Rus devlet şirketi Gazprom, 27 Temmuz gece yarısından itibaren “Kuzey Akım-1” doğalgaz boru çizgisi üzerinden Almanya’ya yalnızca yüzde 20 kapasitede gaz pompalanacağını duyurdu. Rusya’nın aldığı bu karar, Avrupa Birliği (AB) ülkelerini alarma geçirirken Rusya’daki güç uzmanları esprili bir lisanla, “Moskova, bundan bu türlü Ukrayna krizi çözülene kadar Avrupa’ya yalnızca çakmakları doldurmaya yetecek gaz verecek” demeye başladı. Rusya’nın doğalgaz silahını devreye sokmasının başta Almanya iktisadı olmak üzere tüm AB ülkelerinde önemli ekonomik sakinliğe yol açacağı iddia ediliyor.
GEREKÇE YAPTIRIMLAR
Moskova, Avrupa’ya doğalgaz savaşı açarken, Batı’nın yaptırımlarını da kararına münasebet gösterdi. Yaklaşık iki ay evvel AB’nin Rusya’ya yönelik uygulamaya başladığı ekonomik yaptırımlar çerçevesinde Gazprom şirketi tarafından boru çizgisine gaz pompalayan Alman Siemens marka dev türbin, tamir ve bakım için Siemens şirketinin Kanada’daki fabrikasına gönderilmişti. Tamir edilen türbin, yaptırımlara takıldığı ve Rusya’ya bir türlü dönemediği için Moskova geçen ay birinci adımı atarak Avrupa’ya gaz sevkıyatını yüzde 40 civarında düşürmüştü.
MOSKOVA’NIN BAHANESİ
İlk alarm zilinin çalmasıyla Siemens şirketinin bakımını yaptığı türbinin Rusya’ya iade edilmesi kararlaştırıldı. Böylelikle iki gün evvel boru sınırına doğalgaz pompalayan türbin Rusya’ya sertifika evrakıyla geri iade edildi. Lakin Moskova, iade edilen türbinin sertifika evrakını yetersiz ilan etti. Rusya, birebir vakitte ‘Kuzey Akım-1’ boru sınırında kullanılan ikinci Siemens marka türbin de devre dışı kaldığı için sevkıyatı yüzde 20 düzeylerine indireceğini ilan etti. Öte yandan Avusturya ülkedeki Gazprom’a ilişkin Haydah yeraltı doğalgaz deposunu millileştirdi. Bu deponun kış için hazırlanması misyonunu RAG Austria AG şirketine verdi.
ZELENSKİ: BOYUN EĞMEYİN
Rusya’nın Avrupa’ya doğalgaz sevkıyatında önemli kısıtlamaya gitmesi Avrupa’da bomba tesiri yarattı. Avrupa gaz piyasasında bin metreküp doğalgaz fiyatı birkaç saat içinde 2 bin dolar düzeyini aştı. Ukrayna önderi Volodimir Zelenski de Batılı ülkelere güç krizi karşısında “Putin’e boyun eğmeyin” davetini yaptı. Zelenski, “AB, bir an evvel Rusya’ya daha kapsamlı yaptırımlar ilan etmeli. Ukrayna’ya da silah yardımını arttırmalı” açıklamasını yaptı.
HEDEF ALMAN EKONOMİSİ
Rusya’nın Almanya’ya günlük gönderdiği doğalgaz ölçüsünü 67 milyon metreküpten 33 milyon metreküpe düşürmesi ile Moskova’nın, Alman iktisadını çökertmeyi hedeflediği konuşulmaya da başlandı. Kremlin’de Avrupa Birliği’nin lokomotif ülkesi Almanya iktisadında başlayacak sakinliğin geride kalan AB ülkelerine de yansıyarak ayrışmalara neden olacağı hesapları yapılıyor.
AVRUPA BU TÜRLÜ ÇIKIŞ ARIYOR
Rus doğalgazı konusunda yaşanan kasvet kimi tedbirlerin alınmasını kaçınılmaz kılıyor. Kimi ülkeler şimdiden adım atmaya başladı:
1- NÜKLEER VE KÖMÜR REVAÇTA: AB ülkeleri Rus doğalgazının kesilmesinin yaratacağı boşluğu doldurma gayretine girerken oluşan tablo bilhassa nükleerden çıkışın yavaşlayabileceğini gösteriyor. Gerekmesi halinde petrol ve kömürün daha fazla kullanılması da gündemde.
2- FRANSA CEZA KESECEK: Fransa, tasarruf tedbirlerini devreye sokmaya başladı. Gece 01:00-6:00 ortasında elektrikli reklam panolarına yasak geliyor. Dükkânların klima ya da ısıtma sistemleri çalışırken kapılarını açık tutmaları da yasaklanacak. Yasaklara uymayanlara 750 Euro’ya (13 bin 560 TL) kadar ceza kesilebilecek.
3- KAMUDA TASARRUF: Tasarruf tedbirleri çerçevesinde bilhassa sanayi ve kamu dalının örnek olması hedefleniyor. Kamu binalarında ısıtmanın ortam ısısının 19 dereceye düşmesi, klimanın ise fakat ortam ısısının 26 dereceye ulaşması halinde kullanılması bedellendiriliyor. Kullanılmayan elektrikli aletlerin büsbütün kapatılması, binaların gece ışıklandırılmaması da gündemde.
4- BİREYLERE DE MİSYON DÜŞÜYOR: Tasarruf tedbirlerinin en son bireylere yansıtılması öngörülse de onlardan da beklentiler var. Konutlardaki ısının tasarruf mantığıyla ayarlanması bunların başında geliyor.
5- YAŞLILAR GÜNEYE GİTSİN: En farklı tasarruf tekliflerden biri geçtiğimiz aylarda Almanya’dan geldi. Seyahat Acentaları Derneği (VUSR) Lideri Marija Linnhoff, Alman emeklilerin tüm soğuk ayları güney ülkelerinde geçirmesini önerdi.
AB, RUSYA’YA KARŞI ZAR GÜÇ ANLAŞTI
Doğalgazı baskı ögesi olarak kullanan Rusya’nın kış aylarında bariz seviyede ya da tam kesintiye gitmesi durumunda zorda kalmamak için tedbir almaya çalışan Avrupa Birliği ülkeleri, gönüllülük bazında yüzde 15’lik kesinti konusunda anlaştı. AB Komisyonu’nun önerisi muafiyetler ve sapmalarla sulandırılsa da Brüksel varılan uzlaşının Rusya’ya karşı “birlik mesajı” niteliğinde olduğu görüşünde. Kimi üye ülkelere tanınan muafiyetlerle 45 milyar metreküpe denk düşen tasarruf amacına ulaşılıp ulaşılamayacağı şimdiden tartışma konusu oldu. Kurulun önerdiği, gerekmesi halinde kesintinin mecburî hale getirilmesini sağlayacak düzenek da üye ülkelerin çıkarları gözetilerek zorlaştırıldı.
