Salgının akabinde Ukrayna’daki savaş milletlerarası tedarik zincirlerinde hasara yol açmaya devam ederken, yeni bir küresel ekonomik sakinliğin kapıyı çaldığı yolundaki beklentiler de artmaya başladı. Bu hafta JPMorgan CEO’su Jamie Dimon’un “Ekonomik kasırga bekliyorum” açıklamasının akabinde Goldman Sachs İdare Konseyi Lideri John Waldron da iktisatta daha evvel gibisi görülmemiş şoklar yaşanacağını öngördüğünü açıkladı. Dünyanın en güçlü insanı Elon Musk”ın “Ekonomiye dair çok makûs bir hissiyatım var” diyerek Tesla’nın çalışan sayısını yüzde 10 azaltması gerektiğini belirten bir e-postayı şirketin üst seviye yöneticilerine gönderdiği haberi de tüm bunlara tuz biber ekti. Pekala tüm bu açıklamalar, 2 yıl süren salgının olumsuz tesirlerini üzerinden atmaya çalışan dünya iktisadı için yeni bir felaket habercisi mi?
Stagflasyon 1 yıl sürecek
Economist Intelligence Unit’in Başekonomisti Simon Baptist, geçen hafta CNBC’ye verdiği demeçte, Ukrayna’daki savaş ve pandemi kesintileri tedarik zincirlerinde hasara yol açmaya devam ederken, düşük büyüme ve yüksek enflasyonun birebir anda görülmesi manasına gelen stagflasyonun en az 12 ay boyunca tesirini sürdüreceğini savundu. Her ne kadar önümüzdeki çeyrekten itibaren gevşemeye başlasa da emtia fiyatlarının yeniden de Ukrayna’daki savaş öncesine nazaran yüksek seyredeceğini vurgulayan Baptist, kaygılarını “Yüksek fiyatlar hane halkları için kahra neden olurken, dünyanın birçok yerinde büyüme yavaş olsa da devam ediyor lakin işsizlik oranı yükselmeye devam ediyor” kelamlarıyla lisana getirdi. AMP Capital Başekonomisti Shane Oliver’ın görüşleri de Baptist’i dayanaklar nitelikte. O da stagflasyon konusunda hemfikir lakin ani bir resesyonun en azından 18 ay boyunca olmayacağını savunuyor.
Enflasyona karşı merkez bankaları faiz artırıyor
Emtia fiyatlarındaki yükselişle birlikte tırmanmaya devam eden enflasyonla gayret etmeye kararlı merkez bankaları ise faiz artırmaya devam ediyor. Geçen ay siyaset faizini 50 baz puan artıran ABD Merkez Bankası’nın (Fed) 14-15 Haziran’da vereceği karar merakla bekleniyor. Fed tutanakları yeni bir 50 baz puanlık artışın sinyalini veriyor. Faiz oranını yarım puan artırarak yüzde 2’ye yükselten Yeni Zelanda’yı öteki ülkelerin de izleyeceği beklentisi ise giderek artıyor.
IMF resesyon beklemiyor
Ekonomik sakinlik, 22 Mayıs’ta dünya önderlerini bir ortaya getiren Davos Zirvesi’nin de gündemine damgasını vurdu. Memleketler arası Para Fonu’nun (IMF) Lideri Kristalina Georgieva, büyüme varsayımlarını daha da düşürebilecekleri sinyalini verdi fakat global sakinlik beklemediklerini açıkladı. IMF’nin geçen ay global büyüme iddiasını yüzde 3.6’ya düşürmesinden bu yana finansal şartların sıkılaşması, doların pahasındaki artış ve Çin’deki ekonomik yavaşlama da dahil olmak üzere birtakım yeni gelişmeler yaşandığını söyleyen Georgieva, “Tüm bunlar, daha fazla aşağı istikametli revizyonun ihtimaller dahilinde olduğunu gösteriyor. Kimi ülkeler için artık artan bir resesyon riski var lakin global bir resesyon beklemiyoruz’’ dedi.
Yeni ticaret blokları oluşacak
Rusya’nın askeri güçlerinin işgal etmesi sonrası milyonlarca ton buğdayın Ukrayna limanlarında bloke olması sonucu başlayan ticaret krizi de yeni gelişmelerin habercisi olacak üzere görünüyor. Emtia araştırma firması Wood Mackenzie’nin araştırma yöneticisi Peter Martin, global ticaretin iki yahut daha fazla “farklı blok” halinde tekrar düzenlenebileceğini belirtiyor. Martin‘e nazaran, birinci blokta Avrupa Birliği, ABD ve Rusya’ya yaptırım uygulayan ve Rusya’yı izole etme konusunda hemfikir olan İngiltere ve Japonya üzere müttefikler olacak. Öteki küme ise Çin ve Hindistan üzere hem Rusya’ya yaptırım uygulayan müttefikler hem de ticareti sürdüren bir uluslar bloğundan oluşacak.
En büyük kaybeden Rusya olacak
Martin‘e nazaran global ticaretteki değişikliklerden Güneydoğu Asya, Latin Amerika ve Afrika üzere kimi ekonomiler fayda sağlarken, şu anda birtakım ticaret temaslarını yönlendirebiliyor olsa da global iktisadın büyük bir kısmından dışlanacağı için Rusya muhtemelen en büyük kaybeden olacak. Gemilerin ABD’ye giderken sıklıkla geçtiği Singapur üzere kimi ülkeler de bu durumdan olumsuz etkilenecek.
