Önceki günden beri başlıktaki soruyu düşünüp duruyorum. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Faizi düşürmeye devam edeceğiz” kelamlarıyla dolar dün 17 TL’yi de geçip 17.20’ye vurdu. Tamam, dolardaki patlamanın tek sebebi Erdoğan’ın bu kelamı değil. İktisadın şirazesi kaymış durumda. Tüketici enflasyonu yüzde 74’e dayandı, ankara escort bu son 24 yılın en yüksek düzeyi. Üretici enflasyonu daha da fecî, yüzde 132. İktisadın genel doğrusuna nazaran bir ülkenin parası, ticaret ortaklarıyla ortasındaki enflasyon farkı kadar paha kaybeder. Aksi takdirde ihracatçılar ihracat yapamaz duruma düşerler. O denli ya, maliyeti kolej olgun escort yüzde 132 artan lakin sattığı eserin fiyatı dünyada değişmeyen bir şirket ihracata nasıl devam edecek? Bunun tek şartı TL’nin paha kaybetmesidir. O vakit ürettiği eserin fiyatı TL cinsinden artmış olsa bile dolar bazında tıpkı kalır. Ve enflasyondaki dehşetli artışa maltepe olgun escort karşın milletlerarası pazarlarda Çinli, Vietnamlı, Polonyalı rakipleriyle rekabete devam eder. Dolardaki yükselişin birinci nedeni bu.
İkinci neden, cari açıktaki korkutucu tırmanış. Cari açık, Türkiye’nin mal ve hizmet alımı için öteki ülkelere ödediği parayla, mal ve hizmet alımından (Yani büyük oranda ihracat mamak olgun escort ve turizmden) kazandığı para ortasındaki fark demek.
Cari açık geçtiğimiz yıl denetim altındaydı, yılı 14 milyar dolarlık açıkla kapatmıştık. Bu yıl ise patladı. Yıl sonunda cari açığın 40-50 milyar dolara yükselmesi bekleniyor. Bunun sebebi, ihracatın ithalatta yaşanan patlamaya ayak uyduramaması. sıhhıye olgun escort Türkiye’nin ithalatıyla ihracatı ortasındaki fark, yani dış ticaret açığı Mayıs ayında yüzde 157 artarak 10.7 milyar dolara tırmandı. Zira Mayıs’ta ithalat yüzde 45 artarken ihracat yalnızca yüzde 15 artabildi. Halbuki bunun aksisi olması gerekiyordu! Hazine ve Maliye Bakanı Nurettin Nebati, sincan olgun escort geçen Aralık’ta TL’de yaşanan düşüş sayesinde ihracatın artacağını ve böylelikle cari açığın kapanacağını söylemişti.
Cari açık denilen şey, biraz evvel gördüğümüz üzere bir ülkenin döviz masraflarıyla döviz gelirleri ortasındaki farkı söz ediyor. Türkiye’nin bir yerlerden döviz bulup o farkı kapatması tandoğan olgun escort lazım. Geçmiş yıllarda olduğu üzere oluk oluk kısa vadeli yabancı sermaye, nam-ı başka sıcak para giriyor olsaydı, cari açığı kapatmak büyük bir sıkıntıya dönüşmezdi. Türkiye’nin 60 milyar dolarlık cari açığın altından kalktığı yıllar oldu. Lakin yabancı sermaye ne vakittir Türkiye’den tunalı olgun escort ayağını kesmiş durumda. İktidarın Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nden beklediği on milyarlarca dolarlık yatırım da palavra oldu. Bu şartlarda 40-50 milyar dolarlık cari açık Türkiye için büyük risk oluşturmaya başladı.
Eğer Merkez Bankası’nın kasasında cari açığı finanse edecek kadar para ulus olgun escort olsaydı yeniden sorun olmazdı. Genel kabul gören prensibe nazaran bir ülkenin merkez bankasının kasasında bir yıllık döviz finansman muhtaçlığı kadar para bulunması gerekir. Türkiye’nin önümüzdeki bir yıl içinde ödemesi yahut döndürmesi gereken 180 milyar dolarlık dış borcu var. Bunun yenimahalle olgun escort üzerine 40-50 milyar dolarlık cari açığı ekleyelim… Merkez Bankası’nın kasasında 220-230 milyar dolar olması lazım. Ancak yok. Brüt rezervler 100 milyar doların biraz üzerinde. Merkez Bankası’nın kendisine ilişkin rezervler 12 milyar dolar civarında…
Özetleyelim: Enflasyon yüzde 100’e, cari açık 40-50 milyar dolara gidiyor, Türkiye’ye dışarıdan sıcak para gelmiyor ve Merkez Bankası’nın kasasında kâfi para yok. Bunlar Türkiye’yi dünyanın en riskli ülkelerinden biri yapmış durumda. Hakikaten Türkiye’nin risk primi, yani 5 yıllık kredi temerrüt swap’ı (Nam-ı öbür CDS) dün 770’e vurdu. Bu düzey en son 2008 yılındaki global kriz sırasında görülmüştü. Öbür gelişmekte olan ülkelerin risk primi 290-300 civarında…
Yani doların patlaması için ortam uygundu, bir kıvılcıma bakıyordu. Bu türlü bir ülkenin siyasi iktidarının azami dikkat göstermesi, baruta ateşle yaklaşmaması gerekir, o denli değil mi?
Oysa Cumhurbaşkanı Erdoğan evvelki gün bunun zıddını yaptı ve zati akıl almaz ölçüde düşük olan faizin daha da düşürüleceği iletisini verdi. Bu da TL’den kaçışı hızlandırdı. Dolar 17.20 TL’ye vurdu.
Böylece bu yazının başındaki soruya geri dönüyoruz. Cumhurbaşkanı ne vakittir faizin daha da düşürüleceğinden kelam etmiyordu. Durup dururken nerden çıktı bu?
Ankara’da konuşulan kimi farklı münasebetler var, teyit edebilirsem önümüzdeki günlerde aktaracağım. Lakin konuşulan hiçbir neden seçime bu kadar kısa mühlet kalmışken barutun, yani doların üzerine ateşle gitmeyi izah edemiyor.
Erdoğan’ın “Faizi daha da düşüreceğiz” kelamını, bir öteki hassas husus olan sığınmacılarla ilgili söylediği “Sahip çıkmaya devam edeceğiz” kelamlarıyla birleştirince… İktidarın tam gaz seçime hazırlandığı fikrini mantığım kabul etmiyor.
Umarım yanılıyorumdur.
Önceki günden beri başlıktaki soruyu düşünüp duruyorum. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Faizi düşürmeye devam edeceğiz” kelamlarıyla dolar dün 17 TL’yi de geçip 17.20’ye vurdu. Tamam, dolardaki patlamanın tek sebebi Erdoğan’ın bu kelamı değil. İktisadın şirazesi kaymış durumda. Tüketici enflasyonu yüzde 74’e dayandı, ankara escort bu son 24 yılın en yüksek düzeyi. Üretici enflasyonu daha da fecî, yüzde 132. İktisadın genel doğrusuna nazaran bir ülkenin parası, ticaret ortaklarıyla ortasındaki enflasyon farkı kadar paha kaybeder. Aksi takdirde ihracatçılar ihracat yapamaz duruma düşerler. O denli ya, maliyeti kolej olgun escort yüzde 132 artan lakin sattığı eserin fiyatı dünyada değişmeyen bir şirket ihracata nasıl devam edecek? Bunun tek şartı TL’nin paha kaybetmesidir. O vakit ürettiği eserin fiyatı TL cinsinden artmış olsa bile dolar bazında tıpkı kalır. Ve enflasyondaki dehşetli artışa maltepe olgun escort karşın milletlerarası pazarlarda Çinli, Vietnamlı, Polonyalı rakipleriyle rekabete devam eder. Dolardaki yükselişin birinci nedeni bu.
İkinci neden, cari açıktaki korkutucu tırmanış. Cari açık, Türkiye’nin mal ve hizmet alımı için öteki ülkelere ödediği parayla, mal ve hizmet alımından (Yani büyük oranda ihracat mamak olgun escort ve turizmden) kazandığı para ortasındaki fark demek.
Cari açık geçtiğimiz yıl denetim altındaydı, yılı 14 milyar dolarlık açıkla kapatmıştık. Bu yıl ise patladı. Yıl sonunda cari açığın 40-50 milyar dolara yükselmesi bekleniyor. Bunun sebebi, ihracatın ithalatta yaşanan patlamaya ayak uyduramaması. sıhhıye olgun escort Türkiye’nin ithalatıyla ihracatı ortasındaki fark, yani dış ticaret açığı Mayıs ayında yüzde 157 artarak 10.7 milyar dolara tırmandı. Zira Mayıs’ta ithalat yüzde 45 artarken ihracat yalnızca yüzde 15 artabildi. Halbuki bunun aksisi olması gerekiyordu! Hazine ve Maliye Bakanı Nurettin Nebati, sincan olgun escort geçen Aralık’ta TL’de yaşanan düşüş sayesinde ihracatın artacağını ve böylelikle cari açığın kapanacağını söylemişti.
Cari açık denilen şey, biraz evvel gördüğümüz üzere bir ülkenin döviz masraflarıyla döviz gelirleri ortasındaki farkı söz ediyor. Türkiye’nin bir yerlerden döviz bulup o farkı kapatması tandoğan olgun escort lazım. Geçmiş yıllarda olduğu üzere oluk oluk kısa vadeli yabancı sermaye, nam-ı başka sıcak para giriyor olsaydı, cari açığı kapatmak büyük bir sıkıntıya dönüşmezdi. Türkiye’nin 60 milyar dolarlık cari açığın altından kalktığı yıllar oldu. Lakin yabancı sermaye ne vakittir Türkiye’den tunalı olgun escort ayağını kesmiş durumda. İktidarın Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nden beklediği on milyarlarca dolarlık yatırım da palavra oldu. Bu şartlarda 40-50 milyar dolarlık cari açık Türkiye için büyük risk oluşturmaya başladı.
Eğer Merkez Bankası’nın kasasında cari açığı finanse edecek kadar para ulus olgun escort olsaydı yeniden sorun olmazdı. Genel kabul gören prensibe nazaran bir ülkenin merkez bankasının kasasında bir yıllık döviz finansman muhtaçlığı kadar para bulunması gerekir. Türkiye’nin önümüzdeki bir yıl içinde ödemesi yahut döndürmesi gereken 180 milyar dolarlık dış borcu var. Bunun yenimahalle olgun escort üzerine 40-50 milyar dolarlık cari açığı ekleyelim… Merkez Bankası’nın kasasında 220-230 milyar dolar olması lazım. Ancak yok. Brüt rezervler 100 milyar doların biraz üzerinde. Merkez Bankası’nın kendisine ilişkin rezervler 12 milyar dolar civarında…
Özetleyelim: Enflasyon yüzde 100’e, cari açık 40-50 milyar dolara gidiyor, Türkiye’ye dışarıdan sıcak para gelmiyor ve Merkez Bankası’nın kasasında kâfi para yok. Bunlar Türkiye’yi dünyanın en riskli ülkelerinden biri yapmış durumda. Hakikaten Türkiye’nin risk primi, yani 5 yıllık kredi temerrüt swap’ı (Nam-ı öbür CDS) dün 770’e vurdu. Bu düzey en son 2008 yılındaki global kriz sırasında görülmüştü. Öbür gelişmekte olan ülkelerin risk primi 290-300 civarında…
Yani doların patlaması için ortam uygundu, bir kıvılcıma bakıyordu. Bu türlü bir ülkenin siyasi iktidarının azami dikkat göstermesi, baruta ateşle yaklaşmaması gerekir, o denli değil mi?
Oysa Cumhurbaşkanı Erdoğan evvelki gün bunun zıddını yaptı ve zati akıl almaz ölçüde düşük olan faizin daha da düşürüleceği iletisini verdi. Bu da TL’den kaçışı hızlandırdı. Dolar 17.20 TL’ye vurdu.
Böylece bu yazının başındaki soruya geri dönüyoruz. Cumhurbaşkanı ne vakittir faizin daha da düşürüleceğinden kelam etmiyordu. Durup dururken nerden çıktı bu?
Ankara’da konuşulan kimi farklı münasebetler var, teyit edebilirsem önümüzdeki günlerde aktaracağım. Lakin konuşulan hiçbir neden seçime bu kadar kısa mühlet kalmışken barutun, yani doların üzerine ateşle gitmeyi izah edemiyor.
Erdoğan’ın “Faizi daha da düşüreceğiz” kelamını, bir öteki hassas husus olan sığınmacılarla ilgili söylediği “Sahip çıkmaya devam edeceğiz” kelamlarıyla birleştirince… İktidarın tam gaz seçime hazırlandığı fikrini mantığım kabul etmiyor.
Umarım yanılıyorumdur.
