Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), yılın birinci Finansal İstikrar Raporu’nu yayınladı. Raporun önsözünde açıklamaları yer alan TCMB Lideri Şahap Kavcıoğlu‘nun enflasyonun düşmesinde tüm enstrümanları kullanacaklarına dair değerlendirmesi toplumsal medyada alay konusu oldu. Ekonomistler enflasyonun düşürülmesinde en tesirli enstrüman olarak faiz artışını gördüğü halde Kavcıoğlu‘nun değerlendirmesinde bundan bahsetmemesi dikkat çekti. Kavcıoğlu‘nun, önsözde “TCMB fiyat istikrarı temel maksadı doğrultusunda enflasyonda kalıcı düşüşe işaret eden güçlü göstergeler oluşana ve ‘liralaşma’ temel çerçevesi içinde sürdürülebilir finansal istikrar gayesine ulaşıncaya kadar elindeki tüm araçları kararlılıkla kullanmaya devam edecektir” kelamlarına yer verildi. Kavcıoğlu, “Son periyotta devreye alınan uygulamaların kıymetli bir odağı, fiyat istikrarının sürdürülebilir bir çerçevede tekrar şekillenmesi hedefiyle finansal sistemin etkin pasif tüm kalemleri ile kalıcı halde liralaşmasını sağlamaktır. Fiyatlar genel seviyesinde sağlanacak kalıcı istikrar, ülke risk primlerindeki düşüş, aksi para ikamesinin ve döviz rezervlerindeki artış eğiliminin sürmesi ve finansman maliyetlerinin kalıcı olarak gerilemesi yoluyla makroekonomik istikrarı ve finansal istikrarı olumlu etkileyecektir. Böylece, yatırım, üretim ve istihdam artışının sağlıklı ve sürdürülebilir bir halde devamı için uygun yer oluşacaktır” dedi.
Kavcıoğlu, Finansal İstikrar Raporu’nun son sayısından bu yana iktisadi faaliyetteki güçlü görünümün korunduğu ve jeopolitik gelişmelerin olumsuz ekonomik yansımalarına karşın dış talebin büyümeye katkısının devam ettiğini belirtti. “İhracattaki canlı seyir ve turizm dalındaki toparlanmaya rağmen global emtia fiyatlarındaki yükseliş ve artan oynaklık cari süreçler açığındaki güzelleşmeyi geciktirmektedir” diyen Kavcıoğlu‘nun değerlendirmesinde şu kelamlara yer verildi:
Kredilerin büyüme suratı takip ediliyor
“Reel bölümün borçluluk oranı emsal ülkelere kıyasla olumlu olarak ayrışmaktadır. Şirketler kısmının kârlılık, borçluluk ve YP konum göstergelerindeki olumlu görünüm korunurken, firmalar dış borçlarını yüzde 100’ün üzerinde yenileyebilme kapasitelerini sürdürmektedirler. Hane halkının borçluluk oranı emsal ülke ortalamasının altında yer almaya devam etmektedir. Şirketler kesiti ve hane halkı finansal dayanıklılık göstergeleri genel düzgünleşme eğilimlerini evvelki Rapor devri sonrasında da korumaktadır. Son periyotta hızlanan kredi büyümesinde, yükselen girdi maliyetlerinin işletme sermayesi gereksinimini artırmasıyla da güçlenen TL firma kredileri belirleyicidir. Ferdi kredi büyümesi geçen yıl uygulamaya alınan makroihtiyati önlemlerin tesiriyle istikrarlı bir seyir izlemiştir. Kredilerin büyüme suratının ve finansman kaynaklarının gayesine uygun biçimde iktisadi faaliyet ile buluşmasını teminen güçlendirilen makroihtiyati siyaset çerçevesinin tesirleri yakından takip edilmektedir. Kredilerin finansal istikrarla uyumlu büyümesi ve iktisadi faaliyetle sağlıklı buluşması bağlamında ek önlemler alınmaya devam edilecektir. Bankacılık bölümünün faal kalitesi, likidite, kârlılık ve sermaye yeterliliği göstergelerindeki olumlu görünüm devam etmektedir.”
Kur riski göstergelerindeki güzelleşme sürüyor
Rapora nazaran ise gerçek kesimin yabancı para borcu gerilerken, kur riski göstergelerinde düzgünleşme sürüyor. Bankacılıkta faal kalitesi ise olumlu görünümünü koruyor. Raporda, geçen yıl genelinde iç ve dış talebin katkısıyla güçlü bir seyir izleyen iktisadi faaliyetin, 2022’nin birinci çeyreğinde de bu seyrini koruduğuna işaret edilerek, şunlar kaydedildi:
“Geçen yılın son çeyreğinde büyümenin temel belirleyicisi özel tüketim öncülüğünde son yurt içi talep olmuş, net ihracatın büyümeye katkısı devam etmiştir. Hane halkı borçluluğu, iktisadi faaliyetin güçlü seyrinin de tesiriyle 2020 yılı 3. çeyreğinden itibaren azalmış olup, düzey olarak gelişmekte olan ülkeler ortalamasının hayli altında bulunmaktadır. Öte yandan, borçlanmanın artan oranda sabit gelirli kesim tarafından yapılması öngörülebilir nakit akışı oluşturarak finansal istikrarı desteklemektedir. Hane halkı finansal varlıklarındaki artış eğilimi, mevduat ve mevduat dışı finansal varlıklardaki güçlü büyüme ile devam etmektedir. Bu devirde, hane halkının pay senedi ve yatırım fonları üzere mevduat dışı TL finansal varlıklara yönelimi de dikkat çekmektedir. Bu eğilimler finansal derinleşmeyi güçlendirici nitelikleri ile öne çıkmaktadır.”
