ABD Yüksek Mahkemesi, ülkede 50 yıldır yürürlükte olan bayana kürtaj hakkı veren 1973 tarihli “Roe v. Wade” kararını bozdu. Mahkeme tarafından yapılan açıklamada, “Anayasa kürtaj hakkı vermemektedir. Roe v. Wade reddedildi. Kürtaj hakkını düzenleme yetkisi halka ve seçilmiş temsilcilere iade edildi” sözleri kullanıldı.
Yüksek Mahkeme, bu gelişmeden 24 saat sonra, dün de “kürtaja anayasal müdafaa sağlayan” kararı iptal etti. Kararın iptali, isteyen eyaletin kendi sonları içerisinde kürtajı yasadışı hale getirebileceği manasına geliyor. Hakikaten Missouri, Dakota ve Indiana üzere Cumhuriyetçi eyaletler, kısa mühlet içinde kürtajı yasadışı kılacaklarını açıkladı.
BİDEN HİÇBİR ŞEY YAPAMIYOR! ‘TRAJİK BİR HATA’
Eski ABD Lideri Barack Obama kararı “Özgür topluma inanan herkese bir darbe” diye tanımladı. Trump’tan “Bu Tanrı’nın kararı” yorumu geldi.
Başkan Biden kararın akabinde yaptığı açıklamada ABD Yüksek Mahkemesi’nin kürtaj kararının, “Amerika’daki bayanların kendi yazgılarını denetim etmelerini engelleyecek üzücü bir karar” olduğunu söyledi. Lider, kararın ‘trajik bir hata’ olduğunu belirtti ve mahkemenin Amerika’yı “aşırı ve tehlikeli bir yola” ittiğini ettiğini söyledi.
Başkan Biden, yürütme buyruğuyla yapabileceği çok az şey olduğunu belirterek, ABD Kongresi’ni federal bir kanunla ‘kürtaj haklarını’ geri getirmeye ve seçmenleri bu hakları koruyacak milletvekilleri ve eyalet başkanlarını seçmeye çağırdı.
DEPREM TESİRİ YARATTI! ON BİNLERCE KİŞİ SOKAĞA DÖKÜLDÜ
Kararın açıklanmasının akabinde ABD’nin birçok eyaletinde büyük protestolar patlak verdi. Göstericiler ABD Yüksek Mahkemesi önünde toplanırken barikatlar kuruldu ve polis alarma geçti.
Demokratik eyaletler kürtaj haklarını müdafaaya ve komşu eyaletlerden gelen insanlara yardım etme kelamı verdi. Bölge savcıları, yeni yasalar prosedürü cürüm haline getirse bile insanların haklarını arayacaklarını açıkladılar.
Protesto eden kalabalığın öfkeli olduğu görülürken ellerinde şemsiyelerle yürüyen kalabalık kürtaj hakları ile ilgili pankartlar taşıdı. Kimi yerlerde ABD bayrağının yakıldığı görüldü. Yetkililer protestoların şiddet hareketlerine dönüşmesinden kaygı ediyorlar
KARAR BEKLENİYOR MUYDU?
Dailymail Gazetesi’nde yer alan bir tahlilde ‘Halihazırda şiddetle bölünmüş Amerika hiç bu kadar parçalanmamıştı. Ülkenin en kıdemli yargıçları derin kutuplaşmasının daha da berbatlaşmasını sağladı” sözleri yer aldı.
Politico internet sitesinin Şubat ayında sızdırdığı bir görüş taslağında Muhafazakâr Yargıç Samuel Alito 1973’teki kararın “en başından bu yana açık bir formda taraflı olduğunu” ve iptal edilmesi gerektiğini söylüyordu.Politico internet sitesinin Şubat ayında sızdırdığı bir görüş taslağında Muhafazakâr Yargıç Samuel Alito 1973’teki kararın “en başından bu yana açık bir biçimde taraflı olduğunu” ve iptal edilmesi gerektiğini söylüyordu.
Yargıç Alito ayrıyeten “Anayasaya uyma ve kürtaj sorununu halkın seçilmiş temsilcilerine bırakma vakti geldi” diye yazmıştı.
ABD Yüksek Mahkemesi tarihinde daha evvel görülmeyen bu taslak doküman sızıntısının akabinde, kürtaj yanlıları büyük şovlar yapmıştı.Diğer dört muhafazakâr yargıcın da Alito ile tıpkı fikirde olduğu belirtiliyor ve bu isimler Clarence Thomas, Neil Gorsuch, Brett Kavanaugh ve Amy Coney Barrett diye sıralanıyor.
Demokrat Parti’nin atadığı öbür üç yargıç Stephen Breyer, Sonia Sotomayor and Elena Kagan ise Politico’ya nazaran karşı görüş yazmaya hazırlanıyordu.
Samuel Alito, ABD Yüksek Mahkemesi’ndeki en muhafazakâr yargıçlardan biri olarak tanınıyor.
KİMDİR BU YARGIÇ ALİTO?
Liberal yargıçlar karar reaksiyon göstererek “Tecavüze uğrayan bayanlar tecavüzcüsünün çocuğunu taşımak zorunda kalacak, bunu yapmak hem onların hem de çocukların hayatını mahvedecek” diye konuştu.
Yargıç Samuel Alito, dokuz üyeli Yüksek Mahkeme’ye Cumhuriyetçi liderler tarafından atanan altı yargıçtan biri.Daha evvel New Jersey’de savcılık ve yargıçlık yapan Alito, 2005’te devrin Lideri George W.Bush tarafından atanmış ve Ocak 2006’da vazifeye başlamıştı
Alito, Yüksek Mahkeme’deki en muhafazakâr yargıçlardan biri olarak tanınıyor.
Alito Kasım 2020’deki bir muhafakâr aktiflikte konuşma yapıp, eşcinsel evlilikleri eleştirmiş, üreme hakları maddelerine saldırmış ve Covid tedbirlerinin tabir özgürlüğü ve dine tehdit olduğundan bahsetmişti.
Karşıtları da Alito’nun tarafsızlığını sorgulamıştı.
Eski Lider Barack Obama, 2006’da senatörlük yaparken atanmasına karşı çıktığı Alito için “Devamlı bir biçimde güçsüzlere karşı güçlünün yanında yer alıyor. Bir emekçi ve patron ortasında dava varsa ve Yüksek Mahkeme net bir direktif vermedikçe Yargıç Alito daima patrondan yana karar verir” demişti.
ROE-WADE KARARI NEDİR?
1969 yılında, 25 yaşındaki Norma McCorvey, “Jane Roe” takma ismiyle kürtajı cürüm kapsamına alan maddelere karşı Teksas eyaletinde dava açtı. Teksas kürtajı, şayet annenin hayatı tehlike altında değilse, yasak kapsamına alıyordu. Dallas bölge savcısı Henry Wade, bu davada kürtaj zıddı maddeyi savunan taraftaydı.
“Jane Roe” takma ismini kullanan McCorvey, üçüncü çocuğuna gebeydi ve bu çocuğun tecavüz sonucu olduğunu savunuyordu. Lakin davası reddedildi ve çocuğu doğurmak zorunda kaldı.
1973 yılında bu dava ve Georgia eyaletindeki bir diğer bayanın davaları, ABD Yüksek Mahkemesi’ne taşındı. İki eyaletteki kürtaj maddelerinin, ABD Anayasası’na alışılmamış olarak, bayanların şahsî haklarını ihlal ettiği savunuluyordu. Yüksek Mahkeme kararı, 7’ye karşı 2 ile bayanların lehine çıktı.
İLK 3 AY SİSTEMİ
Hakimler, bayanların hamileliklerini sonlandırma haklarının ABD Anayasası ile garanti altında olduğu sonucunu açıkladı. Dava birinci üç ay sistemi olarak isimlendirilen durumu oluşturdu.
Buna nazaran; Amerika’daki bayanların, birinci üç ayında hamileliklerini sonlandırma konusunda mutlak hakkı bulunuyor. İkinci üç aylık devirde ise birtakım eyalet sınırlamaları devreye girebiliyor. Son üç ayda ise eyaletler kürtajı, cenin anne karnı dışında hayatta kalabilecek büyüklüğe yaklaştığı için, sınırlayabiliyor ya da yasaklayabiliyor.
‘Roe Wade’e karşı’ ismiyle anılan kararla bayanlar, kendi hayatlarını tehdit eden bir durum olması durumunda, rastgele bir yasal sınırlama olmadan hamileliklerini sonlandırabiliyor.
EN ÇOK KİMLER ETKİLENECEK?
Kürtaja erişimi kısıtlamak, bilhassa kürtaj isteme ihtimali daha yüksek olan fakir bayanları etkileyecek.
Siyah ve Latin Amerika kökönli bayanların orantısız etkilenmesi öngörülüyor. Ülkede kürtaj yaptıranların %61’i etnik azınlıklardan.
20’li yaşlardaki bayanlar kürtaj yaptıranların çoğunluğunu oluşturuyor. 2019’da kürtaj olan bayanların %57’si bu yaş grubundandı.
Karar hem ABD basınında hem de dünya basınında geniş yer aldı.
