Rusya’da gözaltına alınan iki Amerika vatandaşının yazgısı, ABD hükümetinin alması gereken kritik bir karara bağlı. Kararın odak noktasındaki isim ise “Ölüm Tüccarı” lakabı ile tanınan Viktor Bout.
RUSYA UZUN MÜDDETTİR BASKI UYGULUYOR
ABD vatandaşlarını öldürmek için komplo kurmak ve Kolombiya Devrimci Silahlı Kuvvetleri’ne (FARC) silah satmaktan hatalı bulunan ve 25 yıl mahpus cezasına çarptırılan Rus vatandaşı Viktor Bout, aslında eski bir Sovyet askeri tercümanı. Kendisi şu anda ABD’nin Illinois eyaletindeki orta güvenlikli bir hapishanede cezasını çekiyor.
Rus silah tüccarı Viktor Bout/AFP
Bout’un mahkumiyetini “yasadışı” olarak nitelendiren Kremlin’in onun hür bırakılması için uzun müddettir ABD hükümetine baskı uyguladığı biliniyor.
DİKKAT ÇEKEN TAKAS İDDİASI
ABD Lideri Joe Biden Ankara’da gerçekleştirilen takas için çok güç kararlar vermek zorunda kaldığını açıklamıştı.
Rus basınında bu hafta çıkan haberlerde 55 yaşındaki Bout’un, Rusya’da tutuklu bulunan WBNA yıldızı Brittney Griner ve eski ABD Denizcisi Paul Whelan ile takas edilebileceği ileri sürüldü.
ABD ve Rusya ortasında geçtiğimiz Nisan ayında da dikkat çeken bir mutabakat yapılmış ve Rusya’da tutuklu bulunan ABD’li eski asker Travor Reed (30) ile ABD’de tutuklu Rus pilot Konstantin Yaroşhenko takas edilmişti.
ABD ve Rusya’dan gelen talepler üzerine kelam konusu takas Ulusal İstihbarat Teşkilatı (MİT) koordinesi ve nezaretinde gerçekleşti ve Ankara Esenboğa Havalima’nında yapıldı.
BOUT NEDEN BU KADAR DEĞERLİ?
Bout dünyanın en tehlikeli ve fakir yerlerinde silah ticareti yaptıktan sonra 2008 yılında ABD ve Tayland’ın ortak düzenlediği bir operasyonla Tayland’da yakalandı ve ABD’de hakim karşısına çıkarıldı.
Afganistan’da Taliban’dan, Libya’dan Muammer Kaddafi’ye kadar birçok ilişkisi olduğu öne sürülen Bout’un askeri istihbarat açısından kilit bir isim olduğu konuşuluyor.
Ayrıca birçok kaynak Bout’un Rus hükümetiyle milletlerarası silah kaçakçılığı dünyasında bir yer edinmesini sağlayan bağları olduğu sav ediyor.
BASKETBOL YILDIZI DÜN MAHKEME KARŞISINA ÇIKTI
Silah tüccarı Bout ile takas edileceği konuşulan ABD’li basketbol yıldızı Brittney Griner dün tutuklu bulunduğu Rusya’da mahkeme karşısına çıktı. Üç sefer WNBA ligi şampiyonu olan ve yedi sefer All-Star’a katılan 31 yaşındaki Griner hatalı bulunursa 10 yıla kadar mahpus cezasıyla karşı karşıya kalabilir.
ABD, onun haksız yere tutuklandığını ve hür bırakılması gerektiğini söylerken Rusya, tutukluluğunun Ukrayna savaşı nedeniyle iki ülke ortasında yaşanan gerilimlerinden kaynaklandığı savlarını reddediyor.
RUSYA KARARI BOZUP MAHPUSA GÖNDEREBİLİR
Griner, bagajında kenevir yağı bulunduğu savıyla Moskova’daki bir havaalanında 17 Şubat’ta gözaltına alındı. O günden bu yana Rusya’da ‘yasa dışı esrar bulundurmak’ cürmünden tutuklu bulunuyor. Griner davada beraat etse bile Rusya’daki hükümetin kararı bozma ve sporcuyu mahpusa gönderme yetkisi var. Bu durum takas tezlerini daha da güçlendiriyor.
CİDDİ BİR SİYASİ TAKVİYE KELAM KONUSU
WNBA oyuncusu Griner, 2014’ten beri ABD dönemi dışında EuroLeague kadrosu UMMC Ekaterinburg’da oynuyordu. Rusya’ya gitmesinin sebebi de buydu. WNBA oyuncularının yarıya yakını dönem dışında yurt dışında oynuyor zira Rusya’da ABD’de olduğundan beş kat daha fazla ödeme yapılıyor.
Griner tutuklanmasının akabinde ABD’de siyasi dayanak topladı. Geçen hafta sonu, ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken, “Dünyada şu ya da bu biçimde yasa dışı olarak gözaltına alınan Amerikalıların meskene dönmesini sağlamaktan daha yüksek bir önceliğim yok. Bunun mutlak bir öncelik olduğunu söylemek dışında ne yaptığımız hakkında detaylı bir yorum yapamam” dedi.
