Mazota peş peşe gelen artırımlar kentler ortası nakliyat yapan otobüs firmalarını yeni kararlar almaya zorluyor. Yaz aylarının başlamasına karşın beklenen hareketliliğin görülmediği Bayrampaşa Büyük Otogarı’nda faaliyet gösteren otobüs firmalarının yöneticileri, çalışanları, sürücüler kaygılı.
TOFED Lideri Birol Özcan, akaryakıt fiyatlarındaki fahiş artışın kendilerini çok zorlandığını söyledi. Özcan şöyle konuştu:
“Mazota gelen artırım belirsizleşmeye başladı, önümüzü görememeye başladık. Artık bugün bu otogarda okul tatili ve bayram öncesinde bizim bütün firmalarımız bakanlığa müracaat ederek ek servis yapabilmesi için müsaade isterdi. Artık kimsede bir şey yok. Zira bilet satamıyorlar. Niçin? Geleceği görmediği için mazota ne kadar artırım geleceğini bilmediği için o fiyatlara bile satmıyorlar. O fiyatları da belirleyen Ulaştırma Bakanlığı. 8 Nisan’da bize fiyatları belirlediler, fiyat verdik firmalara. Lakin nisandan şimdiye kadar kaç tane artırım geldi? 1 Haziran’da bakanlıktaki görüşmemizde, dedik ki ‘1 Nisan’dan şimdiye kadar bir sürü artırım geldi. Mazot 26 liraydı o vakit, 28-29 oldu. Mazot farkının fiyatlarını alalım’ alamadık. Firmalar yüksek fiyatla kesmeye başladılar. Artık de ceza yiyor otobüs firmaları.
‘Böyle gidersek teker dönmeyecek’
Eskiden bu tarihlerde sömestr tatili geldiği vakit ek seferler olurdu. 1700-1800 bu otogardan otobüs çıkardı. Ve bayram geldiği vakit da 2 bin 500- 2 bin 700’e ulaşırdı. Bugün şu otogardan bin 230 sefer çıkıyor. Yani bu mazot artırımlarıyla, şayet bu vaziyette gidersek teker dönmez, dönmeyecek.
‘Biletler 600-650 TL demeye biz de utanıyoruz’
Bir tek biz istemiyoruz. Ben bugün gazeteleri okudum halk da istiyor kendi arabası için. Van’a giden bir otobüs bin litre mazot yakar, 8 bin lira gidiş geliş, Trabzon birebir vaziyette. Artık bunun altından nasıl kalkacak bu otobüs firmaları? Seferleri kıstılar, ikramları kıstılar. Biz de utanıyoruz yani. Biletler 600-650 lira Van’a dediğimiz vakit. Bütün öğrenciler memleketlerine gidemiyor. Utanıyoruz yani. Artırım istemekten utanıyoruz. Lakin yapacak bir şey yok”
Otobüs sahibi Muhammet Fatih Onyıldız
Onyıldız şunları söyledi:
Gelirler çok düşük. Zira benim aracım her gün sabit bodruma çalışıyor. Ben 05.00’da buradan kalkıp Bodrum’a iki günde bir çalışıyorum. Yani ayda 15 servis atıyorum. Bunu aya vurduğum vakit küçük bir sağlıyor. Ancak o gelir aracın masrafını kurtarmıyor. Mesela benim Bodrum’a gidiş geliş, acımın yakıt masrafı 17 bin lira. Benim aracım buradan Bodrum’a dolu olsun, Bodrum’dan da İstanbul’a dolu olsun. Yani hiç indi-bindi olmasın, kargo gelirleri hariç hesaplayınca araca kalan para bin lira falan sefer başı. 3-4 yıl evvel benim aracım mesela Sivas’a falan çalıştığı vakit araç 5 bin lira getirdiği vakit, bununla bir dahaki serviste depoyu doldurabiliyordum. Lakin şu an bin liraya mazot alamıyoruz. Evvelden gelen servis bir sonraki servisini bile kurtarıyordu. Fakat şu an kazandığım para buradan Bursa’ya bile mazotunu karşılamıyor.
Geçen aya nazaran bakmanıza gerek yok. Bundan 3 gün öncesine nazaran de bakabilirsiniz. Mazota yeni bir artırım geldi. Mesela benim aracımın deposu 500 yüz litre, mazota 2 lira artırım gelince otomatikman giderim bin bin lira artıyor. Her artırımda giderim artıyor. Depoya nazaran gidiyorsun. Aslında mesela benim aracım otobandan gidip otobandan geliyor. Otobanlar da git gel 2 bin küsur. Bundan başka otogar çıkışları var. Daima para, para ödemek öbür bir şey yok. Yani ucu ucuna kurtarıyor. Mesela şuradan geçen kargolar, bunları alarak kurtarmaya çalışıyorsun.
Benim babam otobüsçü, dedem otobüsçü, ben okul okudum Ege Üniversitesi’nden mezunum ancak mecburen şu an babamın işine bakıyorum, Türkiye kurallarından ötürü. Babam bile diyor ki, ‘Bu meslek can çekişiyor’ yani. Biz bile bu yazıyı bitirip otobüsleri satıp diğer meslek deneyeceğiz. Dede mesleği, baba mesleği lakin bırakmayı düşünüyoruz”
Peron sorumlusu Turay Arca yolcu olmadığı için otobüslerin kalkmadığını hasebiyle yolcuların da mağdur olduğunu belirterek şöyle konuştu:
“Şu anda bu iktisat otobüs dalını de vurdu. Esasen bugün taksicilerin kontak kapattığını duyduk. Bizler de uyguna gitmiyoruz. Bu artırımlar yolcumuzu da etkiliyor. Hani 10-20 lira ekstra bir fiyat arttırması yapıyoruz lakin onda da başarılı olamıyoruz. Yani çok sıkıntı günler geçiriyoruz.
Çok şükür pandemiden de yeterli makûs çıktık lakin bu artırımlardan çıkamıyoruz. Evvelden merhum Ecevit vardı, artırımı direk yüzümüze söylerdi. Artık artık artırımı uyurken söylüyorlar. Bu olağan ki bizim çalışanlarımızı da etkiliyor. Bizi de etkiliyor. Minimum fiyata çalışan insanlarız. Nereye kadar bir geçim sağlayacağız? Şu anda nitekim otomobillerimizi gönderemiyoruz. Zira 15 yolcusu oluyor, ‘Ben bu seyahate gidemem, git- gel 12 bin lira masraf edeceğim. Ben gidemem’ diyor. Bu sefer ne oluyor? Yolcularımızı mağdur bırakmak zorunda kalıyoruz.
Zam yapılır tamam fakat artırımın da kendine nazaran bir formu vardır. İsmi üstünde uyurken artırım mı olur? Sabah markete giriyorum 4 liraya gördüğüm şeyi yedi liraya alıyorum. Bu ne manaya geliyor? Gece operasyon yapılmış. Yani artırım yapılmış”
