Türkiye, İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üye olmak için yaptığı müracaata güvenlik tasaları giderilmeden olumlu karşılık vermeme yaklaşımından vazgeçmezken sorunun aşılmasına yönelik diplomatik uğraşlar son dakikaya kadar sürdürülecek. Resmi oturumları 29-30 Haziran’da yapılacak Madrid Zirvesi’nde bu bahiste ilerleme sağlamak istediklerini gizlemeyen NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, tarafları toplantı öncesinde bir ortaya gelmeye davet etti. Davete tüm taraflar olumlu karşılık verdi. Bu çerçevede tepe öncesinde en az tepenin kendisi kadar kritik bir dörtlü tepe gerçekleştirilecek. Bugün yapılacak toplantıya Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinisto, İsveç Başbakanı Magdalena Andersson ve Stoltenberg katılacak.
BEKLENTİLER SÜRÜYOR
Türkiye, şu ana kadar yürütülen müzakerelerde tutumunu net bir halde ortaya koydu. Ankara, iki ülkenin terörle çaba halinde somut değişiklik görmek istiyor. Bu değişikliği görmek için de iki ülkenin somut adımlar atmasını ve beklentileri karşılayıcı, kayıt altına alınacak taahhütlerde bulunmasını talep ediyor. Her ne kadar gerek İsveç ve Finlandiya gerekse NATO’nun öteki ülkeleri Madrid Zivresi’nde besbelli ilerleme sağlanmasını arzulasalar da Türkiye bu toplantıyı son tarih ya da dönüm noktası olarak görmüyor.
İHTİYATLI YAKLAŞIM
Dün basın toplantısı düzenleyen Stoltenberg de beklentileri yükseltmekten kaçınan ihtiyatlı bir telaffuz kullandı. Türkiye’nin telaşlarının ele alınması gerektiğini bir defa daha vurgulayan Stoltenberg, “Toplantının gayesi alışılmış ki ilerleme sağlamak lakin rastgele bir vaatte bulunmayacağım. Emel ilerleme sağlamak fakat bunun olup olmayacağını söylemek için çok erken” dedi. Doruğun bir son tarih olmadığının altını çizen Stoltenberg, İsveç ve Finlandiya başkanlarıyla NATO başkanlarının Madrid’de olmasının tahlile ait ne kadar ilerleme sağlanabileceğini görmek için bir fırsat oluşturduğunu söyledi. Stoltenberg, “Yapabileceğim tek şey, meseleye mümkün olan en kısa müddette tahlil bulunması için mümkün olduğu kadar çok ve ağır çalışacağımızı vaat etmek” diye konuştu.
BRÜKSEL’DE AĞIR TEMAS
Brüksel’de de dün ağır bir diplomasi trafiği yaşandı. Geçen hafta Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ve Dışişleri Bakan Yardımcısı Sedat Önal’ın, İsveç ve Finlandiya’dan yetkilileri bir ortaya getiren toplantı, Stoltenberg ile Erdoğan’ın cumartesi yaptıkları görüşmede varılan uzlaşı bağlamında tekrarlandı. Türkiye’nin korkularını giderme konusunda Finlandiya’ya kıyasla daha ağır gayret harcaması kaçınılmaz gözüken İsveç de tepe öncesinde diplomatik temaslarını ağırlaştırdı. Andersson, tepe için Madrid’e geçmeden Brüksel’deki NATO karargâhında Stoltenberg’le bir ortaya geldi.
İADE TALEPLERİ DEĞERLENDİRİLİYOR
İkilinin görüşmenin akabinde ortak basın açıklamasında Andersson şunları söyledi: “Bu mevzular Hatalıların İadesine Dair Avrupa Mukavelesi uyarınca hukuk sistemimiz tarafından süratli ve dikkatli bir halde ele alınmaktadır. İsveç terörizm için inançlı bir sığınak değildir ve olmayacaktır. İlgili makamlar güvenlik tehdidi oluşturabilecek şahısların hudut dışı edilmesi için ağır bir biçimde çalışmaktadır ve halihazırda süreç gören kıymetli sayıda evrak bulunmaktadır.”
Türkiye’ye yönelik silah kısıtlamalarına da değinen Andersson, üyeliklerinin tüm NATO müttefiklerine yönelik ihracat denetimi ve savunma materyalleri açısından tesirlerinin olacağını belirterek, “İttifak dayanışması ulusal düzenleyici çerçevemize yansıtılacaktır” dedi. Andersson, terör örgütlerine iştirakin kabahat sayılmasının önünü açacak anayasa değişiklikleri hazırlanmakta olduğunu söyledi. Türkiye’nin İsveç’ten en kıymetli beklentileri ortasında terör örgütü mensuplarının iadesi var.
SOĞUK SAVAŞ SONRASI EN DEĞERLİ BULUŞMA
Madrid Doruğu, kayıtlara NATO açısından Soğuk Savaş’ın sona ermesinden bu yana en kritik tepelerden biri olarak geçecek. İttifak açısından dönüştürücü olma potansiyeli taşıyan dorukta kıymetli kararlar alınacak, güçlü bildiriler verilecek.
– RUS TEHDİDİ: Bir devir Rusya için ‘stratejik ortak’ vurgusunu kullanan NATO, yeni Stratejik Konsept’te bu ülkeyi, ‘güvenlik açısından en bariz ve direkt tehdit’ olarak nitelendirecek.
– ÇİN VURGUSU: Stratejik Konsept’te birinci kere Çin vurgusu yapılacak ve bu ülkenin NATO’nun güvenlik ve çıkarlarına karşı sınamalara yer verilecek.
– TERÖRLE ÇABA OTURUMU: Terörle gayrete genelde bildirilerde yer veren NATO, bu defa güney kaynaklı sınamalara ait bir oturum düzenleyecek. Terörle çaba bu oturumun ana mevzu başlıkları ortasında yer alacak.
– TAM SAVUNMA: Bilhassa Rusya karşısında müttefiklerin korunması için caydırıcılık yaklaşımı izleyen NATO, odağa egemenliğin ve toprak bütünlüğünün tam korunmasını alacak.
– 300 BİN ASKER: Doğuda müttefiklerin korunması için tedbirler arttırılacak. NATO Mukabele Gücü (NRF) dönüştürülecek. Yüksek hazırlık düzeyindeki güçlerin sayısı 300 binin üzerine çıkacak.
– UKRAYNA’YA DAYANAK: Kapsamlı Dayanak Paketi devreye sokulacak.
– ASYA-PASİFİK BOYUTU: Asya-Pasifik Dörtlüsü olarak isimlendirilen Avustralya, Japonya, Yeni Zelanda ve Güney Kore birinci sefer NATO Zirvesi’ne katılacaklar.
