Cumhurbaşkanı Erdoğan‘ın ‘nass’ inadı yüzünden dövizdeki yükseliş inşaat dalını vurdu. İnşaat maliyetlerinin yükselmesi ve gayrimenkulün en karlı yatırım aracına dönüşmesi, konut ve kira fiyatını katladı.
Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, 1 Temmuz 2023’e kadar yenilenecek kira mukavelelerinde belirlenecek artış oranının, evvelki yıl ödenen ölçünün yüzde 25’ini geçemeyeceği istikametinde düzenleme yapılacağını duyurdu.
Aynı sırada İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı İstanbul Konut İmar Plan Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi’nin (KİPTAŞ) Genel Müdürü Ali Kurt‘un bir tweetini gördüm.
Şöyle yazmıştı:
“Kira artışına yüzde 25 hudut uygulanamaz!
Fahiş artışlar zati önemli meselelere yol açtı.
Bu uygulama ile davalar artar.
Ev sahipleri kiracıları çıkarmak için farklı usullere başvurur.
Yeni krizlere yol açar.”
Paylaşımı üzerine Kurt’u aradım.
Yüzde 25 düzenlemesinin niçin uygulanamayacağını, konut sahipleri ve kiracılar ortasında ne çeşit çatışmalar yaşanabileceğini ve tahlil tekliflerini sordum.
Neden uygulanamaz?
Mesela, babamın bir dairesi var, kirasıyla geçiniyor. Kiraya nasıl artırım yapıyor? Borçlar Kanunu’nun 344. unsurunda diyor ki, “Önceki yıl tüketici fiyat endeksindeki 12 aylık ortalamalara nazaran değişim oranını geçmemek kuralıyla…” Şu an kaç? Yüzde 39. Sen 25 yaptın. 14 puan fark var. O vakit ortadaki farkı devlet versin. Sen mal sahibinin parasıyla kiracıya artistlik yapıyorsun!
Bu sefer mal sahibi ne yapacak? Kiracıyı çıkarmaya çalışacak. Birçok yolu var. “Ben oturacağım” yahut “Çocuğum oturacak” diyecek. Ya da kirayı bir gün geç yatırınca ihtar çekecek. İkinci ihtarı çekip tahliye davası açacak. Hayvan beslediğini argüman ederek, daireye ziyan verdiğini söyleyebilir. Daireyi satar, yeni alıcı bir ay içinde tahliye davası açabilir. Hukuken mümkün. Kiracıyla mal sahibini karşı karşıya getiriyorsunuz.
Yüzde 25 yaptın, gitti. Madem yapabilecek iraden ve gücün var, o vakit kararname çıkar, de ki “Demirin fiyatını yüzde 5’e indirdim.” Yapabiliyor musun? Yapamıyorsun. Bu onunla muadil. Uygulanabilir değil.
Nasıl bir tahlil öneriyorsunuz?
Türkiye’de en büyük yatırım aracı gayrimenkul. Bu krizi çözmek için gayrimenkulün süreksiz bir müddet yatırım aracı olarak kullanılmasının önüne geçilmesi lazım. Birinci kere konut alacaklara vergi avantajı getirirsiniz. İkamet hedefli olmayan ikinci ve üçüncü konutu olanlara kademeli vergi. Böylelikle beşerler kiraları fantastik artıramaz.
Evini akrabasının üzerine yapar. Nasıl takip edeceksiniz?
20 dairesi olan 20 adamın üstüne kayıt mı edecek? Sürdürülebilir değil ki. Yüzde 25’i nasıl takip edeceksiniz asıl? Kesinlikle alternatif yollar arayacak vatandaş.
Ne üzere?
Mesela, yüzde 30’da anlaşacağım, 5 lirasını elden alacağım. Kayıt dışılığı teşvik etmiş olacağız.
KİPTAŞ olarak neden ucuz konut yaparak tahlil üretmiyorsunuz?
Maliyet arttığı için üretim yapamıyorum. Bir konutun metrekare maliyeti 8.500 TL- 10.000 TL ortasında. 100 metrekarelik bir konut 2.5 milyon TL’ye geliyor. Toplumsal konut yapılamaz.
Neden?
Devletin sübvanse etmesi lazım. Ben şirketim, kamu kurumu değilim. TOKİ değilim. KDV indirimi yaptılar satışı teşvik için. Kardeşim, sen malzemeyi ucuzlat. Materyalin üretimi için sanayi kuruluşlarına teşvik ver. Hem istihdama katkı sağlarsın, hem maliyeti düşürürsün. İnşaat girdilerinin yüzde 8-18 ortasında KDV’si var. KDV’yi toplumsal konut ve kentsel dönüşüm projelerinde sıfırla. Maliyette yüzde 10-15 indirim sağlarsın.
Kira artışı için maliyeti düşürmemiz ve göçü düzenlememiz lazım. İstanbul da dahil, büyük kentler doğal eşiklerine kadar doldu. Yeni konut yapmak demek, Kanal İstanbul’un olduğu yeri imara açmak demek. Devletin elinde arsa kalmadı. Satışı teşvik edeceğine üretimi teşvik et. Bir sürü boş konut var. Devlet gelsin, kamulaştırsın.
TKP’ye nazaran Ümit Özdağ ile AK Parti gizlice anlaştı
Şu günlerde sosyalist solda hareketlilik yaşanıyor.
Türkiye Komünist Partisi, Sol Parti, Türkiye Komünist Hareketi ve İhtilal Hareketi seçim ittifakı için anlaştı. Seçimlere girme yeterliliğine sahip olan birinci üç parti pusulada kendi amblemiyle temsil edilecek.
Geçen gün ortalarında benim de olduğum bir küme gazeteciyle kahvaltıda buluşan TKP Genel Sekreteri Kemal Okuyan, “Görüştüğümüz öteki sol ögeler var. Biraz genişleyeceğiz” dedi.
Fakat Okuyan, cumhurbaşkanı adaylığı probleminde uzlaşamadıklarını söyledi. Ortak aday çıkarmak istediğini kaydeden Okuyan, “Eğer mümkün değilse TKP, cumhurbaşkanı adayını çıkaracak” dedi.
“Tavrınız CHP’nin adayına bağlı mı?” diye sordum.
Şunları söyledi:
“Diyelim birinci çeşitte iki aday var. Durum değerlendirmesi yaparız. Lakin şartsız dayanak vermeyiz. Sol ‘Ülkeyi yönetmeye adayım’ demeli.”
Okuyan, sol kümelerle yedili masayı kuran HDP’yi sertçe eleştiriyor.
TKP ile Sol Parti ve Emek Partisi’nin açıklanmak üzere olan işbirliğini sabote etmek için HDP’nin bu hamleyi yaptığını argüman ediyor. Okuyan, “Oy potansiyellerinden bağımsız olarak üç parti solu temsil yeteneğine sahip. ‘Hayır’ dedikleri iş olmaz. HDP açısından bu rahatsızlık vericidir” diyor.
Sosyalistlerin CHP ve HDP dışında bir alternatif kurması gerektiğini anlatan Okuyan, “HDP’nin domine ettiği bir şeyin kesimi olmayız” diye konuşuyor. HDP’nin Amerikancı ve piyasacı olduğunu, laiklik bakımından geri bir çizgide durduğunu ileri sürüyor. Ayrıyeten HDP içerisinde “Bizimkiler AK Parti ile anlaşacak” diyenler olduğunu tez ediyor.
Okuyan, Millet İttifakı’ndaki “Seçimi aldık” formundaki fikre karşı çıkarak, şöyle diyor:
“Nasıl bu kadar rahat oluyorlar, anlayabilmiş değilim. Erdoğan’ın elinde güçlü kartlar var. Geçen yıl ‘Erdoğan oyun kurmakta zorlanıyor’ diyorduk. Bu türlü değil artık. Tarihin en ağır ekonomik krizi var. Buna karşın Erdoğan oyun kuruyor. Eserlerini alabilir. Sermaye ve batıyla alakası düzeliyor. Zeki davranıyor.”
Söz, Zafer Partisi başkanı Ümit Özdağ‘a geliyor.
Okuyan, Özdağ hakkında önemli bir suçlamada bulunuyor.
Şu görüşü savunuyor:
BAE’den Meczup Çavuş’a tweet yasağı
Sedat Peker, bir müddettir ‘Deli Çavuş‘ isimli Twitter hesabından iletilerini paylaşıyordu. Mecnun Çavuş’tan 4 Haziran’da yapılan, iktidarın seçimi kaybedip gitmemesi halinde sokağa çıkma daveti Birleşik Arap Emirlikleri’ni (BAE) rahatsız etti. BAE yetkilileri Peker’e bu hesaptan paylaşım yapmasını yasakladı.
Peker’in yakın etrafına, “Seçime 2-3 ay kala kelam verdiğim paylaşımları yapacağım. Helalleşme görüntüsü dahil tüm hazırlıklarımı tamamladım” dediği belirtiliyor. Görüntüsünde, iktidar yanlısı bir işadamının İran-Mersin-Sabiha Gökçen ilişkili trafiğini anlatacağı argüman ediliyor.
Yakın etrafının Peker’e İstanbul, Sakarya yahut Rize’den bağımsız milletvekili adayı olması tarafında baskı yaptığı ve “Geçmişte ‘Siyasete girmeyeceğim’ dedin. Kaideler değişti. Dilersen maaşını almasın. Fakat dokunulmazlık sayesinde rahatça hareket edebilirsin” dediği savunuluyor. Peker’in teklife sıcak baktığı savunuluyor.
