Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin, 7 Ekim 1952 doğumlu, yani bugün 70 yaşına basıyor.
İngiliz siyaset bilimci Mart Galeotti, Putin’in 70 yıllık hayatındaki 7 değerli dönüm noktasını BBC News için kaleme aldı. İşte Galeotti’nin yorumlarıyla genç Vladimir’in “Vladimir Putin” haline gelmesinde tesirli olan 7 olay…
1964 – JUDOYA BAŞLADI
İkinci Dünya Savaşı sırasındaki 872 günlük kuşatmanın izlerini taşımakta olan Leningrad kentinde doğmuş olan genç Vladimir okul hayatı boyunca daima huysuz ve doğuşçu bir çocuk olarak tanındı. Hatta o yıllardaki en yakın arkadaşının aktardığına nazaran, “Kavgaya girerken karşısında kim olduğuna hiç bakmazdı zira hiç korkmazdı”.
Leningrad sokakları çetelerden geçilmiyordu. Bu ufak tefek lakin gözü pek çocuk, hasımları karşısında öne geçmesine yardımcı olacak bir maharete gereksinimi olduğunu biliyordu.
O nedenle 12 yaşındayken evvel Rusya’ya mahsus bir savunma sporu olan ‘sambo’ya akabinde da judoya başladı.
Kararlı ve disiplinli bir sportmendi. 18 yaşına geldiğinde judoda siyah nesil sahibi oldu ve ulusal gençler şampiyonasında üçüncülük elde etti.
Takip edenlerin bildiği üzere, judodaki başarısı Putin’in yıllardır dikkatle inşa ettiği sert erkek imajının en değerli ayaklarından birini oluşturuyor. Lakin judonun Putin’in hayatındaki kıymeti bununla hudutlu değil; birebir vakitte dış dünyanın tehlikelerine karşı her vakit hazır olmayı savunan hayat ideolojisinin de bir kesimi.
Putin’in biyografilerinde sık sık karşımıza çıkan şu kelamını de unutmayalım: “Eğer hengame kaçınılmazsa evvel sen vurmalısın. O kadar sert vurmalısın ki rakibin ayağını bile kaldıramamalı.”
1968 – KGB’YE İŞ BAŞVURUSU YAPTI
Leningrad’ın Liteyniy Prospekt isimli geniş caddesinin 4 numarasında bulunan ve kentin en yüksek binası olan Bolşoy Dom (büyük ev) KGB’nin siyasi polis kolunun merkezi olarak hizmet veriyordu.
Vatandaşların rahat rahat girip çıkmak şöyle dursun, mümkün olduğunca uzak durmaya çalıştığı bir binaydı Bolşoy Dom. Hatta Stalin periyodunda burada sorgulanan o kadar çok kişi gulag’lara (çalışma kampı) gönderilmişti ki halk ortasında bu yüksek binanın bodrum katından Sibirya’nın görülebildiğine dair espriler bile yapılır olmuştu.
Genç Vladimir, 16 yaşındayken o binanın kapısından girdi, kırmızı halılarla kaplı resepsiyonda ilerleyip müracaatta bekleyen görevliye “Buraya nasıl katılabilirim?” diye sordu. Karşısındaki gencin bu sorusunun latife olabileceğini düşünen görevliden “Önce askerlik yapman ya da bir üniversiteden mezun olman gerek” cevabını aldığında ise “Hangi kısmı okusam daha âlâ olur?” diye sormayı ihmal etmedi.
Aldığı yanıt “hukuk”tu. O andan itibaren hukuk fakültesini muvaffakiyetle tamamlamaya odaklanan Putin, mezun olduktan sonra KGB’ye katıldı.
Putin için KGB, çetelerle dolu Leningrad sokaklarının en güçlü çetesiydi. Parti ilişkisi olmayanlara bile güvenlik ve ilerleme imkânı sağlayan bir kurumdu.
Aynı vakitte bir şeyleri değiştirip ülkesinin ve halkının geleceğinde fark yaratmasına da imkân sağlayan bir işti bu. İlerleyen yıllarda gençliğinde severek izlediği casus sinemalarıyla ilgili olarak, “Bir casus binlerce kişinin yazgısına karar verebiliyor” diyecekti.
Dresden yıllarında çıkarılan Stasi kimlik kartı
1989 – ÖFKELİ KALABALIK ETRAFINI SARDI
Ne var ki büyük umutlarla adım attığı KGB mesleği, Putin’in beklediği üzere gitmedi. Kötü bir çalışan değildi lakin çok fazla yükseleceğe de benzemiyordu. Tekrar de büyük bir uğraşla Almanca öğrendi ve 1985 yılında KGB’nin Dresden’de bulunan bağlantı ofisine tayin oldu.
Putin’in Almanya’daki hayatı epeyce rahat ve keyifli giderken Kasım 1989’da Doğu Almanya rejimi akıl almaz bir süratle yıkılmaya başladı.
5 Aralık günü öfkeli bir kalabalık, Dresden’de bulunan KGB binasının etrafını sardı. Putin can havliyle en yakın Kızıl Ordu garnizonunu arayıp müdafaa istedi. Telefonun başka ucundaki çaresiz sesten, “Moskova’dan buyruk gelmedikçe hiçbir şey yapamayız ve Moskova’dan hiç ses yok” karşılığını aldı.
Putin merkezi gücün apansız çökmesinin ne kadar korkutucu bir şey olduğuna Dresden’de şahit oldu. Bunun sebebinin Sovyetler Birliği başkanı Mihail Gorbaçov’un bir kusuru olduğunu düşünüyordu. Gorbaçov, karşısına çıkan muhalefete süratle ve kararlılıkla karşılık vermemişti. Putin birebir yanılgıyı asla tekrarlamamaya yemin etti.
Batı dünyasında Rusya önderine dair yapılmış en kapsamlı çalışmalardan biri kabul edilen “We Need To Talk About Putin” (Putin Hakkında Konuşmalıyız) ve yakın vakitte raflarla buluşacak olan “Putin’s Wars” (Putin’in Savaşları) kitaplarının muharriri olan Prof. Mark Galeotti, tıpkı vakitte da Mayak Intelligence’ın yöneticisi.
Putin’in Dresden’de vazife yaptığı yıllarda çekilmiş askeri üniformalı bir fotoğrafı
1992 – ‘PETROL KARŞILIĞI GIDA’ PROGRAMININ ARABULUCULUĞUNU YAPTI
Sovyetler Birliği’nin çöküşünün akabinde KGB’den ayrılan Putin yeni ismi St. Petersburg olan kentin reformcu belediye liderinin yanında çalışmaya başladı.
Ekonomi hür düşüş halindeydi. Putin’e kentin halkının hayatını kolaylaştıracak bir muahedeyi yürütme misyonu verildi: 100 milyon dolar kıymetinde petrol ve metal karşılığında besin tedarikini sağlamak.
Ancak bu mutabakatın halkın hayatına pek tesiri olmadı. Hatta mutabakata ait bir soruşturma kapsamında 100 milyon doların Putin’in, arkadaşlarının ve kentte faaliyet gösteren çetelerin kasasına gittiği öne sürüldü. (Soruşturma evrakı kısa müddet içinde kapatıldı.)
90’lı yıllarda Putin siyasi nüfuzun paraya çevrilebilecek bir kıymet olduğunu öğrendi.
2008 – GÜRCİSTAN’IN İŞGALİ
Putin, 2000 yılında Rusya devlet lideri olduğunda Batı’yla olumlu bir münasebet kurmayı umuyordu. Bu ilginin şartlarını Rusya belirleyecekti. Bir vakitler Sovyetler Birliği toprağı olan ülkelerin Rusya’nın tesir alanında kalması da bu şartlardan biriydi.
Ancak Rus önderin iyimserliği kısa müddet içinde evvel hayal kırıklığına akabinde da öfkeye dönüştü. Putin Batı’nın Rusya’yı aktif bir biçimde yalnızlaştırmaya ve alçaltmaya çalıştığına inanmaya başladı.
Gürcistan Devlet Lideri Mihail Saakaşvili’nin ülkesini NATO üyesi yapmaya kararlı olduğunu açıklaması Putin’i daha da öfkelendirdi. Gürcistan’ın Rusya takviyeli ayrılıkçı bölge Güney Osetya üzerinde tekrar denetim sağlama istikametinde adımlar atması da Putin’e harekete geçmek için gereksinim duyduğu ortamı sağladı.
Rus güçleri Gürcistan ordusunu 5 gün içinde yerle bir etti ve Saakaşvili’yi bir barış mutabakatı imzalamaya zorladı.
Bu durum Batı’yı öfkelendirdi lakin bir yıl içinde ABD Lideri Barack Obama, Rusya’yla alakaları “sıfırlama” teklifini getirdi. Üstüne bir de Moskova 2018 Dünya Kupası konut sahipliği ile onurlandırıldı.
Bütün bunlar Putin için yanlışsız hareket ettiğini gösteren işaretlerdi: Zayıf ve tutarsız Batı dünyası başta oflayıp poflasa da kararlı irade karşısında eninde sonunda geri adım atıyordu.
2011-2013 – MOSKOVA PROTESTOLARI
2011 yılında gerçekleşen parlamento seçimlerine hile karıştığı tarafındaki yaygın inanç protestolara neden oldu. Putin’in 2012’de yapılacak başkanlık seçimlerinde tekrar aday olacağını açıklaması bu protestoları daha da alevlendirdi.
Adını göstericilerin toplandığı meydandan alan Bolotnaya Protestoları, halkın Putin’e yönelik muhalefetinin bugüne kadarki en büyük yansıması oldu.
Putin şovların Washington tarafından başlatıldığını ve yönetim edildiğine inanıyor ve direkt ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton’ı suçluyordu.
Bu protestolar Putin’i Batı’nın kendisinin sonunu getirmek istediğine yönelik inancını daha da kuvvetlendirdi. Artık savaş başlamıştı.
Pandeminin en başında 24 Mart 2020’de çekilen bu kare Moskova’daki bir hastane ziyaretinden
2020-2021 – KORONAVİRÜS KAPANMALARI
Covid-19’un bütün dünyayı kasıp kavurduğu günlerde, Putin kuralları çok keskin bir karantinaya girdi. Kendisiyle görüşecek herkesin, muhafazaların kontrolü altında 15 gün evvelce izolasyona girmesini talep ediyordu. Bu bireyler toplantı öncesi de mikropları öldüren ultraviyole ışınlar altından geçiyor ve üstlerine dezenfektan sıkılıyordu.
Bu sıkı kurallar, Putin’in yüz yüze görüştüğü müttefiklerinin ve danışmanlarının sayısını güzelce azalttı. Geriye yalnızca her şeye evet diyen ve en az Putin kadar sert görüşlere sahip olan birkaç kişi kaldı.
Alternatif görüşlere maruziyeti gitgide azalan, ülkesinin geri kalanıyla bağı gitgide zayıflayan Putin bütün varsayımlarının yanlışsız, bütün ön yargılarının makul olduğunu düşünmeye başladı. Ukrayna işgalinin tohumları da bu türlü atıldı.
İş insanı Yuri Kovalçuk’un Putin’in pandemi sırasında görüştüğü az sayıdaki bireyden biri olduğu biliniyor.
BBC News’de Mark Galeotti imzasıyla yayımlanan “Vladimir Putin at 70: Seven pivotal moments that made him” başlıklı haberden derlenmiştir.
