Tarihte görülmemiş düzeylere düşen Merkez Bankası rezervlerini güçlendirmenin en kıymetli yolu, reeskont kredileri. Merkez Bankası tarafından verilen reeskont kredileri, başta ihracatçılar olmak üzere Türkiye’ye döviz girişi sağlayan şirketlerin düşük maliyetli finansmana ulaşmasını sağlıyor. Tıpkı vakitte, döviz karşılığı TL kullandırılıp vadesinde döviz cinsinden tahsil edildiği için Merkez Bankası rezervlerine net giriş sağlayan en değerli kalem olarak öne çıkıyor.
Nisan ayında reeskont kredi dönüşlerinden sağlanan döviz rekor kırarak aylık 3,1 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bu yılın birinci dört ayında reeskont kredilerinden Merkez Bankası rezervlerine toplam katkı 8 milyar doların üzerinde gerçekleşti.
Merkez Bankası ve siyaset yapıcılar bu kredileri son periyotta daha cazip ve kolay kurallarda kullandırmak için çeşitli düzenlemeler yaptılar. Örneğin Mayıs ayında reeskont kredilerinde minimum 6 ay koşulunun aranmaması karara bağlandı.
Geçtiğimiz yıllarda da kriz, çatışma üzere zorluklar yaşanan pazarlarda faaliyet gösteren firmalara sağlanan esneklikler üzere çeşitli düzenlemeler hayata geçirilmişti.
Ancak bilhassa 2020 yılından bu yana reeskont kredileriyle ilgili geçmişte örneği görülmemiş birtakım uygulamaların resmen olmasa bile fiilen devreye alındığı konuşuluyor.
Reeskont kredilerinin uygulaması, Merkez Bankası tarafından sağlanan kaynağın başta Eximbank ve öteki bankalar tarafından kullandırılmasına dayanıyor. Teamül ve mevzuat gereği firmalara kredi kullandırım basamağında Merkez Bankası direkt bir rol üstlenmiyor.
Bu ifadeyi “2020 yılı öncesinde uygulama bu yöndeydi” diye düzeltmek daha gerçek olur. Zira iktisadın kaptan köşkünde Berat Albayrak, Merkez Bankası idaresinde ise Murat Uysal’ın bulunduğu periyotta reeskont kredisi kullandırılacak firmalar ve kredi limitleri üzere ögelere müdahale edildiği sıkça dillendirilir olmuştu. İktisat idaresinin siyasetleri ile uyumlu olmadığı düşünülen birtakım firmalara kredi kullandırımında zorluklar çıkarıldığı yahut kredi müracaatında bulunan firmalardan kimi taleplerde bulunulduğu (Döviz satışı yapmaları vb. gibi) piyasada çok yaygın halde konuşulmaktaydı.
Nebati-Kavcıoğlu periyodunda bu yaklaşımın daha güçlü ve daha mikro seviyede müdahalelerle sürdüğü konuşuluyor.
Özellikle yüksek montanlı kredilerle ilgili kimi firmalara negatif ayrımcılık yapıldığı öne sürülüyor. Kulislerde zorlukla karşılaşan firmalar ortasında Ciner Kümesi, Ülker ve Kibar Holding’in isimleri geçiyor.
Diğer taraftan kredi kullandırımında tercih edilen firmalarla ilgili de şikayetler kelam konusu. İhracat gelirleri toplam cirosu içinde görece düşük ve/veya üretimi yüksek seviyede ithalata bağlı kimi firmalara ayrıcalık yapıldığı ve koşullara daha uygun firmalar yerine tercih edildikleri söyleniyor.
Bunların yanı sıra yıllardır reeskont kredisi kullanan birtakım firmaların onay ve operasyon süreçlerinin son periyotta yavaşladığı, kredi kullandırımlarının ay içerisine dağıtılarak vakte yayıldığı da belirtiliyor.
Krediyi TL alan firmaların piyasadan döviz almalarının önüne geçilmesi için fiili kısıtlar konulduğu da söylenenler ortasında.
Bir yandan ihracatı artırmayı hedeflerken başka yandan ihracatçıların en değerli takviyelerinden biri olan reeskont kredilerinin tesirli ve verimli kullandırım şartlarını bozmak, iktisat idaresinin içinde bulunduğu çelişkilerin bir diğeri.
Tarihte görülmemiş düzeylere düşen Merkez Bankası rezervlerini güçlendirmenin en kıymetli yolu, reeskont kredileri. Merkez Bankası tarafından verilen reeskont kredileri, başta ihracatçılar olmak üzere Türkiye’ye döviz girişi sağlayan şirketlerin düşük maliyetli finansmana ulaşmasını sağlıyor. Tıpkı vakitte, döviz karşılığı TL kullandırılıp vadesinde döviz cinsinden tahsil edildiği için Merkez Bankası rezervlerine net giriş sağlayan en değerli kalem olarak öne çıkıyor.
Nisan ayında reeskont kredi dönüşlerinden sağlanan döviz rekor kırarak aylık 3,1 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bu yılın birinci dört ayında reeskont kredilerinden Merkez Bankası rezervlerine toplam katkı 8 milyar doların üzerinde gerçekleşti.
Merkez Bankası ve siyaset yapıcılar bu kredileri son periyotta daha cazip ve kolay kurallarda kullandırmak için çeşitli düzenlemeler yaptılar. Örneğin Mayıs ayında reeskont kredilerinde minimum 6 ay koşulunun aranmaması karara bağlandı.
Geçtiğimiz yıllarda da kriz, çatışma üzere zorluklar yaşanan pazarlarda faaliyet gösteren firmalara sağlanan esneklikler üzere çeşitli düzenlemeler hayata geçirilmişti.
Ancak bilhassa 2020 yılından bu yana reeskont kredileriyle ilgili geçmişte örneği görülmemiş birtakım uygulamaların resmen olmasa bile fiilen devreye alındığı konuşuluyor.
Reeskont kredilerinin uygulaması, Merkez Bankası tarafından sağlanan kaynağın başta Eximbank ve öteki bankalar tarafından kullandırılmasına dayanıyor. Teamül ve mevzuat gereği firmalara kredi kullandırım basamağında Merkez Bankası direkt bir rol üstlenmiyor.
Bu ifadeyi “2020 yılı öncesinde uygulama bu yöndeydi” diye düzeltmek daha gerçek olur. Zira iktisadın kaptan köşkünde Berat Albayrak, Merkez Bankası idaresinde ise Murat Uysal’ın bulunduğu periyotta reeskont kredisi kullandırılacak firmalar ve kredi limitleri üzere ögelere müdahale edildiği sıkça dillendirilir olmuştu. İktisat idaresinin siyasetleri ile uyumlu olmadığı düşünülen birtakım firmalara kredi kullandırımında zorluklar çıkarıldığı yahut kredi müracaatında bulunan firmalardan kimi taleplerde bulunulduğu (Döviz satışı yapmaları vb. gibi) piyasada çok yaygın halde konuşulmaktaydı.
Nebati-Kavcıoğlu periyodunda bu yaklaşımın daha güçlü ve daha mikro seviyede müdahalelerle sürdüğü konuşuluyor.
Özellikle yüksek montanlı kredilerle ilgili kimi firmalara negatif ayrımcılık yapıldığı öne sürülüyor. Kulislerde zorlukla karşılaşan firmalar ortasında Ciner Kümesi, Ülker ve Kibar Holding’in isimleri geçiyor.
Diğer taraftan kredi kullandırımında tercih edilen firmalarla ilgili de şikayetler kelam konusu. İhracat gelirleri toplam cirosu içinde görece düşük ve/veya üretimi yüksek seviyede ithalata bağlı kimi firmalara ayrıcalık yapıldığı ve koşullara daha uygun firmalar yerine tercih edildikleri söyleniyor.
Bunların yanı sıra yıllardır reeskont kredisi kullanan birtakım firmaların onay ve operasyon süreçlerinin son periyotta yavaşladığı, kredi kullandırımlarının ay içerisine dağıtılarak vakte yayıldığı da belirtiliyor.
Krediyi TL alan firmaların piyasadan döviz almalarının önüne geçilmesi için fiili kısıtlar konulduğu da söylenenler ortasında.
Bir yandan ihracatı artırmayı hedeflerken başka yandan ihracatçıların en değerli takviyelerinden biri olan reeskont kredilerinin tesirli ve verimli kullandırım şartlarını bozmak, iktisat idaresinin içinde bulunduğu çelişkilerin bir diğeri.
