İran’da 22 yaşındaki üniversite öğrencisi Mahsa Amini’nin, Ahlak Polisi tarafından gözaltına alındıktan sonra hayatını kaybetmesi üzerine yükselen toplumsal tansiyon sürüyor. Tatil için gittiği başşehir Tahran’da, kurallara uygun örtünmediği gerekçesiyle 13 Eylül’de gözaltına alınan Amini, 16 Eylül’de kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetmişti. Amini’nin gözaltı sırasında darp edildiği, yalnızca örtünme gerekçesiyle değil, Kürt kökeni nedeniyle de şiddet gördüğü öne sürülmüştü.
LİSELERE SIÇRADI
İran’da başta Kürt nüfusun ağır olarak yaşadığı bölgelerde patlak veren protestolar, daha sonra tüm ülkeye ve dünyaya yayılmıştı. İran’daki şovlar bugün 3’üncü haftasını tamamlarken, polis ile göstericiler ortasında çıkan çatışmalarda can kaybı 100’e dayandı, 1500’den fazla kişi gözaltına alındı. İran dini önderi Ayetullah Hamaney’in talimatı doğrultusunda soruşturması tamamlanan 620 kişinin hür kaldığı bildirildi.
Üniversitelerde başlayan hareketler liselere de sıçradı. Kimi görüntülerde, okul üniformaları içindeki liseli kız öğrencilerin başörtülerini çıkararak salladıkları ve “Diktatöre ölüm” diye dini yetkililer aleyhinde sloganlar attıkları görüldü.
‘KADIN, ÖMÜR, ÖZGÜRLÜK’
İran’daki bayan hareketinin en önemli sloganı ise “Kadın, hayat ve özgürlük” oldu. Elburz eyaletine bağlı Kerec bölgesinde, bir küme genç kızın sokaklarda bu sloganları attığı imgeler paylaşıldı. İranlı siyasi analist Esfandyar Batmanghelidj, “Eğer bu protestolar muvaffakiyete ulaşırsa, bu muhakkak kız öğrenciler sayesinde olacak” değerlendirmesinde bulundu.
ÖLÜMÜ SORUŞTURULACAK
Bu ortada, Mahsa Amini’nin vefatına isyan devam ederken, bu sefer protestolarda sırasında ortadan kaybolan ve daha sonra öldüğü ortaya çıkan 16 yaşındaki Nika Şekarami gündem oldu. Nika’nın cesedi 10 gün sonra ailesine gösterildi. Burnu ezilmiş ve darbelerden kafatası kırılmıştı. BBC Farsça’ya nazaran Nika’nın naaşı ailesine teslim edilmek yerine, pazartesi akşamı gizlice diğer bir köyde defnedildi. Savlar üzerine Nika’nın vefatına ait dün soruşturma başlatıldı.
ASIL SORUN EKONOMİK
Öte yandan, Amerikan Wall Street Journal (WSJ) gazetesinde yer alan bir tahlile nazaran, İran’da ahlak polisinin şiddetine yönelik başlayan protestoların sürmesine neden olan asıl sorunun, ekonomik durumun giderek berbatlaşması olduğu sav edildi. 2015’te İran toplumunun yüzde 20’si yoksulluk çizgisinin altında kalırken, bu oran şimdilerde nüfusun en az üçte birine çıkmış durumda.
FRANSIZ OYUNCULAR SAÇLARINI KESTİ
Oscarlı oyuncular Marion Cotillard ve Juliette Binoche ile müzikçi Jane Birkin’in ortalarında yer aldığı Fransız sanatkarlar, İranlı bayanlara dayanak için saçlarını kestikleri bir görüntü yayınladı. Görüntü kolajda “Özgürlük için saç” etiketi kullanıldı. Binoche de saçını keserken “Özgürlük için” dedi.
