Angela Gallop, 1982 yılının Haziran ayında bir sabah gazeteyi açtığında epey çarpıcı bir haberle karşılaştı. Bir vefat haberiydi bu. Londra’nın merkezinde bulunan Blackfriars Köprüsü’ne asılı halde bir ceset bulunmuştu. Ölen kişinin kimliği de en az mevt hali kadar enteresandı.
Bu kişi “Tanrı’nın Kasası” diye tanınan Roberto Calvi’den oburu değildi. Calvi bu sıfatı lideri olduğu batık Banco Ambrosiano ile Vatikan Bankası ortasındaki yakın alakalar sayesinde kazanmıştı. Doğal olarak bu formda öldürülmesinin gerisinde İtalyan mafyası hatta Katolik Kilisesi olabileceğine dair spekülasyonlar da birbiri gerisine ortaya atılmaya başlamıştı.
Gallop o sırada gencecik bir isimli bilimler uzmanıydı. Gazetede okuduğu bu haber ilgisini çekmişti. Ancak o günlerde “Gün gelecek Calvi’nin mevtini aydınlatan, ‘Cinayet mi, yoksa intihar mı?’ sorusuna yanıt veren kişi sen olacaksın” deseler, Gallop muhtemelen kendi bile inanmazdı. Fakat oldu. Üstelik Calvi’nin cansız vücudunun o köprü altında bulunmasından tam 40 yıl sonra Gallop, modülleri nasıl birleştirdiğini de tüm dünyayla paylaşmaya karar verdi. “How To Solve a Crime” isimli kitabı geçtiğimiz günlerde İngiltere’de raflarla buluşan Gallop, soruşturmanın tüm inceliklerini de Telegraph gazetesine anlattı.
Aslına bakılırsa Gallop o vakitten bu yana birçok büyük davada değerli roller oynadı. Stephen Lawrence cinayetinden Galler Prensesi Diana’nın vefatına birçok soruşturmada vazife yapsa da Calvi’nin vefatını sürekli mesleği için bir dönüm noktası kabul eden Gallop, “Adli bilimlerin en karmaşık davalarda bile cevap sunma gücünün farkına birinci defa o vakit vardım” tabirlerini kullandı.
Şimdi dilerseniz en başa dönelim ve Gallop’la birlikte adım adım delilleri takip edelim…
Gallop’ın kitabı isimli bilimlerle ilgilenenler için bulunmaz bir kaynak.
Gallop’ın kitabı isimli bilimlerle ilgilenenler için bulunmaz bir kaynak.
SKANDALLAR PEŞİNİ BIRAKMIYORDU
18 Haziran sabahı erken saatlerde yoldan geçen bir kişi, Calvi’nin cansız vücudunun turuncu bir iple Blackfriars Köprüsüne asılı olduğunu görünce çabucak polise haber verdi. Calvi’nin lideri olduğu Banco Ambrosiano, birkaç gün evvel 800 milyon sterlin bedelindeki borcuyla birlikte iflas etmişti. Bir evvelki yıl ise Calvi yasa dışı para transferleri gerçekleştirmek argümanıyla yargılandığı mahkemede hatalı bulunmuş fakat temyiz öncesi süreçte özgür bırakılmıştı.
Gallop’ın sürece dahil olması Calvi’nin vefatından 10 yıl sonra, 1992 yılı ortalarında oldu. New York merkezli bir kurumsal araştırma şirketi olan Kroll’un Londra şubesinden yetkililer Gallop’la temasa geçti. Calvi’nin dul eşi Clara ve iki çocuğu tarafından görevlendirilmiş olan şirket bilhassa Gallop’la çalışmak istiyordu. Gallop kanıtları inceleyecek akabinde bulgularını Roberto Calvi’nin oğlu Carlo ile paylaşacaktı.
Roberto Calvi (solda), oğlu Carlo ve eşi Clara (sağda)
İNANÇLI BİR KATOLİK İNTİHAR ETMİŞ OLABİLİR Mİ?
Gallop’tan istenen şey “Calvi hakikaten intihar mı etti yoksa intihar süsü verilmiş bir cinayete mi kurban gitti?” sorusuna cevap bulmasıydı.
Londra’daki birinci soruşturmada Calvi’nin kendini öldürdüğüne karar verilmişti. Lakin bu sonuç aileyi tatmin etmiyordu. Zira Roberto Calvi epeyce inançlı bir Katolik’ti. Münasebetiyle Katolik mezhebinde en büyük günahlardan biri kabul edilen intiharı düşünmesi kelam konusu bile olamazdı. Bu nedenle ikinci bir soruşturma başlatılması için ağır baskılarda bulunmuşlar ve istediklerini almışlardı. İkinci soruşturma ise Calvi’nin vefat nedeninin net bir biçimde belirlenemediği kararıyla son bulmuştu.
Gallop başlangıçta Calvi ailesi hakkında çok fazla bilgi sahibi değildi. Bir bankerin oğlu olan Calvi, Milano’da büyümüş ve hayatının 35 yılını İtalya’nın en büyük ikinci bankası olan Banco Ambrosiano’da geçirmişti. Kademe kademe yükselen Calvi’nin son misyonu idare şurası başkanlığıydı. Finans imparatorluğunun çökmeye başladığını fark eden Calvi, eşini ve kızını o sırada Washington’da yüksek lisans yapmakta olan oğlu Carlo’nun yanına göndermişti.
OLAY YERİNDEN TOPLANAN KANITLAR SINIRLIYDI
Gallop’ın telaşlarının başında “Ben bu ailenin istediği yanıtı nasıl bulacağım?” sorusu geliyordu. Polis mevt nedenini çabucak “intihar” olarak belirlediğinden, cesedin bulunduğu noktada geniş kapsamlı bir kanıt toplama çalışması yürütülmemişti. Gallop’ın üzerinde çalışabileceği ispatlar hayli sonluydu: Calvi’nin üzerindeki ceket, pantolon ve ayakkabılar, boynunun etrafındaki ip, ceplerinden çıkan beton ve tuğla kesimleri.
Gallop’ın birinci işi olay yerini ziyaret etmek oldu. Bu tıp soruşturmalarda bu türlü ziyaretler hayli olağandı elbette. Fakat ziyaret 10 yıl gecikmeli olduğundan Gallop’ın bir şey bulabileceği şüpheliydi.
Tabii ki yeni bir şey bulunamadı… Köprünün altından her vakit 40-45 santimetre derinliğinde bir su akıyordu. Calvi’nin cesedinin asılı bulunduğu inşaat iskelesi sökülüp götürüleli yıllar olmuştu. Köprünün taşları üzerinde oluşmuş tüm izler de ya aşınıp gitmiş ya da öbür izlerle birleşip görünmez olmuştu.
Ancak yeniden de ziyaretin Gallop için epeyce etkileyici sonuçları oldu. Akşam çöktükten sonra Gallop Calvi’nin öldüğü geceki şartları gözünde daha düzgün canlandırma talihi buldu. Fleet Irmağı’nın Thames Irmağı’na döküldüğü noktada sular bir kabarıp bir alçalıyor, geçmekte olan teknelerin tesiriyle dalgalar büyüyordu.
Dr. Angela Gallop’ın davayı çözmesinde bu iskele çok işe yaradı.
Dr. Angela Gallop’ın davayı çözmesinde bu iskele çok işe yaradı.
İNŞAAT ŞİRKETİ İSKELEYİ KORUMUŞTU
Gallop’ın büsbütün şanssız olduğu da söylenemezdi elbette. Çünkü inşaat şirketi köprüden sökülen inşaat iskelesini parçalayıp atmak ya da öbür işlerde kullanmak yerine o günkü haliyle saklayıp korumuştu.
Gallop’un bu vefatın üzerindeki sır perdesini aralayabilmek için Calvi’nin iskeleye kimseden yardım almadan çıkıp çıkamayacağını tespit etmesi gerekiyordu. Bunun için iskeleyi kendi konutunun bahçesine kurdurdu. Akabinde devreye Gallop’ın kendisi üzere isimli bilimler uzmanı olan eşi Russell Stockdale girdi. Calvi ile uzunluğunun birazcık daha uzun olması dışında aşağı üst tıpkı fizikî özelliklere sahip olan Stockdale, üzerinde merhuma ilişkin giysilerle iskeleye çıkmaya çalıştı.
Dr. Angela Gallop, “Russell ile çalışmak kolay oldu zira işimizin ne kadarının ‘ya öyleyse’ler ya da ‘bu mümkün mü’ler olduğunu biliyordu. Kimi olasılıkları test etmenin tek yolu bir canlandırma yapmaktır” diye konuştu.
TEK BAŞINA HAREKET ETMESİ İMKÂNSIZ GİBİYDİ
Bu canlandırmanın sonucunda anlaşıldı ki 62 yaşında, 175 santimetre uzunluğunda, fazla zinde ve sağlıklı olmayan bir adamın iskelenin Calvi’nin cesedinin asılı olduğu noktasına kadar kimseden yardım almadan ulaşması mümkün değildi; hele ki ceplerinde ve pantolonun ağında bulunan tuğla kesimleriyle hiç… Gallop bütün bunların üzerine Calvi’nin vertigo hastası olduğunu ve sağ elinin işaret parmağında bir zayıflık olduğunu da ekleyince intihar ihtimali epeyce zayıflıyordu.
Gallop’a nazaran iki “intihar rotası” da pek akla yakın gelmiyordu. Calvi birinci rotayı seçtiyse şayet, bunu suların çekildiği bir sırada yapmış olmalıydı. Çimento ve tuğla modüllerini toplayıp köprünün üzerindeki merdivenlerden aşağı inmiş, ırmak kıyısından yürümüş, atık beton yığınları üzerinden geçmiş ve köprünün altına girmiş olması gerekiyordu. Bu türlü bir yoldan yürümenin Calvi’nin ayağındaki kösele tabanlı deri ayakkabılarda iz bırakmış olması gerekiyordu. Ancak Gallop’ın incelemelerine nazaran, ayakkabılarda bu türlü izler bulunmuyordu. O halde Calvi’nin başka ucu boynuna bağlı olan ipin asıldığı noktaya kadar tırmanmış olması gerekiyordu.
AYAKKABILARINDA VE GİYSİLERİNDE İZ YOKTU
Bu senaryo, Calvi’nin Blackfriars Köprüsü’nün altındaki yaya yolundan yürüyüp denedeyse dik vaziyetteki bir metal merdivene tırmanmasını ve merdiven ile iskele ortasındaki 82 santimetre genişliğindeki boşluğu atlamasını gerektiriyordu. Bunu ceplerine doldurmuş olduğu tuğla ve beton modüllerinin yarattığı ekstra yük ve rahatsızlık eşliğinde yapmış olmalıydı. Üstelik bununla da kalmıyordu; iskeleye tutuna tutuna bir uçtan başkasına hakikat ilerlemesi gerekiyordu. Fakat ayakkabılarında bu senaryoyu doğrulayabilecek bir iz de bulunamadı. Ne hala demirlerin üzerinde bulunan sarı-yeşil boyaların izleri vardı tabanlarında ne de pas. Taşımakta olduğu yarım tuğla da pantolonunun kumaşında rastgele bir yıpranmaya neden olmamıştı. (Halbuki Gallop’ın meskeninin bahçesinde yapılan canlandırmada eşinin giydiği pantolonda tuğla izleri çıkmıştı.)
Mantıksızlıkların gerisi ardı kesilmiyordu. Calvi kendini astıysa şayet, neden iskelenin bir ucundan öbürüne gitmeye zahmet etmişti ki? Dahası uzaktan bakınca köprünün altında bir iskele olduğu dahi görünmüyordu. Calvi iskelenin yerini nereden bilecekti? Bütün bunlar bir ortaya gelince Gallop kararını verdi: Birinci senaryodaki intihar rotası büsbütün imkânsızdı, ikinci senaryo ise akıl alacak üzere değildi.
Calvi’nin vefatının akabinde Blackfriar Köprüsü turistik bir yer haline geldi
CİNAYET İHTİMALİ GİTGİDE GÜÇLENİYORDU
Bunun üzerine Gallop dikkatini iki “cinayet rotası”na çevirdi. Gallop’ın üzerine baş yorduğu birinci nokta, Calvi’nin köprüye getirildiğinde baygın hatta ölmüş olma ihtimaliydi. Doğrusunu söylemek gerekirse Calvi’nin köprüye asılmadan evvel sağ olup olmadığı hala bilinmiyor. Cesedi inceleyen patoloji uzmanının raporuna nazaran, Calvi’nin bedeninde yakın vakitte hırpalandığına işaret eden rastgele bir yara bere izine rastlanmadı. Derisinde yapılan incelemede Calvi’ye hareketlerini kısıtlayacak bir husus enjekte edilmiş olabileceğini gösteren bir iğne izi de yoktu. Calvi’nin cansız vücudundan alınan örnekleri inceleyen toksikoloji uzmanı ise merhuma teneffüs yoluyla rastgele bir anestetik verildiğine ait bir ispat bulamadı lakin bu mümkünlüğü büsbütün yadsımadı.
Cinayet rotalarını kullanmış olan bireyler, Calvi’yi baygın ya da ölmüş halde köprüye getirmiş olabilirdi. Bu senaryolarda failler Calvi’yi bir arabayla köprü yakınlarına getiriyor, akabinde yedekçi yolu üzerinden merdivenle iskeleye indiriyor yahut ırmak duvarından aşağı sarkıtıyordu. Bir öbür ihtimal de Calvi’nin köprüye bir tekneyle getirilmiş olmasıydı. Bu son seçenek gömleğinin bel kısmında, iç çamaşırında ve pantolonunun paçalarında bulunan lekeleri de açıklıyordu.
TEKNEYLE GETİRİLMİŞ OLABİLİR Mİ?
Gallop’a nazaran Calvi ırmağın sularının çekilmeye başladığı bir saatte köprüden sallandırılmış olabilirdi. O saatlerde bir tekneyi iskelenin cesedin asılı olduğu tarafına getirmek epey kolaydı. Üstelik meslektaşlarıyla birlikte yaptıkları öteki bir canlandırmada kullandıkları küçük teknenin pruvasını iskele ile ırmak duvarı ortasına sıkıştırmış ve akıntının gücü sayesinde teknenin burada hiç zorlanmadan dakikalarca kalabileceğini bulmuşlardı.
Peki bu türlü bir operasyon köprüden ya da ırmak kıyısından geçenlerin dikkatini çekmeyecek miydi? Gallop’a nazaran, iskelenin pozisyonu ile karanlığın birleşimi, bu ihtimali çok zayıflatıyordu. Natürel gün ışığında işler değişiyordu. Hakikaten sonraki sabah saat 7.30 sularında işine gitmekte olan bir posta memuru, cesedi çabucak fark etmişti.
Gallop’ın tekne teorisini test edebilmesi için Calvi’nin iskeleye çıktığı saati tam olarak bilmesi ve bunun o gece geçerli olan gelgit vakitlerine uygun olup olmadığını bilmesi gerekiyordu.
KOLUNDAKİ VE CEBİNDEKİ SAATLER KIYMETLİ ŞEYLER SÖYLEDİ
İlk soruşturmada patoloji uzmanı Calvinin 2.00 ile 6.00 saatleri ortasında öldüğünü öne sürmüştü. Calvi’nin cesedinin kolundaki değerli saat suyun yarattığı hasar sonucu bozulmuş ve saat 1.52’de takılıp kalmıştı. Muhtemelen ceketinin göğüs cebinde bulunan köstekli cep saati ise kurulmadığı için saat 5.49’da durmuştu. Bir hidrografi mühendisinin hazırladığı çizelge kol saatinin durduğu dakikalarda ırmak sularının yüksek olduğuna fakat alçalmaya başladığına işaret ediyordu.
Bölgedeki suların dalgalı olduğu hesaba katılsa dahi, Calvi’nin cesedinin suya büsbütün gömülmemiş olduğu ortadaydı. Kadro elbisesinin üzerindeki su lekeleri ile cep saatinin bozulmamış olması da bu görüşü destekliyordu. (İlk postmortem incelemede çevresel faktörler nedeniyle beden sıcaklığından vefat saati tespiti yapılması mümkün olmamıştı. Bunun yerine hiç sağlam olmayan rigor mortis yani vefat katılığına bakılarak karar verilmişti.)
Cevaplanması gereken bir öbür soru da suyun Calvi iskeleye asıldıktan sonraki yüksekliğiyle ilgiliydi. Akıntının Calvi’nin vücudunu sürükleyip ölmesini sağlayacak bir düzeyde olması gerekiyordu. Lakin su düzeyinin fazla yüksek olduğu durumda Calvi’nin vücudu suyun üzerinde yüzeceğinden mevt gerçekleşmeyebilirdi.
Bütün bu faktörleri bir ortaya getiren ve bir öbür uzmanın da fikrini alan Gallop, Calvi’nin inşaat iskelesine çıktığı saatin 1.50 ile 2.30 aralığında olduğuna karar verdi. Bu bulgu ikinci “cinayet rotası” senaryosu ile uyumluydu.
İP HAYAL KIRIKLIĞI YARATTI
Gallop kanıtları incelemeye başladığı sırada, Calvi’nin boynundan çıkarılan ipin olayın çözülmesinde değerli bir rol oynayacağına inanıyordu. Calvi dışında birilerinin ipi tuttuğunu gösteren temas izleri ya da düğümün içindeki ve etrafındaki liflere takılmış kumaş modülleri bulmayı umuyordu. O periyotta DNA teknolojisi şimdi yeni yeni gelişiyordu münasebetiyle DNA izi bulunsa da işe yaramayabilirdi tahminen lakin temas izleri aramaya kıymetti.
Fakat Gallop bu açıdan büyük bir hayal kırıklığı yaşadı. Olay yerine gelen polisler Calvi’nin kendini öldürdüğünden çok emin oldukları için ipi üstten kesip düğümü saklamak yerine çözmeyi tercih etmişlerdi. Bu da düğümün içindeki her türlü delilin kaybolmasına ya da kirlenmesine neden olmuştu.
Blackfriars Köprüsü’nün “kara papazlar” manasına gelen ismi kuşkuları P2 locasına yöneltmişti.
CALVİ’NİN BIYIĞI NEREDE?
Kafaları karıştıran bir öbür nokta da Calvi’nin bıyığıydı. Hayatı boyunca bıyıklı bir adam olarak tanınan merhum bankerin cesedi sinekkaydı tıraşlıydı. Calvi’nin Chelsea Cloisters’da bulunan apartman dairesinden toplanan tıraş bıçaklarını inceleyen Gallop, bunların bıyık tıraşı için kullanıldığını gösteren rastgele bir iz bulamadı.
Calvi öteki bir yerde ya da öbür biri tarafından tıraş edilmiş olabilir miydi? Bunun sembolik bir manası olabilir miydi? Calvi’nin içinde bulunduğu Mason locası bu işe karışmış olabilir miydi?
“Propaganda Due” ya da kısaca “P2” olarak bilinen bu locaya vakit zaman İtalyanca “i frati neri” de deniyordu, yani “kara papazlar”. Calvi’nin asılı bulunduğu köprünün isminin da “black friars” yani “kara papazlar” olması yalnızca bir tesadüf olabilir miydi?
Teori ziyadesiyle ilgi cazipti lakin Gallop bu soruyu yanıtlamasını sağlayacak bir iz bulamadı. Bulgularını toparladığı raporun sonuç kısmında “Roberto Calvi’nin en mümkün vefat nedeni cinayettir” deniyordu. Normalde bu raporu polise ya da mahkemeye sunması gerekirdi lakin özel bir şirket tarafından görevlendirildiği için Gallop’ın raporunu sunduğu kişi de Carlo Calvi oldu.
Bir isimli tıp uzmanı olarak yas işimin bir kesimi fakat birden fazla vakit kurbanların aileleriyle fazla yakınlaşmıyorum. Bu yeterli bir şey zira onların söyledikleri rastgele bir şeyden etkilenmem kelam konusu olmuyor. Yalnızca fizikî ispatlarla uğraşıyorum. Fakat bu kere durum farklıydı ve Carlo’nun hislerine elimden geldiğince sempatiyle yaklaşmak istiyordum. İnşaat iskelesinin küçültülmüş bir kopyasını inşa etmeye çalıştım. Böylelikle Carlo’ya babasının yürümüş olabileceği farklı yolları fazla üzücü olmadan lakin metodolojimi anlayabileceği kadar açık bir biçimde anlatabilecektim. O kopya hala cam bir koruma içinde raflarımdan birinin üzerinde duruyor. En zorlayıcı ayrıntı Roberto Calvi’nin cansız vücudunu nasıl temsil edeceğimdi. Bunun için dikdörtgen biçimindeki bir tahta modülünden faydalandım. İskeleye asılmış haliyle bir etikete benziyordu. Carlo’nun bütün bunları çok üzücü bulduğuna eminim fakat ben kendisine bulgularımı aktarırken metanetini muhafazayı bildi.
İTALYA’DA BEŞ KİŞİNİN YARGILANDIĞI DAVADA UZMAN ŞAHİT OLDU
Gallop’ın işi Carlo Calvi’ye sunumunu yaptıktan sonra sona eriyordu. Roberto Calvi’nin vefatının bir cinayet kabul edilmesi ve ailenin asıllı bir soruşturma talep etmesi için gerekli tabanı hazırlamıştı. İlerleyen yıllarda vakit zaman Gallop’a davanın ilerleyişiyle ilgili bilgiler geldi. Ardından 2005 yılında İtalya’da Calvi’nin vefatıyla ilgili olarak yargılanan beş kişinin davasında Gallop uzman şahit olarak kürsüye çıktı. Zanlılar ortasında Calvi’nin eski muhafazası ile İtalyan mafyasıyla irtibatlı çeşitli bireyler de bulunuyordu.
İşi gereği sık sık mahkemeye çıkmaya alışkın olan Gallop için bu dava epeyce farklı bir deneyimdi. Mahkeme sanıkların güvenliğinin sağlanabilmesi ismine Roma’da bulunan Rebibbia Hapishanesi’nin karanlık ve nemli bir salonunda görülüyordu. Hasebiyle Gallop mahkeme salonunda kimlerin olacağına dair endişelenmeden duramıyordu. Zanlıların karanlık cürüm örgütlerindeki ortakları da Gallop’ı dinlemeye gelecek olabilir miydi?
Gallop’ın bulduğu deliller cinayete işaret etse de aşikâr bir kişiyi suçlamıyordu. Şahit kürsüsünde oturmakta olan uzmanın yaptığı tek şey, intihar ihtimalini ortadan kaldırmaktı. Bu ayrıntı sayesinde içi az da olsa ferahlayan Gallop, “Yine de meskene dönüş uçağına bindiğimde rahatlamıştım” sözlerini kullandı.
Robert Calvi cinayeti kapsamında yargılananlardan biri de mafya işvereni Pippo Caro’ydu.
Robert Calvi cinayeti kapsamında yargılananlardan biri de mafya işvereni Pippo Caro’ydu.
ARADAN 40 YIL GEÇTİ LAKİN CALVİ’YE NE OLDUĞU HÂLÂ MUHAKKAK DEĞİL
Dava 2007’de sonuçlandı, zanlılar delil yetersizliği nedeniyle beraat etti. O günden bu yana da dava hala çözülebilmiş değil.
Gallop, “Bana vakit zaman bunun bende bir tatminsizlik yaratıp yaratmadığı soruluyor. Yanıtım hayır” dedi ve ekledi:
“Elimden gelenin en güzelini yapmış ve bilimi kullanarak aileye bir cevap verebilmiş olmak beni tatmin ediyor. Lakin bu dava bir biçimde aklımdan çıkmıyor. Zira bu dava sayesinde isimli bilimlerin birinci bakışta pek bir şey vadetmiyor üzere görünen şartlarda gerçek ve yaratıcı bir biçimde kullanıldığında bir kişinin nasıl öldüğü sorusunu yanıtlamaya kadir olduğunu gördüm.”
Telegraph’ın “The woman who made sense of London’s most mysterious murder” başlıklı haberinden derlenmiştir.
