Beyaz Saray tarafından yapılan yazılı açıklamada, Biden ve Şi görüşmesinin ABD ve Çin ortasındaki irtibat çizgilerini sürdürme ve derinleştirme, farklılıkları sorumlu bir formda yönetme ve iki ülkenin çıkarlarının örtüştüğü yerlerde birlikte çalışma gayretlerinin bir modülü olduğu aktarıldı. Açıklamada, Biden ve Şi’nin ikili ilgiler ile öteki bölgesel ve global sıkıntıları ele aldıkları aktarılarak, iklim değişikliği ve sıhhat güvenliğini ele almak için kendi gruplarını görevlendirdiği tabir edildi.
Açıklamada, Tayvan konusunda Lider Biden’ın ABD siyasetinin değişmediğini, ABD’nin statükoyu değiştirmeye yahut Tayvan Boğazı’ndaki barış ve istikrarı baltalamaya yönelik tek taraflı uğraşlara şiddetle karşı çıktığını vurguladığı belirtildi. Çin tarafından ise Tayvan konusunda dışaradan gelecek bir müdahalenin kabul edilemeyeceği açıklandı.
BİDEN VE Xİ EN SON GEÇTİĞİMİ MART AYINDA KONUŞMUŞTU
En son geçtiğimiz mart ayında Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden kısa bir mühlet sonra bir ortaya gelen Biden ve Şi’nin bugünkü görüşmesi, Çin’in Tayvan üzerinde tehdit oluşturması, Rusya’nın Ukrayna’yı işgaline cevap olarak Çin’in Rusya’yı kınamaması ve ekonomik rekabet üzere tansiyonların mevcut olduğu bahisler etrafında yapıldı. Biden, mart ayında Şi ile yaptığı son görüşmede Çin’in Rusya’nın savaşına maddi takviye vermesinin “sonuçları” olacağı konusunda ikazda bulunmuştu.
“BİDEN, ÇİN İLE TEMASTA KALMAK İSTİYOR”
ABD’li yetkililer, Lider Biden’ın Çinli mevkidaşıyla görüşmesinin Tayvan üzerindeki tansiyonu düşürmeye yardımcı olacağını tabir etti. ABD Ulusal Güvenlik Sözcüsü John Kirby dün yaptığı açıklamada, Biden ve Şi’nin sistemli olarak temas etmesinin kıymetli olduğunu söylemişti. Kirby, “Başkan Biden, yalnızca o bölgede değil, tüm dünyada sahip olduğumuz en kıymetli ikili münasebetlerden biri olan Çin’in devlet lideri ile bağlantı sınırlarının açık kalmasını sağlamak istiyor. Çin ile işbirliği yapabileceğimiz mevzular olduğu üzere açıkçası sürtüşme ve tansiyonun olduğu mevzular da var. Bu, her iki ülkenin de ötesinde sonuçları olan, dünyadaki en kıymetli ikili ilgilerden biridir” dedi. Kirby, bugünkü görüşmenin bir kesiminin Tayvan üzerindeki tansiyonlar, ekonomik bağlantılar ve Çin’in Rusya’nın Ukrayna’daki savaşına yansısı olacağını söylemişti.
ABD’DEN TAYVAN’A ZİYARET KRİZİ
ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi’nin Çin’in üzerinde hak sav ettiği Tayvan’a beklenen ziyaretiyle ilgili kaygıların artması üzerine Çin bu mevzuda sert cevap vermişti. Pelosi’nin ABD’den gayriresmi savunma takviyesi alan fakat Çin’in kendi topraklarının bir modülü olarak gördüğü Tayvan’a ziyareti durumunda Çin bu türlü bir geziyi bir provokasyon olarak göreceğini söyledi. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Zhao Lijian, “ABD kendi yolunda gitmekte ve Çin’e meydan okumakta ısrar ederse mutlaka güçlü yansılarla karşılaşacaktır” demişti.
Pelosi, Tayvan’a seyahat ederse en son 1997’de o vaktin ABD Temsilciler Meclisi Lideri Newt Gingrich tarafından ziyaret edilen Tayvan’a seyahat eden en üst seviye ABD yetkilisi olacak. Biden, geçen hafta yaptığı bir açıklamada ise ABD yetkililerinin şu anda Tayvan’ı ziyaret etmesinin “iyi bir fikir olmadığını” söylemişti.
ÇİN VE ABD ORTASINDAKİ TANSİYONLAR
Çin ve ABD ortasındaki tansiyonlar, iki ülkenin global sıhhat, iktisat siyaseti, insan hakları konusundaki farklı bakış açıları da dahil olmak üzere Çin’in Rusya’nın Ukrayna’yı işgalini kınamayı reddetmesiyle birlikte uzun müddettir devam ediyor. ABD’li kaynaklara nazaran, ABD ve Çin’in öbür gerginlik noktaları ortasında ise ABD’nin soykırım olarak ilan ettiği Çin’in Uygur Türklerine yönelik muamelesi, Güney Çin Denizi’ndeki militarizasyonu, global ekonomik ve siyasi casusluk kampanyası üzere hususlar yer alıyor.
