Mayıs ayında ENAG’a nazaran yüzde 160.7, Türkiye İstatistik Kurumu’na nazaran ise yüzde 73.5’e yükselen enflasyon, çalışanların maaşlarındaki erimeyi hızlandırdı. Taban ücretliler temmuz ayında maaşlarının artmasını beklerken, memur ve emekliler dışındaki özel bölüm çalışanları da umudunu muhtemel bir orta artırıma bağladı. Lakin hükümet yetkililerinin yaptığı farklı açıklamalar nedeniyle temmuz ayında minimum fiyata artırım yapılıp yapılmayacağı belirsizliğini koruyor.
Yaklaşık 10 milyon personel taban fiyatla çalışıyor
DİSK-AR’ın raporuna nazaran, Türkiye’de minimum fiyatın yüzde 20 fazlası ve altında fiyat alan emekçilerin sayısı 9.7 milyon. Tüm fiyatlı çalışanların yüzde 50’ye yakını bu kapsamda. Tüm fiyatlı çalışanların yüzde 64’ü ise (12.5 milyon işçi) minimum fiyatın altı ile taban fiyatın 1.5 katı ortasında fiyat elde ediyor. Özel kesim emekçilerinin yüzde 21.8’i minimum fiyata erişemiyor. Özel dalda taban fiyat ve altında fiyatla çalışanların oranı yüzde 44 ve minimum fiyat civarında çalışanların oranı yüzde 69. 8.4 milyonu aşkın özel bölüm emekçisi de taban fiyatın yüzde 20’si ve altında fiyatlarla çalışıyor.
Asgari fiyatlı bu yıl 21 bin lira kaybedecek
Yine DİSK-AR tarafından hazırlanan rapora nazaran, 2021 Aralık ayında yüzde 50.5’lik artışla 4 bin 253 TL olarak belirlenen net taban fiyat bu yıl enflasyon karşısında süratle eridi. 2022’nin birinci 5 ayı için minimum fiyatın toplam alım gücü kaybı 5 bin 7 TL’yi buldu. Şayet temmuzda artırılmazsa taban ücretlinin bu yılki kaybı en az 20 bin 726 TL olacak.
Reel brüt fiyat 6 ayda yüzde 10 eridi
Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) Yöneticisi Prof. Dr. Seyfettin Gürsel, gerçek brüt fiyatlarda bu yılın birinci 5 ayında yaklaşık yüzde 10 erime olduğuna dikkat çekerek, temmuzda başta taban fiyat olmak üzere özel bölümde orta artırım yapılmasının kural olduğunu söyledi.
Başka ülkede olsa kıyamet kopardı
12 Eylül 1980’de sendikalar kapandığı için çalışanların gelirlerinde yüzde 25 kayıp olduğunu, durumun 1989’da lakin telafi edilebildiğini belirten Gürsel, “Eğer temmuzda taban fiyata artırım yapılmazsa dar gelirlilerin alım gücü düzgünce eriyecek. Enflasyon bu süratle giderse yılbaşına kadar maaşlarının üçte birini kaybedebilir düşük ücretliler. Şayet bu türlü bir durum öbür ülkelerde olsaydı çoktan kıyamet kopmuştu” dedi.
Ücretliler ulusal gelirden hisse almıyor
Gürsel, yılın birinci çeyreğinde açıklanan gayri safi yurtiçi (GSYH) sayılarının ücretlilerin ulusal gelirden aldığı hissedeki azalmayı bir sefer daha gözler önüne serdiğine de dikkat çekerek, şunları söyledi:
“Ücretlilerin ulusal gelirden aldığı hisse 2020 yılının son çeyreğinde yüzde 39.1’di. Fakat bu yılın birinci çeyreğinde yüzde 31.5’e düştü. Yalnızca bu sayı bile ücretlilerin gelirlerindeki azalmayı gösteriyor. Bu türlü giderse çalışanlar zarurî harcamalarını bile yapamaz hale gelecekler. Bu nedenle minimum fiyatın kesinlikle bölgelere nazaran düzenlenmesi gerekiyor. Zira bölgeler ortasında temel muhtaçlık unsurlarının fiyatları ortasında büyük fark var. Minimum fiyatın bu yıl 4.250 liraya yükseltilmesi rahatlattı lakin enflasyon patlayınca başa geri döndük. BETAM’ın yaptığı bir araştırmaya nazaran, İstanbul’da fabrikalar minimum fiyata çalıştıracak mavi yakalı emekçi bulamıyorlar zira bu para artık onlara yetmiyor.”
Mayıs ayında ENAG’a nazaran yüzde 160.7, Türkiye İstatistik Kurumu’na nazaran ise yüzde 73.5’e yükselen enflasyon, çalışanların maaşlarındaki erimeyi hızlandırdı. Taban ücretliler temmuz ayında maaşlarının artmasını beklerken, memur ve emekliler dışındaki özel bölüm çalışanları da umudunu muhtemel bir orta artırıma bağladı. Lakin hükümet yetkililerinin yaptığı farklı açıklamalar nedeniyle temmuz ayında minimum fiyata artırım yapılıp yapılmayacağı belirsizliğini koruyor.
Yaklaşık 10 milyon personel taban fiyatla çalışıyor
DİSK-AR’ın raporuna nazaran, Türkiye’de minimum fiyatın yüzde 20 fazlası ve altında fiyat alan emekçilerin sayısı 9.7 milyon. Tüm fiyatlı çalışanların yüzde 50’ye yakını bu kapsamda. Tüm fiyatlı çalışanların yüzde 64’ü ise (12.5 milyon işçi) minimum fiyatın altı ile taban fiyatın 1.5 katı ortasında fiyat elde ediyor. Özel kesim emekçilerinin yüzde 21.8’i minimum fiyata erişemiyor. Özel dalda taban fiyat ve altında fiyatla çalışanların oranı yüzde 44 ve minimum fiyat civarında çalışanların oranı yüzde 69. 8.4 milyonu aşkın özel bölüm emekçisi de taban fiyatın yüzde 20’si ve altında fiyatlarla çalışıyor.
Asgari fiyatlı bu yıl 21 bin lira kaybedecek
Yine DİSK-AR tarafından hazırlanan rapora nazaran, 2021 Aralık ayında yüzde 50.5’lik artışla 4 bin 253 TL olarak belirlenen net taban fiyat bu yıl enflasyon karşısında süratle eridi. 2022’nin birinci 5 ayı için minimum fiyatın toplam alım gücü kaybı 5 bin 7 TL’yi buldu. Şayet temmuzda artırılmazsa taban ücretlinin bu yılki kaybı en az 20 bin 726 TL olacak.
Reel brüt fiyat 6 ayda yüzde 10 eridi
Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) Yöneticisi Prof. Dr. Seyfettin Gürsel, gerçek brüt fiyatlarda bu yılın birinci 5 ayında yaklaşık yüzde 10 erime olduğuna dikkat çekerek, temmuzda başta taban fiyat olmak üzere özel bölümde orta artırım yapılmasının kural olduğunu söyledi.
Başka ülkede olsa kıyamet kopardı
12 Eylül 1980’de sendikalar kapandığı için çalışanların gelirlerinde yüzde 25 kayıp olduğunu, durumun 1989’da lakin telafi edilebildiğini belirten Gürsel, “Eğer temmuzda taban fiyata artırım yapılmazsa dar gelirlilerin alım gücü düzgünce eriyecek. Enflasyon bu süratle giderse yılbaşına kadar maaşlarının üçte birini kaybedebilir düşük ücretliler. Şayet bu türlü bir durum öbür ülkelerde olsaydı çoktan kıyamet kopmuştu” dedi.
Ücretliler ulusal gelirden hisse almıyor
Gürsel, yılın birinci çeyreğinde açıklanan gayri safi yurtiçi (GSYH) sayılarının ücretlilerin ulusal gelirden aldığı hissedeki azalmayı bir sefer daha gözler önüne serdiğine de dikkat çekerek, şunları söyledi:
“Ücretlilerin ulusal gelirden aldığı hisse 2020 yılının son çeyreğinde yüzde 39.1’di. Fakat bu yılın birinci çeyreğinde yüzde 31.5’e düştü. Yalnızca bu sayı bile ücretlilerin gelirlerindeki azalmayı gösteriyor. Bu türlü giderse çalışanlar zarurî harcamalarını bile yapamaz hale gelecekler. Bu nedenle minimum fiyatın kesinlikle bölgelere nazaran düzenlenmesi gerekiyor. Zira bölgeler ortasında temel muhtaçlık unsurlarının fiyatları ortasında büyük fark var. Minimum fiyatın bu yıl 4.250 liraya yükseltilmesi rahatlattı lakin enflasyon patlayınca başa geri döndük. BETAM’ın yaptığı bir araştırmaya nazaran, İstanbul’da fabrikalar minimum fiyata çalıştıracak mavi yakalı emekçi bulamıyorlar zira bu para artık onlara yetmiyor.”
