Ukrayna işgalinin neden olduğu besin krizini aşmak üzere Türkiye ve Birleşmiş Milletler’in arabuluculuğuyla kurulan “tahıl koridoru”ndan 268 gemi geçti. Müşterek Uyum Merkezi’nin Marmara Denizi’nde yürüttüğü kontrollere katılarak süreci yerinde gözlemledi.
GÜNDE 20 GEMİ
Denetim faaliyeti, mutabakata taraf 4 grubun Zeytinburnu’ndaki liman alanında buluşmasıyla başlıyor. Burada gruplar, ikişer temsilciden oluşacak 5 time ayrılıyor. Hava kaidelerine bağlı olarak her tim günde 3-4 gemide faaliyette bulunuyor.
İKİ KIYMETLİ KURAL
İki değerli kural var. Birincisi, Rus üyelerin fotoğraflarını çekmek yasak. İkincisi ise tahılı böcek üzere zararlılardan korumak için ambarlara zehirli gaz basılıyor. Kapaklar açılırken ambar bölgesinde olmak yasak.
MERSİN’E BEZELYE
Hangi gemiye çıktığımızı öbür takım üyeleriyle birlikte denizin ortasında öğreniyoruz. Rotamız Panama bandıralı “Nil Demir”. Gemi, Çernomorsk limanından aldığı 3700 ton bezelyeyi Mersin’e götürüyor.
Gemiye çıktığımızda yükün fizikî incelemesi kısa sürüyor. Asıl uzun iş evrak kısmı. Tek tek çalışanın pasaportları denetim ediliyor. Yük ve yakıt ölçüsü hesap makineleri ile tekrar tekrar hesaplanıyor.
İHLAL EDEN BEKLİYOR
Konuştuğumuz yetkililer, ihlal tespit edilen geminin, birkaç gün içinde tekrar denetlenmek üzere beklemeye alındığını söyledi. Genelde doküman eksikliği ya da ambardaki gazın inançlı düzeyde olmaması ihlale münasebet oluşturuyor.
BM vazifelisi Avani Nissanka, takımlar ortasında uyumsuzluk yaşanıp yaşanmadığına dair sorumuza, “Herkesin dünya için yararlı bir iş yaptıkları şuuruyla birlikte çalıştığı” cevabını verdi.
MAYIN ENDİŞESİ
Geminin üçüncü kaptanı Samet Özdemir, savaştan evvel birebir güzergâhta çalışmış. Olağanda Boğaz’da bekleme müddetinin iki gün olduğunu söylüyor. Biz çıktığımızda gemi sekiz gündür kontrol sırası bekliyordu.
Gemi çalışanı, Ukrayna’ya giderken en çok mayınlardan korktuklarını, rotalarının ve yüklemenin çok sıkı halde denetim edildiğini de anlattı.
SÜRE YETMEYECEK
Tahıl koridoru mutabakatı 22 Temmuz’da 120 gün müddetli olacak formda imzalandı. Şu ana kadar 268 gemi İstanbul’a geldi, lakin bunların 60 kadarı hala kontrol sırası bekliyor. İşgalin başında Ukrayna’daki depolarda 20 milyon ton tahıl vardı ve bunun mutabakat müddetinde eritilmesi hedefleniyordu.
Hürriyet editörü Muhammed KAFADAR ve foto editörü Levent KULU dünkü denetleme faaliyetlerini izledi.
