BM Dünya Besin Programı’na (WFP) nazaran savaştan evvel, Ukrayna tarafından üretilen 400 milyon insanı beslemeye yetecek besinin birçok, ülkenin ‘yedi’ Karadeniz limanı aracılığıyla ihraç ediliyordu. Çatışmanın başlamasından sekiz ay evvel, limanlardan 51 milyon metrik tona yakın tahıl taşındı. Savaşın başlamasından sonraki ayda, buğday ve mısır ihracat fiyatları, 2021 ve 2022’nin başlarındaki süratli artışların üzerine sırasıyla yüzde 22 ve yüzde 20 arttı.
DÜNYA BUĞDAYINI KARŞILAYAN ÜLKELER
Dünya Tarım Üretimi sitesinin 2021-2022 datalarına nazaran AB ülkelerinin toplam üretimi dışında en fazla buğday üreten birinci on ülke ortasında Çin, Hindistan, Rusya sırasıyla birinci üç sırayı paylaşırken 6’ıncı sırada yaklaşık 33 milyon tonla Ukrayna ve 10’uncu sırada ise Türkiye yer aldı.
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER PLANI
Türkiye ve İtalya, Ukrayna’nın yaklaşık 20 milyon ton olduğu tabir edilen buğdayın, BM konvoyuyla korunarak Odesa ve başka limanlardan Boğaz’a gerçek gemilerle taşınmasını desteklediğini söz etti. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, 15 Mayıs’ta yaptığı açıklamada “Bir BM planı var. Biz bu planı destekliyoruz. BM planının uygulanabilir bir plan olduğunu düşünüyoruz. Lavrov’a, Ankara’da yaptığımız görüşmede izah ettim. Öteki taraftan Rusya’dan da yanıtlar bekliyoruz. 4’lü bir toplantı olursa kurulacak sistem, kontrolü dahil tüm hususlar burada ayrıntılı biçimde ele alınacak. Burada Türkiye, BM, Rusya ve Ukrayna’da olacak. Herkesin kaygılarının giderilmesi lazım. Mayınlardan temizlemek yerine inançlı çizgiler, inançlı bölgeler. Rusya’dan da olumlu yanıt gelirse 4’lü toplantıyı İstanbul’da gerçekleştireceğiz” dedi.
MACRON PLANI
Hafta başında Romanya’yı ziyaret eden Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Odesa’nın Romanya’dan birkaç düzine kilometre uzaklıkta olduğunu söz ederek Romanya üzerinden Tuna Nehri’ne ve demiryolları ağına erişilebileceğini belirtti. Macron, Romanya planının daha süratli olacağını vurguladı.
ABD PLANI
ABD Lideri Joe Biden, Salı günü büyüyen global besin krizine tahlil olarak Polonya ile Ukrayna sonu boyunca süreksiz silolar inşa edileceğini söyledi. Biden bu tahlilin birebir vakitte Rusya’nın buğdaya ulaşmasını engelleyebileceğini tabir etti.
‘RAY GENİŞLİĞİ’ PÜRÜZÜNE KARŞIN AB, 13 MAYIS’TA PLANINI AÇIKLAMIŞTI
Avrupa Birliği Kurulu, 13 Mayıs’ta 20 milyon ton olduğu tabir edilen buğdayın kara ve demiryollarıyla ülkeden çıkartılmasının planlandığını duyurdu. Lakin Ukrayna demiryolları ile AB ülkeleri demiryolları ortasında ‘farklı ray genişliği’, eserlerin taşınmasını mühlet ve süreç olarak uzatan bir sorun olduğu belirtildi. Öbür sorunlar ortasında hudut geçişlerinde bürokratik süreçler uzadığı için bekleme müddetlerinin 30 güne kadar çıkması gösterildi.
RUSYA: UKRAYNA’DAKİ TAHIL, DÜNYA PAZARININ YÜZDE 1’NDEN DAHA AZINI OLUŞTURUYOR
Rusya’nın Washington Büyükelçisi Anatoli Antonov, 16 Haziran’da kaleme aldığı makalesinde, Rusya’nın buğday krizinde maksat haline geldiğini söz ederek “Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı’na (UNCTAD) ve BM Besin ve Tarım Örgütü’ne (FAO) nazaran, şu anda dünyada fizikî besin düşüncesi yok. Fakat ziraî sanayi eserlerinin dağıtımı ve tüketicilere ulaştırılması ile ilgili meseleler var” dedi.
Antonov tarım eserleri krizinin 2020’ye dayandığını vurgulayarak “Sözde ortaklarımızın daima olarak bahsettiği Ukrayna limanlarından sevkiyata hazır olduğu varsayılan yirmi milyon ton tahıl, global besin pazarının toplam hacminin yüzde 1’inden daha azını oluşturuyor. Buğday ihracatındaki gecikme, genel durumun ‘felaket’ bir gelişimi olarak kabul edilemez” tabirlerini kullandı.
