AKP’nin en büyük tezlerinden biri Türkiye’yi dünyanın en büyük 10 iktisadı ortasına sokmaktı. Bu, Türkiye’nin dünyanın yeni üstün gücü olduğunun tescili manasına gelecekti. İktisattan aldığımız güçle aleme nizam verecektik. Bölgemizde bizden habersiz kuş uçmayacaktı. 21. Yüzyıl Türk asrı olacak, Osmanlı küllerinden yine doğacaktı.
Sonuç: Birinci 10’a gireceği söylenen Türkiye birinci 20’den düştü. IMF’nin son “Dünya Ekonomik Görünüm” raporuna nazaran 23’üncülüğe kadar geriledi.
IMF’nin hesabı (bit.ly/3NhwUZh), Suudi Arabistan, İsviçre ve Tayvan’dan sonra Polonya’nın da Türkiye’yi geçtiğini gösteriyor. Sıralamayı Wikipedia’da da incelemek mümkün: https://en.m.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by_GDP_(nominal)
İktisadın bu yılın birinci çeyreğinde yüzde 7.3 büyüdüğünü belirterek bu hesaba itiraz edenler olabilir. Yirmi üçüncü değil yirmi birinci olsak ne fark eder? Türkiye üç-beş yıl öncesine kadar ekonomik büyüklük açısından bu ülkelerin hepsinin üzerindeydi.
O yılları hatırlayalım: Kişi başına gelirimiz 12 bin doları geçmiş, enflasyon tek haneye inmişti. Gayrisafi yurtiçi hasıla 1 trilyon dolara gidiyordu ve bırakın Polonya tarafından geçilmeyi, 1.5 trilyon dolarlık büyüklüğe sahip İspanya’yı geçmek bile mümkün görünüyordu. Zati dünyanın en büyük on altıncı ekonomisiydik, şunun şurasında birinci 10’a ne kalmıştı?
Ortadan geçen 10 yılda peri masalı bir kabusa döndü. Kişi başına gelir 8-9 bin dolara kadar (Mültecileri de katarsak -ki katmak gerekir- 7.500 dolara) düştü, enflasyon yüzde 70’e çıktı. Bir vakitler 1.15 TL olan dolar 16.4 TL’ye yükseldi.
Türkiye son 10 yılda resmen küme düştü.
Futbolda da bu türlü bir periyot büyük muvaffakiyetler gösterdikten sonra düşüşe geçen ve soluğu bir alt kümede alan gruplar vardır. Bir vakitlerin şampiyonu Bursaspor üzere… “Dört büyüklerin ortasına beşinci büyük olarak ismini yazdırıyor” denen Bursaspor artık ikinci kümede uğraş ediyor. Neden bu türlü oldu? Yöneticilerin beceriksizliklerinin hissesi büyük. Borca dayalı hesapsız kitapsız büyümenin de…
Türkiye’nin de başına tıpkı şey geldi. Borca dayalı, hesapsız kitapsız büyüdük. 2002-2015 ortasında Türkiye’ye oluk oluk sıcak para girdi. AKP iktidara geldiğinde Türkiye’nin dış borcu 110 milyar dolardı, bugün 440 milyar dolar…
Türkiye’ye giren yabancı sermaye sayesinde lira dolar karşısında hormonlu biçimde bedel kazandı. O denli ki, bir an geldi, “1 dolar 1 TL olur mu?” diye konuşulmaya başlandı. (Unuttunuz değil mi o günleri?) Dolar 1 TL olmadı fakat 1.15 TL oldu.
Türk Lirası hormonlu biçimde paha kazanınca gayrisafi yurtiçi hasıla da dolar bazında hormonlu biçimde büyüdü. Türkiye iktisadı 1 trilyon dolarlık büyüklüğe bu türlü geldi, 1.5 trilyon dolarlık İspanya’yı yakalama ihtimali bu türlü belirdi. AKP seçmeni Osmanlı’nın küllerinden tekrar doğduğunu bu türlü düşündü.
Türkiye’ye giren 300 milyar dolar nereye gitti? Kimsenin geçmediği köprülere, kimsenin geçmediği otoyollara, kimsenin kullanmadığı havalimanlarına…
O yıllarda Türkiye’nin altında olan Tayvan ve Polonya’ya giren para nereye gitti pekala? Tayvan dünyanın en büyük çip fabrikasını kurdu. Şu anda çip üretimi ve teknolojisinde Çin, Amerika ve Güney Kore’nin açık orta farkla önündeler.
Polonya da Avrupa Birliği üyeliği sayesinde gelen parayı köprülere, havalimanlarına değil endüstriye, teknolojiye, bilime, eğitime yatırdı.
Polonya ve Tayvan Türkiye’yi bu türlü yakaladı, geçti yahut geçmenin eşiğine geldi.
Bir vakitler yılda 20 milyar doların üzerinde direkt yabancı sermaye yatırımı yapılan Türkiye’ye, vatandaşlık almaya gelenlerin getirdiği parayı saymazsak artık dışarıdan döviz gelmiyor.
Bunda elbette global ekonomik konjonktürde yaşanan değişimin tesiri var. Lakin ondan daha değerlisi, Türkiye’nin siyasi ve ekonomik açıdan dünyanın en istikrarsız ülkelerinden biri haline gelmesi.
Merkez Bankası liderin bir buçuk yılda dört sefer değiştiği, mahkemelerine kimsenin güvenmediği, iş insanlarının mukadderatı Cumhurbaşkanı’nın iki dudağına bağlı olduğu, bütün dünyayla hengameli, risk primi (CDS) 730’a vurmuş bir ülkeye para gelir mi?
İdare istifa. Taraftar (Vatandaş) ekibine (Ülkene) sahip çık.
