Bu stratejileri uygulayabilmek için üstte değinilen iki temel şartın eksiksiz bir biçimde var olduğuna dikkat Escort Lalahan etmek de son derece değerli Bunlardan biri öğrencilerin sesli ya da sessiz akıcı okuyabiliyor olmaları ikincisi ise metnin seviyeye uygun olması ve içindeki bilinmeyen sözcük oranının en fazla yüzde 5 Lalahan escort olması Şayet bu şartlar sağlanmadıysa öncelikle bunun üzerinde durmamız gerekiyor
KIYMETLİ GÖSTERGELERDEN BİRİ METNİN KONUSUNU BULMAK
Bir metnin ne hakkında olduğunu bulabiliyor olmak o metnin genel olarak anlaşıldığını gösteren kıymetli Lalahan escort bayan bir gösterge Bu nedenle mevzu bulma çalışmalarına ihtimam gösterilmeli Metnin konusunu bulmak ana niyetini bulmak için de öncelikli olduğu için ayrıyeten değerli Bir metnin konusunu bulmak için metnin bütününün işlemlenmesi ve çıkarım yapılması gerekir Bunun için metin ne hakkında metin ne üzerinde duruyor metin neyi ele alıyor metinde en sık geçen kavram ne tümcelerin bahisleri hangi ortak bahse işaret ediyor paragrafların hususları hangi ortak bahse işaret ediyor üzere sorulardan yararlanılabilir
ANA KANIYI ANLAMALIYIZ
Ana fikir bir metnin yazılış maksadını muharririn metni hangi bakış açısıyla nasıl bir mesaj mesaj vermek için yazdığını gösterir Ana kanıyı bulmak için öncelikle metnin konusunu bulmak sonra da muharririn bu mevzuyu nasıl ve niye ele aldığını sorgulamak gerekir Münasebetiyle ana niyet konu müellifin amacı birleşiminden oluşan bir olgudur Örneğin müellif metinleştirmek için sporun sıhhate etkileri ni kendisine husus edinebilir Bir muharrir bu bahse olumlu bir bakış açısıyla yaklaşabilir bir oburu ise olumsuz Bu durumda bir müellif spor yapmak sağlıklı yaşama katkı sağlar biçiminde bir ana kanıyı metninde işleyebilirken bir oburu sakatlıklara kalp krizine yol açtığını düşünerek spor yapmak sıhhatsiz bir yaşama neden olur biçiminde bir ana kanıyı işleyebilir Bu nedenle ana kanıyı bulmak için mevzuyu bulduktan sonra bu mevzu hangi bakış açısıyla ele alınmış bu mevzu hangi tarafıyla işlenmiş muharrir bu mevzuyu niye ele almış müellif hangi iletiyi vermek istiyor üzere sorular sorulabilir ya da şöyle bir akış izlenebilir 1 Muharririn mevzuya ait bakış açısını gözlem teklif tavır vb bulma 2 müellifin hususa ait yorumunu bulma 3 müellifin mevzuya ait bir savunusunu bulma 4 bunları tek bir tümce olarak söz etme
METİN YAPISINI FARK ETMEK KIYMETLİ
Metin yapısı kavramı metindeki bilgilerin nasıl organize edildiğiyle ilgilidir Ekseriyetle öyküleyici metinler kişi vakit yer olaylar gelişmeler ve sonuç biçiminde organize edilirken bilgilendirici metinler neden sonuç sorun tahlil karşılaştırma sıralama ve açıklama biçiminde organize edilir Okurlar bir metnin yapısı hakkında bilgi sahibi olurlarsa muharrirlerin bilgiyi nasıl organize ettiklerini de bilirler ve bu da onlara okurken o bilgilere kolay ve sistemli bir biçimde ulaşma imkanı sağlar O nedenle metin yapılarının gerçek metinler üzerinden çözümlemeler yapılarak öğrencilere fark ettirilmesi son derece değerli Böylece öğrenciler karşılaştıkları metinlerin içeriğinin nasıl organize edildiğini fark ederek yeni bilgiye ulaşmak için kendileri zihinsel olarak bir metin şeması oluşturabilir ve okurken metinden aldığı bilgileri bu şemalara dağıtarak metni daha kolay anlayabilir
ÖZETLEME YAPABİLMEK METNE HAKİMİYETİ GÖSTERİYOR
Özetleme asıl metnin silme genelleme seçme ve tekrar yapılandırma üzere birtakım bilişsel süreçlerden sonra ana çerçevede mana kaybına uğratılmadan daha kısa bir metne dönüştürülmesi işi Burada özet metnin kaynak metni gereğince temsil edecek nitelikte olması çok değerli Bu bakımdan özetleme okurun bir metne ne kadar hâkim olduğunun en kıymetli göstergelerinden biri Metni bütüncül olarak manadan özetleme yapılabilmesi imkanlı değil Lakin metni tam olarak anlamak da özetleme için kâfi olmaz Anlamayla birlikte metindeki değersiz bilgileri yani metnin manasına direkt katkısı olmayan bilgileri belirlemek ve silmek gerekir Bunun yanında metnin manasını oluşturan ve mutlaka çıkartılmaması gereken bilgilerin farkında olmak ve o bilgileri özet metin için seçmek gerekir Tekrar metni daha kısa bir duruma dönüştürebilmek için seçilen bilgilerin ortak noktaları bağlamında birleştirilmesi ve kendi tümceleriyle tekrar yazılması gerekir Yeterli bir özet metin yazabilmek için metnin ana niyeti ve yardımcı fikirlerinin belirlenmesi kıymetli bilgilerinin seçilmesi değersiz bilgilerinin silinmesi genellenebilir bilgilerinin bir üst kavram içinde birleştirilmesi ve hareketlerinin ortak bir çatıda tekrar yapılandırılmasına dönük başka ayrı etkinlikler yapılmalı ve sonrasında özetleme çalışmalarına geçilmeli
TAM VE HAKİKAT MANAYA İÇİN GEREKLİ
Eleştirel okuma hüneri öncelikle metindeki bilgilerin tam ve gerçek olarak alınmasını ve akabinde bu bilgilerin okurun sahip olduğu bilgilerle karşılaştırılmasını gerektirir Bu bakımdan okuma marifetinin ileri kademelerinde gerçekleştirilebilecek olan bir okuma stratejisidir ve okuma manaya marifetini çok düzgün fayda Eleştirel okuma yapabilmek için muharririn emeli ne metindeki bilgiler yanlışsız ve aktüel mi metindeki bilgiler doğrulanabilir mi metindeki bilgiler dengeli ve mantıklı mı metindeki bilgiler abartılı mı metindeki bilgiler değerli mi metindeki bilgiler çok genellemeler içeriyor mu üzere soruların sorulması gerekir
TEKRARI UNUTMAYIN
Çocukların okumanın teknik ve akıcılık tarafına ait sıkıntıları varsa ve sözcük dağarcıkları kâfi değilse öncelikle bunlar üzerinde durulmalı Bu boyutlara ait sorun yoksa ya da çözülmüşse üstte değinilen stratejiler uygulanarak çocukların uzman bir okur durumuna gelmeleri sağlanabilir Lakin tüm bunlardan evvel unutulmaması ve asla göz gerisi edilmemesi gereken şey tekrar olmalı Bir sözcüğün belleğimize yerleşmesini ve orada kalıcı olmasını sağlamak ve gerekli durumlarda o sözcüğe zahmetsizce ulaşabilmek nasıl sık sık müsabakayla ilgili ise okumada da bu durum geçerli Buna nazaran her şeyden evvel çocuklarımızın kitaplarla sık sık karşılaşarak hem sözcük dağarcıkları ve metin yapısı bilgilerinin oluşturulmasını sağlamalı hem de okuma sürecinde onlara dayanak olarak strateji bilgilerini geliştirmeliyiz Bunun için hem okulda hem de konutta birbirini dayanaklar biçimde organize olunması son derece değerlidir Aristo devrinden bugüne dek söylene gelen bir kelamla bitirmek isterim Zihin bir kas üzeredir ne derece çok çalışırsa o kadar çok gelişir Zihni de geliştirmek için başvurulabilecek en tesirli yolların başında okumak gelir
PROF DR HAKAN ÜLPER KİMDİR
Hakan Ülper Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Anabilim Kolunda vazife yapıyor Türkçe Eğitimi alanında öğretmen ve öğretim üyesi olarak 25 yıllık bir tecrübeye sahip Anadili ve yabancı lisan olarak Türkçe öğretimi alanında ulusal ve milletlerarası seviyede çok sayıda kitap kitap kısmı kitap editörlüğü çeviri editörlüğü makale bildiri ve projeleri bulunuyor Ayrıyeten Lisan Eğitimi ve Araştırmaları isimli bir mecmuanın de editörlüğünü yapıyor Bilhassa okuma eğitimi yazma eğitimi ve sözcük öğretimi bahislerinde dersler vermekte ve araştırmalar yapıyor
