78 ülkede 20 binden fazla beşere bulaşan Maymun Çiçeği hastalığı, Koronavirüs pandemisinin akabinde tüm dünyanın yeni endişeli düşü haline geldi.
NEW YORK ‘ACİL DURUM’ İLAN ETTİ
Dünya Sıhhat Örgütünün (DSÖ) geçtiğimiz günlerde ‘acil durum’ ilan ettiği hastalık, ABD’de büyük bir paniğe sebep oldu. New Yok eyaletinde artan maymun çiçeği olayları nedeniyle acil durum ilan edildi, aşı çalışmalarına sürat verildi.
AFRİKA DIŞINDAKİ BİRİNCİ ÖLÜMLER
Maymun çiçeği virüsünden dolayı Afrika dışındaki birinci vefatlar Brezilya ve İspanya’da gerçekleşti. 41 yaşındaki bir adam Brezilya’da hayatını kaybederek Afrika dışında maymun çiçeği virüsünden dolayı ölen birinci kişi oldu. Akabinde İspanya’da da iki mevt açıklandı.
Brezilya’da şimdiye kadar 1.066 kişinin bu virüse yakalandığı tespit edilirken 513 kişinin de taşıdığından kuşku ediliyor. İspanya Sıhhat Bakanlığı ise 3.750 kişinin hastalığı taşıdığını, yüzde 3,2’sinin hastaneye kaldırıldığını duyurdu.
VAKALAR KATLANIYOR: BİRÇOK YERDE ENDEMİK OLMAYA YAKIN
Hastalık bilhassa Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa’da süratle yayılıyor. Olayların katlanarak artmasıyla Maymun Çiçeği’nin kalıcı bir sorun haline gelme riski de artıyor. Öbür bir deyişle, çiçek hastalığı birçok yerde endemik olmaya yakın ve bu olursa hastalığı ortadan kaldırmak çok daha sıkıntı olabilir.
“BU DURUM BİZİM KUSURUMUZ, HASTALIĞI DURDURMA TALİHİNİ KAÇIRMIŞ OLABİLİRİZ”
Bugün DailyBeast’te David Balta tarafından ele alınan bir tahlilde Maymun Çiçeği hastalığı konusunda korkutan varsayımlar yer aldı.
“Maymun Çiçeği salgınının üstesinden gelmeyi başaramadık ve hastalığın ABD ve Avrupa’da kalıcı bir tehdit haline gelmesini durdurma talihini kaçırmış olabiliriz.” kelamları ile başlayan tahlilde şu sözler yer aldı;
“Bu durum bizim kusurumuz. Çok fazla hekim, çiçek hastalığı olaylarını uçuk yada cinsel yolla bulaşan başka hastalıklarla karıştırıp yanlış teşhis koydu. Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) hastalık için harekete geçmek ve acil durum ilan etmek için çok uzun mühlet bekledi. “
KORKUTAN SENARYO: SONSUZA KADAR BİZİMLE KALABİLİR
Johns Hopkins Sıhhat Güvenliği Merkezi’nden halk sıhhati uzmanı Amesh Adalja, The Daily Beast’e verdiği demeçte, “Virüs yalnızca beşerler ortasında yayılıyorsa sonunda aşılama ve doğal bağışıklık yoluyla denetim edilebilir.” dedi.
Ancak Maymun Çiçeği birinci başlarda “zoonotik” bir hayvan virüsüydü. İnsan popülasyonunda salgınların sık görüldüğü Batı ve Orta Afrika’daki kemirgen ve maymun cinslerinde dolaşıyordu. Şayet hastalık artık Kuzey Amerika yahut Avrupa’daki birtakım hayvan cinslerine (örneğin sincaplar ve fareler) yayılırsa bölgesel olarak büsbütün ortadan kaldırılması neredeyse imkansız olur.
Zoonozlar, hayvanlardan insanlara bulaşan hastalıklar olarak tanımlanır. Zoonotik özellik taşıyan hastalıkların insanlara bulaşı; enfekte hayvana yahut hayvansal eserlere, hayvansal besinlere, enfekte hayvanların sekresyonlarına, kanlarına yahut öteki çıkartılarına, deri ve kürkleri üzere kontamine gereçlerine direkt yahut dolaylı temas sonucu olmaktadır.
Nebraska Üniversitesi bulaşıcı hastalık uzmanı James Lawler bu senaryo gerçekleşirse hastalığın muhtemelen sonsuza kadar bizimle kalacağını ve insanlara yayılmak için fırsat kollayacağını söyledi.
Bir çok uzman birebir tasayı paylaşırken bu durumda salgınların tıpkı artık Batı ve Orta Afrika’da olduğu üzere sık ve büyük olacağını düşünüyor.
KANITLANMIŞ STRATEJİ
Epidemiyologları salgınla ilgili hayal kırıklığına uğratan diğer bir nokta da bir çiçek hastalığı salgınını süratle denetim altına almak için muhtaçlık duyduğumuz tüm araçlara sahip olmamız. Koronavirüs sayesinde, dünyadaki tüm sıhhat çalışanları temas takibinde her zamankinden daha düzgün. Çiçek hastalığı için işe yarayan aşı ve tedavilerin Maymun Çiçeği hastalığında da işe yaradığı biliniyor. Kısacası kanıtlanmış bir strateji var: Erken hadise teşhisi, izolasyon ve tedavi ve temaslıların aşılanması.
YİNE AŞI KRİZİ: DÜŞÜK GELİRLİ ÜLKELER GERİDE KALDI
Ancak bu stratejinin uygulanması da kolay olmayacak. Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) 35 ülkenin şimdiye kadar var olan 16,4 milyon aşıya erişim için rekabet ettiği ve düşük gelirli ülkelerin yeniden bu savaşta geride kaldığını duyurarak ‘eşitlik’ davetinde bulundu.
MAYMUN ÇİÇEĞİ NEDİR, BELİRTİLERİ NELER?
Maymun Çiçeği, ender görülen bir virüs. Çiçek hastalığına misal bir hastalığa neden oluyor.Ancak Maymun Çiçeği görülen bireylerde hastalık daha hafif geçiyor ve uzmanlar bu durumda bulaşma mümkünlüğünün daha düşük olduğunu söylüyor. Virüs ekseriyetle tropik yağmur ormanlarının yakınındaki Batı Afrika ülkelerinde görülüyor. Virüsün, Batı Afrika ve Orta Afrika olmak üzere iki ana çeşidi var.
Virüsün birinci belirtileri ateş, baş ağrısı, şişlikler, sırt ağrısı, kas ağrısı ve halsizlik.
Ateş düştükten sonra, çoklukla yüzde başlayan ve daha sonra bedenin öbür bölgelerine, çoğunlukla avuç içlerine ve ayak tabanlarına yayılan bir döküntü gelişebiliyor.
Çok kaşıntılı olabilen döküntü değişip bir kabuk oluşturuyor ve farklı kademelerden geçtikten sonra düşüyor. Yaraları iz bırakabiliyor.
Virüs ekseriyetle resen geçiyor ve hastalık 14 ila 21 gün sürebiliyor.
NASIL BULAŞIYOR? TEHLİKELİ Mİ?
Virüs, Maymun Çiçeğine yakalanmış diğer bir şahısla yakın temas halinde yayılabiliyor. Virüs bedene deri sıyrıkları, teneffüs yolu, gözler, burun yahut ağız yoluyla girebiliyor. Cinsel münasebet sırasında direkt temas yoluyla da bulaşabiliyor.
Virüs ayrıyeten bulaştığı maymunlar, sıçanlar ve sincaplar üzere hayvanlar ya da yatak grubu ve giysi üzere objelere temas yoluyla yayılabiliyor.
Virüse yakalananlarda olayların birden fazla hafif geçiyor. Virüs bazen su çiçeğini andırıyor ve birkaç hafta içinde kendi kendine yok oluyor.
Ancak bazen daha şiddetli olabiliyor. Daha evvel Batı Afrika’da ölümlere neden olduğu bildirilmişti.
