Ukrayna tahıllarının inançlı bir formda dünyaya taşınmasının önünü açan ve İstanbul’da imzalanan muahede dünya basınının en kıymetli gündem unsurlarından biri oldu. Gazeteler mutabakata geniş yer ayırırken Türkiye’nin rolüne dikkat çektiler.
Wall Street Journal gazetesi mutabakatın Türkiye ve BM’nin aylarca süren diplomasisinin bir eseri olduğunu yazdı, İngiliz Guardian Gazetesi ise İstanbul’da atılan imzaların global besin krizini önleyebileceğini belirtti.
En dikkat cazibeli başlıklardan biri ise İngiliz Daily Mail gazetesinden geldi. Muahedeyi savaşta bir dönüm noktası olarak isimlendiren gazete başlığında ‘Savaş müzakere masasında bitecek’ satırlarına yer verdi.
İşte dünya basınından manşetler ve tarihi mutabakatla ilgi başlıklar…
Insider
Insider, tarihi muahedeyi manşetine ‘Ukrayna ve Rusya, artan global besin felaketi dehşetleri ortasında ablukaya alınan Karadeniz limanlarından tahıl ihracatına müsaade veren mutabakat imzaladılar.’ Başlığıyla duyururken BM Genel Sekreteri António Guterres’in muahedeyi “Umut, mümkünlük ve rahatlama işareti” olarak nitelendirdiği açıklamasını öne çıkardı. Muahedede Türkiye’nin arabuluculuk rolü ve BM ile ortak çalışmasının da altı çizildi.
Guardian
Saygın İngiliz gazetesi Guardian ‘Ukrayna ve Rusya, tahıl ihracatını tekrar başlatmak için BM takviyeli muahede imzaladı’ başlığıyla yer verdiği haberde ‘Abluka altındaki Karadeniz limanlarından milyonlarca ton nakliye, global besin krizini önleyebilir.’ diyerek muahedenin kıymetine vurgu yaptı.
‘Tahıl mutabakatı, Ukrayna’nın mahsullerini piyasaya sürmenin önündeki birçok mahzurdan birini ortadan kaldırıyor.’ diyen Guardian Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodymyr Zelenskiy’in danışmanı Mykhailo Podolyak’ın “Ukrayna, muahedeyi denetlemek için BM ve Türkiye’ye güveniyor.” kelamlarını öne çıkardı…
‘MÜZAKERE UMUDU’
Daily Mail
İngiliz Daily Mail’in başlığı epey çarpıcıydı. ‘Savaş müzakere masasında bitecek. Bu bir dönüm noktası’ manşetini atan gazete ‘Ukrayna ve Rusya, savaşın birinci atılımında Türkiye ve BM ile tahıl ihracat muahedesi imzaladı.’ sözünü kullandı. Daily Mail ‘Pek çok kişi tarafından ihtilaftaki birinci gelişme olarak görülen mutabakat, neredeyse altı aylık bir çabanın akabinde geldi.’ diyerek BM ve Türkiye’nin aylar süren gayretlerinin altını çizdi.
Wall Street Journal
WSJ, ‘Rusya ve Ukrayna, Global Besin Krizi Kaygılarının Ortasında Tahıl İhracatının Yine Başlaması İçin Yolu Açtı’ manşetini kullanırken mutabakatın, Ukrayna’nın savaş öncesi düzeylere muadil, ayda yaklaşık 5 milyon ton tahıl ihraç etmesine müsaade vermeyi amaçladığını aktardı. WSJ, ‘Anlaşma, her ikisi de Rusya ve Ukrayna ile bir çift paralel muahedenin imzacısı olan Birleşmiş Milletler ve Türkiye liderliğindeki aylarca süren diplomasinin eseridir.’ kelamlarıyla Türkiye’nin durduğu kıymetli noktayı vurguladı. Gazetede savaşın besin fiyatlarında dünya çapında bir artışa neden olması ve on milyonlarca insanı açlığın eşiğine getirmesinin akabinde, bu mutabakat, tahıl stoklarının yakında Ukrayna limanlarından sevk edilebileceği umutlarını artırıyor yorumunu yaptı.
Washington Post
‘Rus ve Ukraynalı bakanlar, Ukrayna tahılının ihracatını yine başlatmak için cuma öğlenden sonra mahallî saatle Türkiye’de tarihi bir mutabakat imzaladılar. Rusya’yı Savunma Bakanı Sergei Shoigu temsil ederken, Ukrayna heyetine Altyapı Bakanı Oleksandr Kubrakov başkanlık etti. İstanbul’daki imza merasiminde, BM Genel Sekreteri António Guterres, muahedeyi savaşan taraflar ortasında “benzeri görülmemiş” ve Karadeniz’de bir “umut feneri” olarak selamladı. Kendisi ve görüşmelere mesken sahipliği yapan Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, muahedenin müzakere edilmiş bir barış yolunda bir adım olmasını umduklarını lisana getirdiler.’ diyen Washington Post, mutabakatla ilgili bir de kıymetlendirme yazısı yayınladı ve Ukrayna tahıl mutabakatı ‘temkinli’ bir optimistlik için bir nedendir diyerek müzakere olasılığa işaret etti.
AFP
Dünyanın en değerli haber ajanslarından bir olan AFP, muahedeyi ve imza merasimini anbean ‘son dakika’ ibaresiyle paylaşırken ‘Rusya ve Ukrayna, İstanbul’da değerli bir tahıl mutabakatı imzaladı.’ başlığını kullandı. AFP, Türkiye’nin ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın rolünün altını çizerek ‘Müzakerelerde hem Moskova hem de Kiev ile âlâ alakaları olan kilit bir oyuncu olan Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, muahedenin “umarım barış yolunu canlandıracağını” söyledi.’ sözlerine yer verdi.
‘UKRAYNA, TÜRKİYE’YE GÜVENİYOR’
New York Times
New York Times ‘Birleşmiş Milletler ve Türkiye’nin yardımıyla gerçekleşen atılım, Rusya’nın şubat ayında Ukrayna’yı işgal etmesinden bu yana savaşan ülkeler ortasındaki en kıymetli uzlaşma.’ diyerek tarihi muahedeyi birinci sayfasından gösterdi. Ukrayna’nın mutabakat konusunda Türkiye’ye güvendiğini açıklamasının akabinde bir makale daha yayınlayan gazete ‘ABD ve Ukrayna, Rusya’nın kelamını tutup tutmadığını görmek için bekliyor.’ kelamlarına yer verdi.
New York Times bu yazıda ‘Ukrayna’daki Biden idare yetkilileri ve önderleri, Moskova’nın 20 milyon tondan fazla tahılın önündeki manisi kaldırabilecek vaatleri yerine getireceğine dair kuşkularını lisana getirdiler.’ sözünü kullandı.
Haaretz
İsrail Haaretz gazetesi ise ‘Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, cuma günü İstanbul’daki Dolmabahçe Sarayı’nda düzenlenen imza merasiminde Ukrayna ve Rusya heyetlerinin iki temsilcisi olarak el sıkıştı.’ dedi. ‘Anlaşma, Birleşmiş Milletler ve Türkiye’nin arabuluculuğunda, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in “paket” olarak isimlendirdiği ve hem Ukrayna’nın tahıl ihracatını güzelleştirecek hem de Moskova’ya yönelik sert Batı yaptırımlarına karşın Rusya’nın tahıl ve gübre sevkiyatlarını kolaylaştıracak bir adım.’ olarak isimlendirilirken mutabakat imzalanan kadar aylar süren güçlü bir çalışma yürütüldüğü aktarıldı.
‘ANLAŞMA KİEV’İN ÇIKARLARIYLA DOLU’
Bild
Alman Bild gazetesi manşetinde ‘Tahıl muahedesi Kiev’in çıkarlarıyla dolu’ başlığını seçti. Bild, Zelenski’nin mevzuyla ilgili yorumunu öne çıkarırken Ukrayna önderinin “Cuma günü İstanbul’da imzalanan evrakın münferit noktaları büsbütün Ukrayna’nın çıkarlarıyla örtüşüyor. Artık yalnızca Karadeniz limanlarımızın çalışmalarını sürdürmekle kalmıyor, tıpkı vakitte onlar için gerekli müdafaayı da sağlayabiliyoruz” kelamlarına yer verdi.
Moscow Times
Rus gazetesi Moscow Times da muahedeyi manşetine taşıyarak ‘Ukrayna ve Rusya, BM ve Türkiye ile Tahıl İhracat Mutabakatı İmzaladı. Rusya ve Ukrayna Cuma günü, Birleşmiş Milletler ve Türkiye ile, milyonlarca insanın açlıkla karşı karşıya olduğu global bir besin krizini hafifletebilecek tahıl sevkiyatlarının yine başlatılması konusunda değerli bir mutabakat imzaladı.’ sözüne yer verdi. Haberde ‘Rusya Savunma Bakanı Sergei Shoigu ve Ukrayna Altyapı Bakanı Oleksandr Kubrakov, AFP’nin şahit olduğu bir merasimle, Karadeniz’de bloke edilen teslimat yollarının tekrar açılması konusunda BM ve Türk yetkililerle başka ancak birebir mutabakatları imzaladılar.’ kelamları kullanıldı.
Kiev Independent
İngilizce yayyın yapan Ukrayna gazetesi ‘Ukrayna ve Rusya BM dayanaklı tahıl muahedesi imzaladı, lakin uygulama belgisiz. İstanbul’daki Dolmabahçe Sarayı’nda düzenlenen merasimde, Ukrayna Altyapı Bakanı Oleksandr Kubrakov ve Rusya Savunma Bakanı Sergei Shoigu, Türkiye ve Birleşmiş Milletler ile farklı muahedeler imzaladı.’ denildi. Kiev Independent ‘Törene Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve BM genel sekreteri Antonio Guterres de katıldı.’ derken Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ‘Tahıl gemisi trafiğinin önümüzdeki günlerde başlaması gerekiyor.’ cümlesini öne çıkardı. Ukrayna gazetesi ayrıca BM Genel Sekreteri Guterres’in ‘Anlaşma, iflasın eşiğindeki gelişmekte olan ülkelere ve kıtlığın eşiğindeki en savunmasız insanlara rahatlama getirecek’ kelamlarını vurguladı.
