM’
Merkel, Rusya’nın Ukrayna’da giriştiği savaşın sinyallerinin vazifesi bırakmadan evvel Moskova’ya yaptığı veda ziyareti sırasında hissettiğini de söyledi. Rusya’nın askeri hareketliliğinin kendi iktidarının son devrinde başladığını belirten Merkel, “İyi şeyler olmayacağını anlamıştım. Olup bitenlerin ve gelişmelerin ciddiye alınması gerektiğinin şuurundaydım. Kendi kendime sonradan ‘Acaba birtakım kusurlar mı yaptık, eksiklerimiz mi oldu? Sanki daha fazla yapmamız gereken şeyler var mıydı’ diye sordum” dedi.
YENİ BİR DÖNEM
Angela Merkel, Almanya’nın savaş bölgelerine silah gönderilmemesi siyasetinin yanlış olduğunu da itiraf etti. “Rusya haritadan silinmeyecektir. Ancak Ukrayna’daki şu andaki durum yeni bir tavır sergilenmesini gerektiriyor. Yalnızca konuşma vakti geçti. Yeni bir periyot başladı” diyerek Ukrayna’ya ağır silah gönderilmesini savundu. Rusya’nın başlattığı savaş nedeniyle Kuzey Akım 2 doğalgaz boru sınırı projesi nedeniyle ABD Lideri Joe Biden ile sorun yaşandığını hatırlatan Merkel, “Biz doğalgaz konusunda farklı düşündüğümüz için Biden’ın Almanya’ya yaptırım uygulamasını yanlışsız bulmadım. Ancak daha sonra müttefiklere yaraşır biçimde yine işbirliği yaptık” dedi. Merkel, röportajda başbakanlık misyonunu bıraktıktan sonra 5 hafta tatil yaptığını da ekledi.
PUTİN’İN OYUNCAK KÖPEK HEDİYESİ
Merkel, 2007 yılında Moskova’da görüştüğü Putin’in kendisini korkutmak için köpeğiyle geldiği istikametindeki anekdotla ilgili olarak da “Cesur bir şansölye olarak buna katlanmak zorundaydım. Katlandım da” açıklamasında bulundu. Lakin Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in, kendisine kumaştan oyuncak bir köpek armağan ettiğini de hatırlattı.
‘SEÇİMLE GELDİM İSTEKLİ GİTTİM’
16 yıl Almanya’nın başbakanlığını yapan Angela Merkel, 2015 yılında yaşanan sığınmacı krizi devrinde istifa edip vazifesi bırakmamasının yerinde bir karar olduğunu da savundu. Kimilerinin seçimle gelip demokratik yollarla gittiğini hatırlatan Merkel, “Ben seçimle geldim. Hem de üst üste 4 periyot seçildim. Ancak yine aday olmama kararı verip istekli olarak gittim” dedi. Misyonu bıraktıktan sonra daha sakin bir ömür sürdüreceğini hayal ettiğini, lakin yaşanan savaş ve krizler nedeniyle şu kademede bunun mümkün olmadığını da söyledi. Merkel, yaklaşık bir buçuk saat süren söyleşinin sonunda, özgeçmişini ve siyasette yaşadıklarını içeren bir kitap yazmakta olduğunun muştusunu de verdi.
NERELERDE ELEŞTİRİLDİ
* Almanya’nın eski Başbakanı Angela Merkel, bilhassa Rusya’nın Kırım’ı ilhakından sonra yaptırımlar konusunda kararlı bir tavır sergilememekle itham edildi.
* Tıpkı vakitte Ukrayna’nın NATO üyeliği talebine Rusya’yı kızdırmamak için sıcak bakmaması yüzünden de eleştirildi.
* Putin’in Kırım’ı ilhakına karşın Kuzey Akım 2 doğalgaz boru çizgisi projesinde ısrar etmesi nedeniyle de ağır tenkitlere gaye oldu.
* Merkel ise her fırsatta Rusya’da yaşanan insan hakları ihlallerini eleştirdi.
* Sibirya’dan Moskova’ya giderken uçakta zehirlenen ve daha sonra Berlin’de tedavi görüp Moskova’ya döner dönmez havaalanında gözaltına alınıp cezaevine gönderilen muhalif siyasetçi Aleksey Navalny’nin akıbetinden dolayı Merkel, Putin’e ağır tenkitlerde bulundu.
* 16 yıllık iktidarı periyodunda Putin ile en çok görüşen ve telefonlaşan siyasetçiler ortasında yer aldığı halde, kimi çevrelerin arabulucu olarak devreye girmesi tekliflerine sıcak bakmadı.
* Merkel, Rusya’nın Kırım’ı ilhakı üzerine yaptırımlara başvurulmaması suçlamalarını daima geri çevirdi.
* Kuzey Akım 1 ve 2 projelerinde ise Almanya’nın ve halkın çıkarına olduğu için ısrar ettiğini savundu.
* Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, “Rusya siyasetinde yanılgı yaptık” itirafında bulunurken, Angela Merkel ise Almanya’nın Rusya siyasetinin gerçek olduğunda ısrar etti.
