Türkiye-Azerbaycan-Özbekistan Üçlü Dışişleri, Ticaret ve Ulaştırma Bakanları Toplantısı Özbekistan’ın başşehri Taşkent’te gerçekleştirildi. Toplantıya, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Ticaret Bakanı Mehmet Muş, Ulaştırma Bakanı Adil Karaismailoğlu başta olmak üzere Azerbaycan Ulaştırma Bakanı Reşad Nebiyev, Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov, Azerbaycan İktisat Bakanı Mikayıl Cabbarov, Özbekistan Dışişleri Bakanı Vladimir Norov, Özbekistan Ulaştırma Bakanı İlham Mahkamov ve Dış Ticaret ve Yatırım Bakan Yardımcısı Laziz Kudretov katıldı.
Toplantı çerçevesinde bakanlar tarafından Türk dünyasının refahını artıracak ve münasebetleri güçlendirecek Taşkent Bildirisi imzalandı.
“UKRAYNA’DAKİ SAVAŞ VE AFGANİSTAN’DAKİ KRİZ DİREKT BÖLGELERİMİZİ ETKİLİYOR”
Toplantıda konuşma yapan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, bir ay evvel Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan Ulaştırma ve Dışişleri Bakanları toplantısı yapıldığını hatırlatarak, “Şimdi ise Türkiye, Azerbaycan, Özbekistan olarak bir ortaya geldik. Bu toplantıları yapmakta geciktiğimizi da söylemek isterim. Türk dünyasının refahını artıracak pratik adımlara bu toplantılarla öncülük etmeliyiz. Bu formda buluşmamız dahi tek başına hem haklarımıza hem de tüm dünyaya çok güçlü bir ileti vermektedir. Dünyada ve bölgemizde belirsizlikler artıyor. Ukrayna’daki savaş ve Afganistan’daki kriz direkt bölgelerimizi etkiliyor. Büyük ölçüde bizleri etkileyen bu bölgesel gelişmelerin yanında büyük yüzden ortasındaki siyasi ve askeri rekabet yeni bir soğuk savaş tesiri oluşturdu. Bölgemizin bir tarafı Rusya ve batıya başka tarafı Çin’e komşu. Salgının sosyo ekonomik tesirleri hala devam ediyor. Çatışmalarının, ekonomik krizlerin tetiklediği göç baskısını yönetmek global bir sınama. İklim, güç ve besin krizlerinin tesirleri her bölgede hissediliyor. Bu kriz ortamı, getirdiği risklerin yanında fırsatlar da sunuyor. Derinleşen büyük güç rekabetine karşı Avrasya ve tarihi ipek yolu tekrar merkezi bir ticaret güzergahı halini alıyor. Dünyanın en büyük ticaret hacmi Asya ile Avrupa ortasında. Bu ticaret akışının tam kalbinde yer alan ülkelerimizin bu zenginliği yönetmesi gerekiyor” dedi.
“İPEK YOLU’NUN TEKRAR CANLANMASI TÜRK DÜNYASINA DAHA DA BÜTÜNLEŞTİRECEKTİR”
Jeopolitik ıstırapların, Çin ile Avrupa’nı bağlayan Kuzey Koridoru’na alternatif olan Orta Koridor için fırsatla doğurduğu söz eden Çavuşoğlu, “Orta koridor ve Hazar denizi yoluyla transit geçişler hem maliyet hem de arz güvenliği bakımından öne çıkıyor. Kadim dünyanın en kıymetli ticaret güzergahı olan İpek Yolu’nun yine canlanması Türk dünyasına daha da bütünleştirecektir. Ulaştırma altyapımızın güçlendirilmesi ticaret akışını da kolaylaştıracak. Doğu-Batı aksı kadar Kuzey-Güney ilişkisi da kıymetli. Bakü’de de söylediğim üzere Orta Doğu ülkelerinin orta Asya’ya bağlanması herkesin faydasına. Biliyorsunuz son periyotta Suudi Arabistan ve Birleşik Emirlikleri ile münasebetlerimizde yeni bir ivme yakaladık. Bu ülkeler ile birlikte farklı projeleri ele alabiliriz. Bilhassa Emirlikler ve Katar idaresi orta Asya’ya kıymet veriyor. Bu ülkeleri karayoluyla Güney Kafkasya ve orta Asya’ya bağlayabiliriz. Ticaret ve ulaştırma bakanlığımızın tabi tüm görüşleri de bu açıdan bilhassa değer arz ediyor” diye konuştu.
“BARIŞ YOLUNDA BİRLİKTE ÇALIŞMAMIZ KIYMET ARZ EDİYOR”
Ukrayna’daki savaşın dünyada krizlere yol açtığına dikkat çeken Çavuşoğlu, “Savaş sürdürülebilir ve inançlı ulaştırma çizgilerinin değerini bizlere tekrar hatırlatıyor. Güçte güzergah ve kaynak çeşitlendirilmesinin ne kadar değerli olduğunu bizlere gösterdi. Savaş güç ve besin güvenliği konusunda global sistemin kırılganlığını da ortaya çıkardı. Birçok azgelişmiş ülke savaş nedeniyle açlık tehlikesi ile karşı karşıya kaldı. Türkiye olarak adil bir tahlil için diplomatik uğraşlarımızı sürdürüyoruz. Bu gayretler sonucunda Ukrayna tahılının dünya piyasalarını inançlı bir formda ihracına yönelik doküman 22 Temmuz’da İstanbul’da Türkiye ve BM kolaylaştırıcılığında imzalandı. İstanbul’da müşterek uyum merkezi faaliyete geçti. Muahedenin imzalandı gün buğday fiyatlarında yüzde beşlik bir düşüş yaşandı. Dün yola çıkan gemi de, Türkiye’ye ulaşmış olacak bir boğazından geçerek istikametine gerçek seyretmeye devam edecek. Diplomasiyi öne çıkan bu ismimizin bilhassa Afrika’dan Asya’ya geniş bir coğrafyada olumlu bir yankı oluşturduğunu görüyoruz. Hepimizin bu sıkıntı devirde sağduyulu öne çıkaran siyasetler izlemesi, milletlerarası alandaki gücümüze güç katıyor. Sizlerin de, bilhassa Azerbaycan ve Özbekistan’ın da istikrarlı siyasetleri öne çıktı ve herkes tarafından da takdir ediliyor. Barış yolunda birlikte çalışmamız ehemmiyet arz ediyor” dedi.
“TÜRK DEVLETLERİ TEŞKİLATI’NI BİR MEMLEKETLER ARASI TEŞKİLAT HALİNE GETİRDİK”
Türk devletlerini güçlü bölgesel entegrasyon için gereken bir ögeye sahip olduğunu belirten Çavuşoğlu, “Tarihi bağlarımız, haklarımızın yakınlığı ve güçlü siyasi irade bunların başında geliyor. Bu siyasi irade sayesinde geçen yıl İstanbul Tepesi ile Türk Devletleri Teşkilatı’nı bir memleketler arası teşkilat haline getirdik. Türk dünyası için tarihi bir adım atıldı. Kasım’da Semerkant de düzenlenecek tepenin iş birliğimizde yeni sayfa açması için de çalışmalıyız. Teşkilatımızın 2040 vizyon evrakı, ulaştırma projeleri, ticaret yollarının çeşitlendirilmesi, ve ticaretin artırılması üzere ortak amaçlarımız için sağlam bir çerçeve sunuyor Türk Devletleri Teşkilatı. Bu bağlamda ikili ve üçlü düzenekleri da ehemmiyet taşıyor. Öteki taraftan orta Asya’daki dost ve kardeş ülkeler ortasındaki işbirliği platformlarının çeşitlendirilmesi memnuniyet vericiler. Örneğin periyot başkanlığını Türkmenistan’a devrettiğimiz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı değerli fırsatlar sunuyor. Cumhurbaşkanı Sayın Mirzoyev’in öncelik ettiği Orta Asya Önderler Doruğu de kıymetli bir işbirliği platformudur” dedi.
“ŞUŞA BEYANNAMESİ İLE AZERBAYCAN İLE İLGİLERİMİZİ MÜTTEFİKLİK SEVİYESİNE ÇIKARDIK”
Bağımsızlıklarının 30. yılında Azerbaycan ve Özbekistan ile Türkiye’nin ilgilerinin artık stratejik paydaşlığın ötesine geçiştiğini söz eden Çavuşoğlu, “Liderlerimizin yakın dostluğu çalışmalarımızı kolaylaştırıyor. Tarihi Şuşa Beyannamesi ile Azerbaycan ile ilgilerimizi müttefiklik seviyesine çıkardık. Özbekistan’la bu yılın Mart ayında geniş çerçeveli Stratejik İştirak Dokümanını imzaladık. Azerbaycan’ın ulu zaferi ile Güney Kafkasya’da istikrardan ve işbirliğinden yana olan ülkelerin çıkarlı olacakları yeni bir jeopolitik denklem ortaya çıktı. Herkesi bu fırsatı değerlendirmeye teşvik ediyoruz. Azerbaycan’ın Ermenistan ile ulaştırma, hudut belirleme ve barış mutabakatı görüşmelerini destekliyoruz. Biz de olağanlaşma için adım atıyor, özel temsilcilerimizin görüşmeleri aracılığı ile Azerbaycan ile istişare içinde ilerliyoruz. Doğu Zengezur ve Karabağ ekonomik bölgelerindeki tekrar imar ve inşa süreçlerine Türkiye olarak biz de gereken dayanağı veriyoruz. Hayata geçirilmesi gündemde olan yeni ulaştırma sınırları, orta Asya, Güney Kafkasya, Anadolu ve Avrupa havzalarını birbirine bağlayacak ve tüm bölgenin refahına katkıda bulunacaktır. Bu projeler hayata geçtiğinde ulaştırma, ticaret ve güç üzere çok sayıda alanda çarpan tesiri yaratacaktır. Orta Asya’da merkezi pozisyonuyla öne çıkan kardeş Özbekistan’ın dünya iktisadına entegrasyonuna yönelik ıslahat programını destekliyoruz” tabirlerini kullandı.
“TÜRK DEVLETLERİ TEŞKİLATI ÇERÇEVESİNDE BÖLGESEL VE GLOBAL BESİN TEDARİKÇİSİ POZİSYONUMUZU GÜÇLENDİRMELİYİZ”
Gıda krizinden bahsedilen bir devirde Özbekistan’ın ziraî zenginliğini değerlendirmenin çok kıymetli olduğunu vurgulayan Çavuşoğlu, “Azerbaycan’ın işgalden kurtarılmış bereketli toprakların da ziraî altyapının güçlendirilmesini destekliyoruz ve bu bahiste Cumhurbaşkanı Aliyev’in liderliğinde Azerbaycan çok değerli adımlar atmıştır. Türk Devletleri Teşkilatı dahilinde bölgesel ve global besin tedarikçisi pozisyonumuzu güçlendirmeliyiz. Global güç bağlamında petrol ve doğal gaza artan talep, güçlü bir ulaştırma ve güç alt yapısı kurabildiğimiz taktirde bölgemizin ehemmiyetini daha da arttıracaktır. Bölgesel barış, istikrar ve ekonomik işbirliği konusundaki ortak yaklaşımımızı bugün Taşkent Bildirisi ile pekiştirmekten memnuniyet duyuyoruz. İnşallah bu mekanizmanı daima hale getireceğiz ve somut projelerin takipçisi olacağız” formunda konuştu.
